Przypomnijmy, larum w sądach podniosło się w związku ze zmianą zarządzenia Ministra Sprawiedliwości w sprawie organizacji i zakresu działania sekretariatów sądowych oraz innych działów administracji sądowej, które weszło w życie 1 stycznia. Sprawę opisało Prawo.pl.
Klauzule wykonalności są nadawane, by można było wszcząć postępowanie egzekucyjne. Takie czynności - warto przypomnieć - powinny być dokonywane niezwłocznie. Pracownicy sądów i sędziowie na szybko interpretowali, że po zmianie wzrośnie ich obciążenie, statystycznie spuchnie liczba spraw rozpoznawanych i wykonywanych przez sądy, i co istotne wnioski o nadanie klauzuli wykonalności będę traktowane jako nowe sprawy i będą podlegały losowaniu.

Czytaj: Klauzule wykonalności przyblokują sądy - strony na "wygraną" poczekają dłużej>>

Co się zmieniło?

W myśl zarządzenia sprzed 1 stycznia, wnioski o nadanie klauzuli wykonalności tytułowi egzekucyjnemu, którym jest orzeczenie sądu powszechnego albo ugoda zawarta przed takim sądem, rejestrowało się w repertorium "Co" (nowych spraw) tylko wtedy, gdy klauzula miała być nadana na rzecz osoby lub przeciwko osobom, które nie są wymienione w tytule egzekucyjnym jako uprawnione lub zobowiązane. Pozostałe wnioski o nadanie klauzuli wykonalności dołączało się do właściwych akt bez ich odrębnego rejestrowania.

Po zmianie wnioski o nadanie klauzuli wykonalności tytułowi egzekucyjnemu mają być rejestrowane się w repertorium "Co", z wyłączeniem spraw o nadanie z urzędu klauzuli wykonalności tytułowi egzekucyjnemu. - W innych sprawach niż te, w których klauzula ma być nadana na rzecz osoby lub przeciwko osobom, które nie są wymienione w tytule egzekucyjnym jako uprawnione lub zobowiązane, wniosek o nadanie klauzuli wykonalności tytułowi egzekucyjnemu, stanowiącemu orzeczenie sądu powszechnego lub ugodę zawartą przed takim sądem, dołącza się do właściwych akt sprawy, zamieszczając na ich okładce stosowne oznaczenie; w pozostałych przypadkach zakłada się akta sprawy - wynika z przepisu.

Pobierz wzór dokumentu w LEX: Wniosek o nadanie klauzuli wykonalności tytułowi egzekucyjnemu >

I tu właśnie pojawiły się wątpliwości interpretacyjne, do tego stopnia, że część sądów zwołała w tej sprawie pilne narady. - Niestety, ze wstępnych analiz wynika, że po zmianie tzw. zarządzenia o biurowości, każdy wniosek o nadanie klauzuli wykonalności będzie wpisywany do repertorium „Co” - mówił Patryk Kępa,  MOZ Asystentów Sędziów KNSZZ Ad Rem, asystent sędziego. Wyjaśniał, że do tej pory do tego repertorium wpisywało się wyłącznie sprawy, w których klauzula wykonalności była nadawana na inne osoby nie figurujące w tytule egzekucyjnym.

Każdy wniosek do losowania?

W ocenie części sędziów i pracowników sądów, po zmianach każdy taki wniosek powinien być więc skierowany do losowania, tylko po to, aby „w nowej sprawie” (bo o nowym numerze mającym statystyczną wagę osobnej sprawy) wylosowany sędzia wydał zarządzenie o nadaniu klauzuli wykonalności, po czym sprawa wróci do referenta głównej sprawy (C lub Nc) w celu wykonania reszty zarządzeń wykonawczych. Sędzia Olimpia Barańska-Małuszek zwracała uwagę też na to, że wnioski o klauzule wykonalności były dotąd składane do akt właściwych. Zajmował się tym sędzia, który sprawę prowadził, albo referendarz sądowy. Dodawała, że samo losowanie może potrwać trzy dni.

