Obszerny projekt ustawy o ustroju sądów powszechnych zakłada zmiany w organizacji sądów. W myśl nowych przepisów do lamusa odejdą sądy rejonowe, będą sądy okręgowe i regionalne (zamiast apelacji). Minister Sprawiedliwości, po zasięgnięciu opinii Krajowej Rady Sądownictwa, w drodze rozporządzenia i kierując się - jak zapisano - "potrzebą zapewnienia racjonalnej organizacji sądownictwa, przez dostosowanie liczby sądów, ich wielkości i obszarów właściwości do zakresu obciążenia wpływem spraw, a także uwzględniając potrzebę zapewnienia sprawności postępowań sądowych, w celu zagwarantowania realizacji prawa obywatela do rozpoznania jego sprawy w rozsądnym terminie" określi siedziby, obszar właściwości, zakres rozpoznawanych spraw, a także podział na izby sądów.
Czytaj też: Tylko obiektywne względy uzasadniają wyłączenie referendarza sądowego od rozpoznania sprawy >
Jeśli chodzi o referendarzy sądowych - to zgodnie z propozycją - ci zatrudnieni w sądach rejonowych i okręgowych, z dniem wejścia w życie ustawy (ma to się stać 1 stycznia 2023 r.) staną się referendarzami sądowymi zatrudnionymi w sądach okręgowych, których obszar właściwości obejmuje ich dotychczasowe miejsce służbowe, w oddziałach położonych w miejscowościach, w których dotychczas pełnili służbę. Z kolei referendarze sądowi zatrudnieni w sądach apelacyjnych staną się referendarzami sądowymi zatrudnionymi w sądach regionalnych, których obszar właściwości obejmuje ich dotychczasowe miejsce służbowe. Z kolei w sytuacji, gdy na obszarze właściwości dotychczasowego sądu okręgowego utworzono więcej niż jeden sąd okręgowy, Minister Sprawiedliwości w drodze decyzji wyznaczy referendarzowi sądowemu miejsce służbowe w jednym z sądów.
Czytaj: Prokurator i sędzia nie zarobią już tyle samo - MS odchodzi od zasady >>
Propozycje mniej korzystne dla referendarzy
Stowarzyszenie w swoim stanowisku podkreśla, że zgodnie z obietnicami składanymi przez Ministra Sprawiedliwości, reforma nie miała wpłynąć negatywnie na warunki zatrudnienia pracowników sądów. - Jednak w projekcie zawarte zostały zapisy, które w sposób mniej korzystny kształtują warunki pracy referendarzy sądowych w zakresie dodatkowego urlopu, nagrody jubileuszowej oraz ustalania wynagrodzenia referendarza - wskazuje Iwona Chełminiak-Szymkiewicz, starszy referendarz sądowy, prezes zarządu Stowarzyszenia.
Jak zaznacza, w projekcie nie przewidziano zapisu regulującego uprawnienie sędziów i referendarzy sądowych do dodatkowego urlopu, a zgodnie z obecnym brzmieniem art. 92 par. 1 u.s.p sędziemu przysługuje corocznie urlop dodatkowy w wymiarze:
- sześciu dni roboczych - po dziesięciu latach pracy;
- dwunastu dni roboczych - po piętnastu latach pracy.
Projekt przewiduje jedynie - art. 162., że uprawnienia te zachowają sędziowie i referendarze sądowi, którzy nabyli uprawnienie do dodatkowego urlopu przed wejściem w życie nowych przepisów.
Co więcej - jak wskazują referendarze - również w sposób niekorzystny zmieniono zasady liczenia stażu pracy wliczanego do nagrody jubileuszowej. Obecnie są to wszystkie okresy zatrudnienia. W nowym u.s.p przepis stanowi, iż wlicza się tylko czas pracy na stanowisku sędziego i odpowiednio referendarza. - Stosownie do treści aktualnie obowiązującego art. 92 par. 4 u.s.p do okresu pracy uprawniającego do gratyfikacji jubileuszowej wlicza się wszystkie poprzednie zakończone okresy zatrudnienia oraz inne okresy, jeżeli z mocy odrębnych przepisów podlegają one wliczeniu do okresu pracy, od którego zależą uprawnienia pracownicze - wskazano.
- W projekcie ustawy - Prawo o ustroju sądów powszechnych znalazły się przepisy regulujące wysokość urlopu i nagród jubileuszowych sędziów i referendarzy w sposób mniej korzystny niż regulacje dotyczące prokuratorów. Nie nastąpiły wszakże żadne okoliczności, które uzasadniałyby pozbawienie sędziów i referendarzy sądowych prawa do dodatkowego urlopu, i pozostawienie takiego uprawnienia prokuratorom. Podobnie w przypadku zmiany przepisów regulujących prawo do nagrody jubileuszowej brak jest uzasadnienia, aby sędziom i referendarzom sądowym okresem wliczanym do czasu pracy uprawniającego do otrzymania nagrody był tylko czas pracy na stanowisku sędziego, referendarza sądowego, podczas gdy prokuratorom zalicza się wszystkie okresy zatrudnienia - zaznacza Stowarzyszenie.
