W marcu 2019 r. do Urzędu Lotnictwa Cywilnego wpłynęła skarga wniesiona przez pasażerów Teresę S. i Leszka S. Dotyczyła opóźnienia lotu o pięć godzin, a pasażerom nie wypłacono należnego odszkodowania oraz nie poinformowano o przysługujących im prawach.
Zdaniem skarżących przewoźnik naruszył przepisy rozporządzenia WE nr 261/2004 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 11 lutego 2004 r. ustanawiającego wspólne zasady odszkodowania i pomocy dla pasażerów w przypadku odmowy przyjęcia na pokład albo odwołania lub dużego opóźnienia lotów.
Odmowa uwzględniania e-reklamacji
W wyniku przeprowadzonego postępowania prezes Urzędu Lotnictwa Cywilnego ustalił, że pasażerowie nie wykazali skutecznie złożonej reklamacji do przewoźnika lotniczego, co jest warunkiem złożenia skargi, zgodnie z art. 205b ust. 3 ustawy z dnia 3 lipca 2002 r. Prawo lotnicze, w brzmieniu obowiązującym do 1 kwietnia 2019 r.
Prezes urzędu podzielił stanowisko przewoźnika lotniczego, zgodnie z którym reklamacja – stosownie do ogólnych warunków przewozu – powinna zostać złożona w formie pisemnej na adres przewoźnika lotniczego. Składający reklamację na adres elektroniczny przewoźnika lotniczego został o tym poinformowany poprzez przesłaną mu autoodpowiedź.
W tej sytuacji organ administracji uznał, że nie doszło do uprzedniego wniesienia reklamacji do przewoźnika lotniczego i w związku z tym zaskarżoną decyzją z 2 grudnia 2020 r. umorzył postępowanie jako bezprzedmiotowe.
Poznaj linię orzeczniczą w LEX: Walczyński Ignacy, Dopuszczalność drogi sądowej do dochodzenia w postępowaniu cywilnym odszkodowania, o którym mowa w art. 7 rozporządzenia nr 261/2004>
Należało wydać merytoryczną decyzję
WSA w Warszawie uchylił zaskarżoną decyzję z uwagi na naruszenie przepisów postępowania, co mogło mieć istotny wpływ na wynik sprawy. Sąd wskazał, że z akt administracyjnych sprawy wynika, że organ umorzył postępowanie na podstawie art. 105 par. 1 k.p.a. z uwagi na bezprzedmiotowość postępowania z powodu niezałączenia przez pasażera – do wniesionej do organu skargi – kopii reklamacji. Zdaniem sądu I instancji niespełnienie któregokolwiek z warunków wymienionych w art. 205b ustawy winno skutkować wydaniem decyzji merytorycznej, tj. rozstrzygającej sprawę co do istoty. Pasażer, który korzysta z tej drogi dochodzenia swoich roszczeń, w świetle art. 205b ust. 3 Prawa lotniczego, winien do skargi załączyć m.in. kopię reklamacji złożonej do przewoźnika lotniczego. Ponadto art. 205b ust. 5 Prawa lotniczego stanowi, że ciężar udowodnienia, że uprawnienia przysługujące pasażerowi na podstawie przepisów, o których mowa w art. 205a ust. 1, nie zostały naruszone, obciąża przewoźnika lotniczego.
W rozpoznawanej sprawie pasażerowie załączyli do akt sprawy (akta nieponumerowane) wydruk pisma z 7 kwietnia 2017 r., które drogą elektroniczną – jak twierdzi strona – zostało wysłane do przewoźnika w imieniu skarżących przez ich pełnomocnika, opatrzone kwalifikowanym podpisem elektronicznym.
W ustawie Prawo lotnicze nie przewidziano żadnych szczególnych wymogów reklamacji w zakresie jej treści, jak i formy, a ponadto przed 1 kwietnia 2019 r. przepisy te nie odsyłały do ustawy Kodeks cywilny. WSA wskazał, że prezes ULC zobowiązany będzie ponownie rozpatrzeć sprawę z uwzględnieniem oceny prawnej wyrażonej przez sąd, że reklamacja złożona w formie elektronicznej spełnia wszystkie wymogi reklamacji złożonej w formie pisemnej zgodnie z art. 78[1] kodeksu cywilnego i jeszcze raz ocenić dokumenty złożone przez pasażerów. Obowiązkiem organu będzie przede wszystkim ocena, czy rzeczywiście złożony przez stronę wydruk wysłanej reklamacji drogą elektroniczną spełnia wymogi ustawy o podpisie elektronicznym.
