Potwierdził to w rozmowie z portalem rzecznik prasowy Sądu Najwyższego Aleksander Stępkowski, podkreślając że prezes podjęła taką decyzję. - Już wcześniej poinformowano nas, że prezes Lemańska w tych sprawach nie chce i nie będzie orzekać. Problem w tym, że rozpatrywać będą je ludzie z "jej" izby, też nowi, czyli wybierani na podstawie opinii nowej KRS sędziowie - mówi nieoficjalnie jeden z komisarzy wyborczych.
Decyzja prezes może mieć związek z doniesieniami medialnym o jej znajomości z prezydentem Andrzejem Dudą. Razem mieli nie tylko przez wiele lat pracować w katedrze prawa administracyjnego na Uniwersytecie Jagiellońskim, ale - jak wynika z tych informacji - spotykać się prywatnie, Lemańska miała m.in. odwiedzać prezydenckie rezydencje na Helu i w Wiśle.
Tylko istotne naruszenia procedury mogą podważyć wynik wyborów
Wracając do rozpatrywania protestów wyborczych. Orzecznictwo Sądu Najwyższego wskazuje, że wybory mogą być unieważnione tylko wtedy, gdy naruszenia procedury wyborczej mogły mieć wpływ na wynik głosowania. Ograniczenie zakresu protestu i kontroli wyborów przez Sąd Najwyższy wyłącznie do niektórych czynności przebiegu głosowania lub tylko do jednej tury jest niedopuszczalne.
Czytaj omówienie w LEX: Nieuzupełnione braki formalne protestu wyborczego skutkują jego zwrotem >
Eksperci oceniają, że w przypadku obecnych wyborów zapowiadają się liczne protesty, gdyż są one specyficzne i inne od jakichkolwiek dotychczasowych. Składają się na to:
- nadal obowiązujący stan epidemii i konieczność głosowania korespondencyjnego przez Polonię
- wybory odbywają się na podstawie spec ustawy wyborczej z 6 czerwca 2020 r. o szczególnych zasadach organizacji wyborów powszechnych na Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej zarządzonych w 2020 r. z możliwością głosowania korespondencyjnego, który odnosi się tylko w niektórych punktach do Kodeksu wyborczego
- protesty rozpoznaje Izba Kontroli Nadzwyczajnej i Spraw Publicznych Sądu Najwyższego, której członkowie zostali powołani przez nową Krajową Radę Sądownictwa, co do której powołania wątpliwości zgłosiła Komisja Europejska
- specustawa wyborcza została uchwalona wbrew orzecznictwu Trybunału Konstytucyjnego, zaledwie 22 dni przed dniem wyborów
Czytaj: PKW na podstawie danych z 99,98 proc. obwodów: Andrzej Duda wygrywa wybory>>
Związek osoby protestującej z wyborami
Pierwsze protesty wyborcze w dobie koronawirusa wiązały się z wyborami ogłoszonymi na 10 maja br. Obywatele skarżyli nieważność wyborów z powodu niemożności oddania głosu w wyborach i w ogóle zapoznania się z pakietami wyborczymi. Wówczas Izba Kontroli Nadzwyczajnej takie protesty oddaliła.
Ten zarzut może się powtórzyć w protestach Polaków zamieszkałych za granicą dotyczących wyborów prezydenckich przeprowadzonych 28 czerwca br. - Systemowa analiza przepisów Konstytucji RP wskazuje, że podstawą protestu przeciwko ważności wyboru Prezydenta RP są naruszenia procedury wyborczej mogące mieć wpływ na wynik wyborów. Konstytucja RP przyznaje każdemu wyborcy prawo podmiotowe do wnoszenia protestów przeciwko ważności wyborów, które rozpatrywane są przez Sąd Najwyższy - stwierdził w wyroku z 10 czerwca 2020 , sędzia sprawozdawca Leszek Bosek (sygn. I NSW 26/20).
Czytaj w LEX: Archiwizacja dokumentów wyborczych >
Dodał, że zgodnie z utrwalonym orzecznictwem Sądu Najwyższego protest wyborczy nie może mieć charakteru abstrakcyjnego i musi zostać uzasadniony.
Czytaj: Ponowne liczenie głosów do Senatu potrwa i będzie kosztowne>>
Kwestia ważności wyborów - z urzędu
Od ustalenia wyników głosowania odróżnić należy orzeczenie o ważności wyboru prezydenta, co komentowany przepis powierza SN. Orzekanie w tej sprawie następuje przez SN z urzędu.
Zobacz omówienie w LEX: Podpis na proteście wyborczym jest wymagany >
- Wybory mogą być unieważnione, nawet jeśli określone nieprawidłowości wystąpiły jedynie w pierwszej turze - wskazywał nieżyjący już konstytucjonalista prof. Piotr Winczorek. W razie stwierdzenia nieważności wyborów przeprowadza się nowe wybory zgodnie z zasadami przyjętymi dla przypadku opróżnienia urzędu Prezydenta RP.
Celem weryfikacji wyborów przez Sąd Najwyższy jest stwierdzenie, czy konkretny organ został wyłoniony zgodnie z prawem, a więc zgodnie z przewidzianą przez przepisy procedurą. Pojęcie „przepisy dotyczące głosowania” jest bez wątpienia szersze od pojęcia „przepisów odnoszących się do przebiegu głosowania”.
Czytaj omówienie w LEX: Nie można już w dniu wyborów składać protestu wyborczego >
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.
