Wybranie nowego składu Krajowej Rady Sądownictwa budzi poważne zastrzeżenia prawne, zwłaszcza po wydaniu orzeczeń przez Trybunał Sprawiedliwości UE i Europejski Trybunał Praw Człowieka w Strasburgu. Dlatego obywatele chcą wiedzieć, kto zgłaszał kandydatury sędziowskie do Rady. Omawiamy zatem kolejny wyrok NSA ujawniający brak transparentności wyboru tego ważnego organu i wielkiego oporu Kancelarii Sejmu przed podzieleniem się informacjami na ten temat.
Skarga na przewlekłość kancelarii Sejmu
W czerwcu 2019 r. skarżący zwrócił się do organu o udostępnienie "wszystkich załączników związanych ze zgłoszeniami kandydatów na członków do obecnej Krajowej Rady Sądownictwa".
W odpowiedzi na wniosek, 15 lipca 2019 r. skarżący został poinformowany, że trwa zbieranie informacji pod kątem możliwości realizacji wniosku. Następnie, 30 lipca 2019 r. skarżący został poinformowany, że do Kancelarii Sejmu wpłynęło postanowienie Prezesa Urzędu Ochrony Danych Osobowych zobowiązujące Kancelarię Sejmu do powstrzymania się od upublicznienia lub udostępnienia w jakiejkolwiek formie danych osobowych sędziów, zawartych w wykazach osób popierających zgłoszenia kandydatów do Krajowej Rady Sądownictwa.
Sprawdź w LEX: II SAB/Wa 707/19, Samodzielność organu w rozpatrzeniu wniosku o dostęp do informacji publicznej. - Wyrok WSA w Warszawie >>>
Niewykonanie poprzedniego wyroku NSA
W takim stanie rzeczy skarżący wniósł do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie skargę na przewlekłe prowadzenie postępowania przez szefa Kancelarii Sejmu. Wniósł o stwierdzenie stosowania przez Kancelarię Sejmu praktyk mających na celu uporczywe przewleczenie postępowania oraz niewykonanie poprzedniego wyroku NSA, stwierdzenie złamania prawa przez Kancelarię Sejmu przez jej nielegalne postępowanie, a także - ukaranie odpowiedzialnej za niewykonanie wyroku NSA urzędnika najwyższą możliwą grzywną, wskazując na wagę przewinienia tj. złamanie podstawowej zasady państwa prawa mówiącej o obowiązku wykonywania prawomocnych wyroków sądów.
Prezes UODO nie wstrzyma wykonania wyroku
Sąd pierwszej instancji uznał, że organ dopuścił się przewlekłości w rozpatrzeniu wniosku. Przedmiotowy wniosek dotyczył informacji publicznej, a skarga była zasadna na dzień jej wnoszenia. Organ, w terminie 14 dni od dnia złożenia wniosku, nie udostępnił żądanej informacji ani nie wydał decyzji o odmowie udostępnienia informacji publicznej.
Czytaj: WSA uzasadnił wyroki, Sejm ujawnia listy poparcia do KRS >>
Czytaj w LEX: Szmyt Andrzej - Z parlamentarnej problematyki dostępu do informacji >>>
Sąd pierwszej instancji przyjął, że od zarzutu przewlekłego prowadzenia postępowania nie uwalnia organu powołanie się na postanowienie Prezesa Urzędu Ochrony Danych Osobowych z 29 lipca 2019 r. zobowiązujące Kancelarię Sejmu do powstrzymania się od upubliczniania oraz udostępniania w jakiejkolwiek formie innym podmiotom do czasu wydania decyzji kończącej postępowanie w sprawie, danych osobowych sędziów zawartych w wykazie sędziów popierających zgłoszenia kandydatów do Krajowej Rady Sądownictwa.
Okoliczność ta w żaden sposób nie wpływała na obowiązek właściwego stosowania powszechnie obowiązujących przepisów prawa w zakresie dostępu do informacji publicznej.
Dalej Sąd pierwszej instancji podkreślił, że przewlekłe prowadzenie postępowania miało miejsce z rażącym naruszeniem prawa. Udzielona skarżącemu odpowiedź z 15 lipca 2019 r. była całkowicie wymijająca, co świadczy o tym, że organ nie zmierzał do jak najszybszej realizacji konstytucyjnego prawa jednostki do informacji publicznej.
Kancelaria nie przewlekała w sposób rażący
Od tego wyroku Kancelaria Sejmu złożyła skargę kasacyjną, którą sąd II instancji uwzględnił w części. Uchylił zaskarżony wyrok w punkcie dotyczącym rażącego naruszenia prawa z powodu przewlekłego prowadzenia postępowania przez Szefa Kancelarii Sejmu.