Czytaj też w LEX: Rejnowicz-Janowska Patrycja, Karta pokładowa jako klucz do odszkodowania za opóźnienie lotu. Omówienie wyroku TS z dnia 6 marca 2025 r., C-20/24 (Cymdek)
Kasacja prezesa oddalona
Prezes urzędu zaskarżył to orzeczenie do Naczelnego Sądu Administracyjnego, a ten uznał, że skarga kasacyjna nie jest zasadna i nie zasługuje na uwzględnienie. Sąd II instancji stwierdził, że prezes urzędu zamiast umarzać postępowanie powinien wydać decyzję:
- o braku naruszenia prawa przez przewoźnika lotniczego albo
- o naruszeniu prawa przez przewoźnika lotniczego, określając zakres nieprawidłowości oraz nakładając karę, zaś w razie stwierdzenia naruszenia przepisu art. 7, art. 8 ust. 1 lit. a lub art. 10 ust. 2 rozporządzenia nr 261/2004/WE określa również obowiązek i termin jego usunięcia.
Sąd uznał ponadto, że do wymienionej skargi pasażer powinien załączyć następujące dokumenty:
- kopię reklamacji skierowanej do przewoźnika;
- kopię odpowiedzi przewoźnika na reklamację, albo oświadczenie, że nie została ona udzielona w terminie określonym w umowie przewozu lub regulaminie przewozu;
- kopię potwierdzonej rezerwacji na dany lot;
- oświadczenie o zgodności kopii dokumentów, jak również, że skargę tę można złożyć nie wcześniej niż po upływie 30 dni od dnia złożenia reklamacji u przewoźnika, chyba że umowa przewozu lub regulamin przewozu określa krótszy termin do rozpatrzenia reklamacji.
NSA uznał za uzasadniony wniosek pasażerów – zwłaszcza, gdy podkreślić w tej mierze znaczenie art. 205a ust. 1 ustawy Prawo lotnicze. A to stanowi instrument kontroli przestrzegania przepisów rozporządzeń i inicjuje postępowanie w indywidualnej sprawie administracyjnej. Zatem w rozpatrywanej sprawie nie było podstaw do umorzenia postępowania zainicjowanego skargą, o której jest mowa w art. 205a ust. 1 wymienionej ustawy.
Wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z 25 czerwca 2025 r., sygn. I GSK 2612/21
Komentarz
David Janoszka, adwokat, specjalista w zakresie ochrony praw pasażerów AirCashBack
W sytuacji opóźnienia czy odwołania lotów podróżni często czują się zagubieni i bezradni, dlatego tak istotne jest istnienie jasnych, egzekwowanych przepisów, które gwarantują im wsparcie.
Rozporządzenie (WE) nr 261/2004 pełni tu rolę swoistej tarczy ochronnej – zapewnia bowiem, że linie lotnicze mają obowiązek zapewnienia pasażerom nie tylko informacji, ale też konkretnej pomocy, takiej jak posiłki, napoje, zakwaterowanie czy możliwość bezpłatnego kontaktu z rodziną. Dzięki temu podróżni nie są pozostawieni sami sobie i mogą dochodzić swoich praw w sposób uporządkowany i przejrzysty. Rozporządzenie to umacnia pozycję pasażera wobec przewoźników, dając im realne narzędzia do egzekwowania należnej opieki i rekompensaty.
Polecamy też w LEX: Balwicka-Szczyrba Małgorzata (red.), Sylwestrzak Anna (red.), Kodeks cywilny. Komentarz aktualizowany>
Cena promocyjna: 143.1 zł
|Cena regularna: 159 zł
|Najniższa cena w ostatnich 30 dniach: 15.9 zł
