Sąd przez dwa lata nie nauczył się kodeksu

Kasację złożył prokurator generalny od prawomocnego wyroku nakazowego Sądu Rejonowego dla Warszawy Pragi-Północ w Warszawie z 14 lipca 2025 r.

Naruszenie bezpieczeństwa ruchu

Mariusz H. został obwiniony o to, że 5 grudnia 2024 r. w Warszawie kierował samochodem bez ważnych badań technicznych oraz nie mając do tego uprawnień. Ponadto prowadząc auto, nie korzystał z pasów bezpieczeństwa, czyli popełnił wykroczenie z art. 94 par 1 i par 2 oraz art. 97 kodeksu wykroczeń. Artykuł 97 kodeksu wykroczeń dotyczy naruszenia innych przepisów o bezpieczeństwie lub porządku ruchu drogowego, które nie mają przypisanej konkretnej kary w taryfikatorze. Jest to przepis ogólny, który daje możliwość nałożenia mandatu grzywny w wysokości do 3000 zł lub kary nagany za wiele różnych przewinień drogowych, takich jak nieprawidłowe parkowanie, jazda ze śniegiem na szybach, czy też niezastosowanie się do innych przepisów ruchu drogowego .

Natomiast art. 94 kodeksu wykroczeń reguluje dwa wykroczenia związane z prowadzeniem pojazdów: prowadzenie pojazdu bez uprawnień i prowadzenie pojazdu niedopuszczonego do ruchu. Za oba te czyny grozi areszt, ograniczenie wolności lub grzywna nie niższa niż 1500 złotych, a ponadto obligatoryjny zakaz prowadzenia pojazdów.

Sprawdź też w LEX: Czy Straż Graniczna może kierować do sądu wniosek o ukaranie za brak uprawnień do kierowania pojazdami? >

Kara i opłaty ponad 3 tys. zł

Po rozpoznaniu sprawy w postępowaniu nakazowym, bez udziału sprawcy, Sąd Rejonowy dla Warszawy Pragi-Północ w Warszawie uznał kierowcę za winnego popełnienia zarzucanego mu czynu. I za to wymierzył mu karę grzywny w wysokości 2500 zł. Ponadto zasądził od obwinionego na rzecz Skarbu Państwa 300 zł tytułem zwrotu kosztów sądowych, w tym 250 zł tytułem opłaty.

Wyrok ten zaskarżył kasacją na niekorzyść obwinionego Mariusza H. prokurator generalny, w części w jakiej nie zawiera rozstrzygnięcia o obligatoryjnym środku karnym w postaci zakazu prowadzenia pojazdów.

Prokurator zarzucił rażące i mające istotny wpływ na treść wyroku naruszenie przepisów prawa materialnego polegające na braku orzeczenia wobec obwinionego obligatoryjnego środka karnego w postaci zakazu prowadzenia pojazdów mechanicznych. Do tego zgodnie z treścią przywołanych przepisów, w brzmieniu obowiązującym od 1 stycznia 2022 r., sąd był zobowiązany w sytuacji uznania obwinionego za winnego popełnienia 5 grudnia 2024 r. wykroczenia z art. 94 par. 1 k.w.

Czytaj też w LEX: Prowadzenie pojazdu bez uprawnień na drodze publicznej (art. 94 par. 1 Kodeksu wykroczeń) >

W konkluzji prokurator generalny wniósł o uchylenie wyroku nakazowego w zaskarżonej części i przekazanie sprawy w tym zakresie Sądowi Rejonowemu dla Warszawy Pragi-Północ w Warszawie do ponownego rozpoznania.

Sąd Najwyższy zgodził się z prokuratorem i tak uczynił. Uznał, że kasacja prokuratora generalnego okazała się oczywiście zasadna.

Nowe brzmienie przepisu od 2022 r.

Aktualne brzmienie przepisu art. 94 zostało mu nadane na mocy art. 3 pkt 9 lit. c ustawy z dnia 2 grudnia 2021 r. o zmianie ustawy - Prawo o ruchu drogowym i zaczęło obowiązywać od 1 stycznia 2022 r.

Przepis ten nakłada na sąd orzekający obowiązek orzeczenia zakazu prowadzenia pojazdów, co - biorąc pod uwagę treść art. 29 par. 1 i 2 kodeksu wykroczeń - oznacza wskazanie czasu trwania tego środka karnego oraz określenie rodzaju pojazdu, którego zakaz ma dotyczyć.

Sędzia sprawozdawca Andrzej Stępka stwierdził, że uznanie Mariusza H. za winnego popełnienia wykroczenia drogowego implikowało konieczność orzeczenia wobec niego środka karnego w postaci zakazu prowadzenia pojazdów. Ponieważ obwiniony prowadził samochód osobowy, nie mając do tego uprawnień, w znaczeniu braku prawa jazdy kategorii „B”, zakaz ten powinien odnosić się do tożsamego rodzaju pojazdów. Bo tylko w odniesieniu do tej kategorii pojazdów obwiniony naruszył obowiązujące przepisy.

Zatem Sąd Najwyższy zaznaczył, że w tej sprawie doszło do rażącego i mającego istotny wpływ na treść wyroku naruszenia przepisów prawa materialnego, a mianowicie art. 94 par. 3 k.w., polegającego na braku orzeczenia wobec obwinionego obligatoryjnego środka karnego w postaci zakazu prowadzenia pojazdów mechanicznych. A do tego od 1 stycznia 2022 r. był zobowiązany.

Po roku nastąpi przedawnienie

Ponownie rozpoznając sprawę we wskazanym zakresie sąd rejonowy powinien mieć na uwadze, że karalność wykroczenia ustaje, jeżeli od czasu jego popełnienia upłynął rok. Jeżeli w tym okresie wszczęto postępowanie, karalność wykroczenia ustaje z upływem dwóch lat od zakończenia tego okresu. Natomiast w razie uchylenia prawomocnego rozstrzygnięcia, przedawnienie biegnie od daty uchylenia rozstrzygnięcia.

W składzie orzekającym zasiadali sędziowie: Małgorzata Gierszon, Małgorzata Wąsek-Wiaderek i Andrzej Stępka

Wyrok Izby Karnej SN z 6 listopada 2025 r , sygnatura akt II KK 422/25

-10%

Kodeks karny. Kodeks postępowania karnego. Kodeks karny wykonawczy. Kodeks wykroczeń. Kodeks postępowania w sprawach o wykroczenia. Kodeks karny skarb ebook

Sprawdź