Czytaj w LEX: Bieżuński Paweł, Koszty postępowania klauzulowego >

Ministerstwo uspakaja - losowanie nie jest potrzebne

Zapytane przez Prawo.pl Ministerstwo Sprawiedliwości powołało się na art. 47a ustawy - Prawo o ustroju sądów powszechnych dotyczący zasad przydziału spraw sędziom, asesorom i referendarzom sądowym, a konkretnie na par. 4. Zgodnie z nim: "sprawy z zakresu prawa opiekuńczego i nieletnich oraz inne sprawy należące do sądu opiekuńczego mogą być przydzielane według kryterium terytorialnego. Szczególne zasady przydziału mogą zostać ustanowione także w sprawach rejestrowych, wieczystoksięgowych oraz związanych z wykonaniem orzeczeń"

W ocenie resortu obejmuje to również wnioski o nadanie klauzuli wykonalności. - Tym samym znajduje tutaj zastosowanie ogólna reguła z par. 57 Regulaminu urzędowania sądów powszechnych. Zatem wystarczy jedynie wprowadzenie reguły z par. 57 ust. 3 RUSP do podziałów czynności - wyjaśnia. O co chodzi? Zgodnie z wskazanym przepisem w związku z wykonaniem orzeczeń sprawy są przydzielane zgodnie z podziałem czynności, z wyłączeniem zażaleń. Jeśli podział czynności nie przewiduje stosowania SLPS, przydział spraw może nastąpić - i tu ust. 3 - referentowi, który wydał wykonywane orzeczenie.

Zobacz linię orzeczniczą w LEX: Zaskarżalność postanowień co do nadania klauzuli wykonalności >

- Nie ma podstaw do odrębnego losowania tzw. zwykłych wniosków o nadanie klauzuli wykonalności przeciwko podmiotowi, który był stroną procesu. Analogicznie, jak wcześniej, odmienne zasady dotyczą wyłącznie wniosków o nadanie klauzuli wykonalności z przejściem uprawnień czy przeciwko małżonkowi dłużnika. Brak bowiem uzasadnionych podstaw do przyjęcia, że nowelizacja Instrukcji sądowej z dniem 1 stycznia 2022 r. stworzyła oddzielną sprawę o nadanie klauzuli wykonalności orzeczeniu sądowemu, która podlegałaby odrębnemu przydziałowi jako niewymieniona wprost w par. 45 Regulaminu - wyjaśnia ministerstwo.

 

Zobacz procedurę w LEX: Nadanie klauzuli wykonalności orzeczeniu sądowemu >

Część sądów ma pomysł na klauzulę

Prawnicy już wcześniej obawiali się, że ponieważ są wątpliwości interpretacyjne w różnych sądach może być stosowane różna praktyka. Część poszło jednak w kierunku, które teraz wskazało ministerstwo.  

- W naszym sądzie po naradzie uznano, że wszystkie wnioski o nadanie klauzuli będą wpisywane do repetytorium Co (nowych spraw), przy czym losujemy tylko te, w których zachodzi następstwo prawne (po referentach, którzy nie orzekają już w wydziale). Uznajemy, że tam gdzie wniosek o klauzulę jest przy tych samych stronach, mamy już wylosowanego referenta całej sprawy - mówi nieoficjalnie jeden z sędziów.

-  Kłopot polega też na niejednoznacznej treści par. 45 Regulaminu urzędowania sądów powszechnych. W świetle Rozporządzenia, nie podlega ponownemu przydziałowi sprawa ponownie zarejestrowana w tym samym lub innym urządzeniu ewidencyjnym a także sprawa wyłączona do odrębnego rozpoznania. Tu pojawia się odwieczny problem: czy postępowanie klauzulowe traktować jako kontynuację postępowania rozpoznawczego? - mówi Anna Begier z Sądu Rejonowego we Wrześni, członek Stowarzyszenia Sędziów Polskich "Iustitia.

W jej ocenie optymalnym rozwiązaniem mogłaby być nowelizacja przepisów Regulaminu i przesądzenie, jaka jest intencja ustawodawcy: czy w tego rodzaju sprawach losowanie powinno być prowadzone. - Dopóki tego ruchu nie wykona prawodawca, możemy spodziewać się niejednolitości w zasadach procedowania sądów - dodaje.

 

-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.