Petycję rozpatrzy senacka Komisja Petycji. Jej autorem jest Robert Pogorzelski (Kancelaria Adwokacka Adwokat Robert Pogorzelski). Proponuje on dodanie do art. 29 Prawa o adwokaturze ust. 3, zgodnie z którym „w przypadku wypłaty wynagrodzenia przez podmioty, o których mowa w ust. 1, z przekroczeniem terminu 14 dni od dnia wpływu faktury VAT, podmioty te łącznie z należnym wynagrodzeniem wypłacają adwokatowi odsetki ustawowe za opóźnienie w transakcjach handlowych oraz rekompensatę, o której mowa w art. 10 ust. 1 ustawy z dnia 8 marca 2013 r. o przeciwdziałaniu nadmiernym opóźnieniom w transakcjach handlowych".

Jak wskazał w petycji autor, istotnym problemem polskiego systemu pomocy prawnej z urzędu jest wypłacanie kosztów tej pomocy z istotnymi opóźnieniami, wynoszącymi 2, 3, 4, 5, a nawet więcej miesięcy od terminu płatności. Podkreśla przy tym, że istotnym elementem konstytucyjnego prawa do otrzymania wynagrodzenia za pracę jest również terminowość jego wypłaty. 

Czytaj też w LEX: Zarębski Jarosław, Należności za czynności obrończe. Glosa do postanowienia SN z dnia 24 maja 2005 r., I KZP 15/05> 

Czytaj: Adwokaci idą po urzędówki - pozywają sądy i ministra>>

Sąd może przyoszczędzić, sankcji nie ma

Mecenas Pogorzelski zwraca uwagę, że na rynku prywatnym (pomiędzy podmiotami niepublicznymi) tego typu opóźnienia płatnicze wiążą się z sankcjami, o których mowa w ustawie z dnia 8 marca 2013 r. o przeciwdziałaniu nadmiernym opóźnieniom w transakcjach handlowych. – Jednak sądy i prokuratury w praktyce nie stosują przedmiotowej ustawy, wypłacając zawsze wynagrodzenie w nominalnej wysokości, pomimo znaczących, wielomiesięcznych opóźnień. Wprowadzenie zaproponowanego przeze mnie rozwiązania z pewnością przyczyni się do zdyscyplinowania podmiotów publicznych do terminowego wypłacania ww. kosztów – zaznacza.

Samą petycję popierają adwokaci. – Powód tego jest oczywisty. Pełnomocnik z urzędu, świadcząc pomoc prawną z urzędu, ponosi jej koszty. A jeśli zalega z jakiegoś powodu z płatnościami, np. w zakresie VAT, to musi zapłacić odsetki. A przecież zdarzają się sytuacje, gdy Skarb Państwa zalega z płatnościami dla pełnomocników kilka miesięcy. Są też orzeczenia, które czekają na uprawomocnienie się całości, a nie tylko części dotyczącej kosztów. Tymczasem jedno i drugie ma odrębny byt prawny i powinna być wystawiana faktura, po uprawomocnieniu się części dotyczącej kosztów – mówi serwisowi Prawo.pl Filip Tohl, adwokat, członek Stowarzyszenia Adwokackiego „Defensor Iuris" (Kancelaria Adwokacka Adwokat Filip Tohl).

Jego zdaniem sytuacja jest kuriozalna. – Skarb Państwa ma opóźnienie w opłaceniu faktury, którą wystawił mu adwokat, radca prawny, ale mimo to pełnomocnik musi od niej zapłacić PIT i odprowadzić składki do ZUS. Dlatego muszą zostać wprowadzone mechanizmy, które będą przeciwdziałać takim sytuacjom, bo ostatecznie uderza to w obywatela – wskazuje. Jak dodaje, zapisanie, że w przypadku opóźnienia w płatnościach pełnomocnikowi przysługują odsetki ustawowe w transakcjach handlowych, może rozwiązać sprawę. 

Czytaj też w LEX: Piech Michał, Koszty nieopłaconej pomocy prawnej udzielanej przez adwokatów z urzędu. Glosa do wyroku TK z dnia 27 lutego 2018 r., SK 25/15> 

Adwokackie Stowarzyszenie popiera petycję

„Defensor Iuris" zajęło zresztą oficjalne stanowisko w tej sprawie, w którym popiera petycję. – Praktyka wykonywania pomocy prawnej z urzędu wielokrotnie stwarza sytuację, w której adwokat nie tylko nie otrzymuje własnego wynagrodzenia w terminie wskazanym w fakturze VAT, ale także niejednokrotnie zobowiązany jest do zapłacenia należności skarbowych związanych z prawidłowym wystawieniem tejże faktury. W przypadku regulacji dotyczących VAT, podatek ten może być uiszczony w momencie zapłaty za całość lub część usługi świadczonej na rzecz Skarbu Państwa, przy zastosowaniu metody kasowej (art. 19a ust. 5 pkt 1d oraz art. 21 ustawy o podatku od towarów i usług), przy czym pozostaje to ograniczone 180 dniami od dnia wykonania usługi – przypomina Stowarzyszenie.

Dodaje, że podobne regulacje nie zostały odpowiednio wprowadzone w zakresie podatku dochodowego od osób fizycznych albo też w przypadku składki zdrowotnej ZUS. – W praktyce zatem pełnomocnik, świadczący pomoc prawną z urzędu, częstokroć zobowiązany jest do kredytowania Skarbu Państwa w ten sposób, że płaci na rzecz Skarbu Państwa PIT lub składkę zdrowotną od dochodu, którego jeszcze nie uzyskał – wskazuje.

Potwierdza również, że praktyka nieterminowej wypłaty należności wobec adwokatów podyktowana jest częstokroć brakami w budżetach samych sądów powszechnych i tak argumentowane są opóźnienia.

W obecnym ustawodawstwie brak jest jednakże jakichkolwiek skutecznych środków prowadzących do zmiany takiej sytuacji lub chociażby stwarzających presję na jednostki sektora publicznego, a nakładających sankcje za stosowanie podobnych praktyk – zaznaczono.

Poznaj linię orzeczniczą w LEX: Krudysz Marcin, Warunek uznania wydatków za „niezbędne” w przypadku realizacji czynności poza miejscem zamieszkania lub siedzibą obrońcy z urzędu> 

 

 

-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.