Naczelny Sąd Administracyjny odniósł się na wstępie - do zarzutu naruszenia art. 202a Regulaminu Sejmu RP w zw. z art. 61 ust. 4 Konstytucji RP, którego skarżący kasacyjnie organ upatruje w błędnym przyjęciu, że podmiotem udostępniającym informację publiczną jest Szef Kancelarii Sejmu w sytuacji gdy jest nim Kancelaria Sejmu.
Ze stanowiskiem skarżącego NSA nie zgodził się. Uznał, że w sprawie poza sporem pozostaje to, że przedmiot wniosku stanowi informację publiczną. Kwestią sporną jest natomiast to, kto jest podmiotem zobowiązanym do udostępnienia powyższej informacji publicznej.
Z Regulaminu Sejmu wynika, iż Kancelaria Sejmu wykonuje czynności w ramach powierzonych jej zadań publicznych.
Zgodnie z art. 202a regulaminu, informację publiczną udostępnia Kancelaria Sejmu. Natomiast odmowy udostępnienia informacji publicznej oraz umorzenia postępowania o udostępnienie informacji, w przypadku określonym w art. 14 ust. 2 ustawy o dostępie do informacji publicznej - dokonuje Szef Kancelarii Sejmu.
NSA podkreślił, że z racji sprawowanej funkcji, Szef Kancelarii jest podmiotem odpowiedzialnym za realizację zadań nałożonych na kierowaną przez niego jednostkę, w tym dotyczących udostępniania informacji publicznej.
To stanowisko znajduje potwierdzenie w art. 202c Regulaminu, który wyposażył Szefa Kancelarii w uprawnienia do decydowania o odmowie udostępnienia informacji publicznej i umorzenia postępowania w sprawie dostępu do informacji publicznej. W ocenie Naczelnego Sądu Administracyjnego, wskazane wyżej przepisy dają Szefowi Kancelarii kompetencje do załatwienia spraw, które należą do zakresu zadań Kancelarii Sejmu określonych w art. 199 ust. 3 Regulaminu. Tezy tej nie zmienia treść art. 202a ust. 1 i 3 Regulaminu, który określa, że informacja publiczna udzielana jest przez Kancelarię Sejmu.
NSA uznał, że na gruncie tej regulacji nie do zaakceptowania jest stanowisko, że Szef Kancelarii Sejmu nie jest podmiotem zobowiązanym do udostępnienia informacji publicznej, w sytuacji gdy posiada on kompetencje do wydawania rozstrzygnięć kończących postępowanie w sprawie dostępu do informacji.
Czytaj w LEX: Analiza decyzji administracyjnych Prezesa UODO z lat 2018-2021 >>>
Wszczęcie postępowanie prezesa UODO
Po wyroku wydanym przez Wojewódzki Sąd Administracyjny 29 sierpnia 2018 r. uchylającym decyzję Szefa Kancelarii Sejmu z 27 lutego 2018 r. w części odmawiającej udostępnienia danych osobowych sędziów zawartych w wykazach sędziów popierających zgłoszenia kandydatów do Krajowej Rady Sądownictwa, prezes UODO nakazał Kancelarii wstrzymanie się od działań.
NSA zauważył, że postanowienie Prezesa UODO nie zostało wydane w związku z omawianym w tej sprawie wnioskiem. I dodał, że słusznie uznał, sąd pierwszej instancji, że Szef Kancelarii Sejmu był zobowiązany do rozpoznania wniosku przez udostępnienie żądanej informacji w terminach określonych w ustawie.
Skoro wydanie postanowienia zabezpieczającego nie stało na przeszkodzie rozpoznaniu wniosku o udostępnienie informacji publicznej, to na uwzględnienie nie zasługiwał również zarzut naruszenia procedury.
NSA zauważył, że wniosek z czerwca 2019 r. nie dotyczył tylko informacji o sędziach ale również o innych osobach popierających zgłoszenia kandydatów do KRS. Tymczasem postanowienie zabezpieczające Prezesa UODO dotyczyło tylko danych osobowych sędziów. Zatem, niewątpliwie w tym zakresie rzeczone postanowienie nie stało na przeszkodzie w rozpoznaniu wniosku o udostępnienie informacji dotyczącej osób niebędących sędziami.
Sygnatura akt III OSK 2774/21 - Wyrok NSA z 18 listopada 2022 r.
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.