Czytaj: Po spłaszczeniu sądów jednokrotny akt mianowania - na pierwsze stanowisko sędziowskie >>
Innym się należy, referendarzom nie
Wskazuje również, że odebranie sędziom oraz referendarzom sądowym prawa do dodatkowego urlopu wypoczynkowego następuje w czasie, kiedy prawo do niego przyznawane jest kolejnym grupom zawodowym.
- Od dnia 1 stycznia 2022 r. prawo do dodatkowego urlopu otrzymali pracownicy Państwowej Inspekcji Pracy. Bez wątpienia praca urzędników Państwowej Inspekcji Pracy nie jest pracą bardziej stresującą i obciążającą niż praca sędziego i referendarza sądowego. Praca orzecznicza wymaga dużej sprawności intelektualnej, dużej koncentracji, szybkości podejmowania decyzji, umiejętności radzenia sobie z presją czasu oraz czynników zewnętrznych. Bez wątpienia wraz z wiekiem organizm człowieka potrzebuje dłuższego odpoczynku, który ma służyć regeneracji. Dodatkowy urlop przyznawany po 10 i 15 latach pracy zapewnić ma odpowiedni czas na regenerację i w konsekwencji zwiększyć efektywność pracownika. To właśnie wzrost efektywności odpowiednio zregenerowanego pracownika stanowił uzasadnienie dla przyznania pracownikom Państwowej Inspekcji Pracy dodatkowego urlopu - zwraca uwagę Iwona Chełminiak-Szymkiewicz.
Czytaj też: Skarga na orzeczenie referendarza sądowego >
Słabsza pozycja referendarzy, mniej korzystne wyliczenie wynagrodzeń
Referendarze podkreślają równocześnie, że poszerzano ich kompetencje, a mimo to w projekcie wprowadzono mniej korzystną regulację przepisów określających zasady ustalania ich wynagrodzeń. - W konsekwencji nowa regulacja osłabi pozycję ustrojową referendarzy sądowych - zaznacza Stowarzyszenie.
I tak w jego ocenie, po zmianach wynagrodzenie referendarza sądowego mimo podwyższenia stawek awansowych dla sędziów będzie liczone tak, jakby wzrost stawek nie nastąpił. W myśl przepisu art. 151b dotychczasowego usp wynagrodzenie zasadnicze referendarza sądowego wynosi 75 proc. wynagrodzenia zasadniczego w stawce pierwszej sędziego sądu rejonowego, powiększonego o należną składkę z tytułu ubezpieczenia społecznego. Po siedmiu latach pracy na stanowisku referendarza sądowego wynagrodzenie zasadnicze podwyższa się do wysokości 75 proc. wynagrodzenia zasadniczego sędziego sądu rejonowego w stawce drugiej, powiększonego o należną składkę z tytułu ubezpieczenia społecznego, a po dalszych siedmiu latach pracy – do wysokości 75 proc. wynagrodzenia zasadniczego sędziego sądu rejonowego w stawce trzeciej, powiększonego o należną składkę z tytułu ubezpieczenia społecznego.
Z kolei wynagrodzenie zasadnicze starszego referendarza sądowego wynosi 85 proc. wynagrodzenia zasadniczego sędziego sądu rejonowego w stawce drugiej, powiększonego o należną składkę z tytułu ubezpieczenia społecznego. Po siedmiu latach pracy na stanowisku starszego referendarza sądowego wynagrodzenie zasadnicze podwyższa się do wysokości 85 proc. wynagrodzenia zasadniczego sędziego sądu rejonowego w stawce trzeciej, powiększonego o należną składkę z tytułu ubezpieczenia społecznego.
Czytaj też: Stwierdzenie przez referendarza sądowego zasadności skargi wniesionej na jego własne postanowienie >
Po zmianach - art. 237 par. 1. wynagrodzenie zasadnicze referendarza sądowego ma wynosić 1,54 podstawy ustalenia wynagrodzenia zasadniczego sędziego, powiększonego o należną składkę z tytułu ubezpieczenia społecznego. Po siedmiu latach pracy na stanowisku referendarza sądowego wynagrodzenie zasadnicze podwyższone zostanie do wysokości 1,63 podstawy ustalenia wynagrodzenia zasadniczego sędziego, powiększonego o należną składkę z tytułu ubezpieczenia społecznego, a po dalszych siedmiu latach pracy do wysokości 1,71 podstawy ustalenia wynagrodzenia zasadniczego sędziego, powiększonego o należną składkę z tytułu ubezpieczenia społecznego. W przypadku starszego referendarza sądowego ma to być odpowiednie - 1,85 podstawy ustalenia wynagrodzenia zasadniczego sędziego, powiększonego o należną składkę z tytułu ubezpieczenia społecznego i po siedmiu latach - 1,94.
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.
