Przypomnijmy, że 3 lipca weszła w życie nowelizacja ustawy antycovidowej - pakiet zmian wraz z nowelizacją kodeksu postępowania cywilnego. Chodzi konkretnie o jej art. 15zzs[9] ust. 2, zgodnie z którym w okresie obowiązywania stanu zagrożenia epidemicznego albo stanu epidemii ogłoszonego z powodu COVID-19 oraz w ciągu roku od odwołania ostatniego z nich, w braku możliwości wykorzystania systemu teleinformatycznego obsługującego postępowanie sądowe, sąd doręcza adwokatowi, radcy prawnemu, rzecznikowi patentowemu lub Prokuratorii Generalnej RP pisma sądowe, poprzez umieszczenie ich treści w systemie teleinformatycznym służącym udostępnianiu tych pism (portal informacyjny).
Zobacz procedurę w LEX: Doręczanie pism sądowych >
M.in. z powodu tych zmian Naczelna Rada Adwokacka i Krajowa Rada Radców Prawnych przeprowadziły wśród adwokatów i radców ankietę, w której pytają ich czy korzystają z portalu informacyjnego sądów, jak oceniają jego działanie i jakich zmian by oczekiwali.
Tu warto dodać, że od początku problemem jest zarządzenie w sprawie organizacji i zakresu działania sekretariatów sądowych oraz innych działów administracji sądowej. Resort sprawiedliwości planuje je zmienić. Ma zostać zmodyfikowana lista dokumentów doręczanych bez podpisu. Regulacja ma również precyzować, że wyrok doręczany będzie poprzez portal informacyjny sądu wraz z uzasadnieniem. Co więcej, zarządzenie o przesłaniu pisma sądowego pocztą ma być wraz z pouczeniami opublikowane w portalu informacyjnym, aby pełnomocnicy wiedzieli, czy pismo dostaną tradycyjnie czy poprzez e-doręczenia.
Czytaj: MS poprawia zarządzenie związane z e-doręczeniami>>
Wkrótce kolejne zmiany
Jak mówi serwisowi Prawo.pl sędzia Wojciech Łukowski, prezes Sądu Okręgowego we Wrocławiu, trwa obecnie testowanie dwóch nowych funkcjonalności portalu i wdrożenie ich w sądach. Jak wyjaśnia chodzi o to, by uruchomić je równocześnie we wszystkich sądach, we wszystkich apelacjach.
To udogodnienia już wcześniej zapowiadane. Pierwsze - bezpośrednio do aplikacji biurowej sądu będzie trafiać informacja o dacie doręczenia pisma. Obecnie pracownik sądu musi wejść na portal, sprawdzić kiedy dokument zamieszczono, kiedy go odczytano, kiedy upłynie 14 dni do skutku doręczenia.
Druga kwestia to udogodnienia dla samych adwokatów i radców. Czyli odrębny moduł skrzynki doręczeniowej. Jego celem jest to, by doręczane pisma sądowe były od razu widoczne, a nie trzeba było ich odnajdywać wśród innych zamieszczanych w portalu dokumentów.
Z nieoficjalnych informacji portalu wynika, że jest szansa by oba narzędzia działały w najbliższych tygodniach.
Czytaj w LEX: Doręczanie pism sądowych za pośrednictwem portalu informacyjnego sądu - aspekty praktyczne >
E-doręczenia mogą się sprawdzić, ale...
Jak mówi mówi Prawo.pl adwokat Przemysław Rosati prezes NRA, Rada prowadzi rozmowy z Ministerstwem Sprawiedliwości w sprawie wprowadzenia rozwiązań informatycznych ułatwiających korzystanie z portalu informacyjnego.
- Portal informacyjny może sprawdzić się przy doręczeniach pism procesowych, ale pod warunkiem że zostanie przebudowany, otrzyma konieczne do tej czynności funkcjonalności informatyczne, a ponadto dojdzie do zmian ustawowych. W ramach tych ostatnich muszą powstać niebudzące wątpliwości przepisy regulujące tryb i sposób dokonywania takich doręczeń. Musi nastąpić wyeliminowanie wątpliwości interpretacyjnych. Najlepszym rozwiązaniem byłoby jednak stworzenie systemu teleinformatycznego, który już jest przewidziany w art. 125 k.p.c., ale nigdy w rzeczywistości nie powstał. Wówczas możliwe byłoby dokonywanie doręczeń elektronicznych, o których mowa w art. 131[1] k.p.c - dodaje.
Czytaj w LEX: System doręczeń z uwzględnieniem e-doręczeń (doręczeń elektronicznych oraz doręczeń przez Portal Informacyjny) >
Problemy według prawników? Brak jednolitych zasad
Serwis Prawo.pl dotarł do wyników adwokackiej i radcowskiej ankiety, dotyczącej działania Portalu Informacyjnego Sądów Powszechnych. Wzięło w niej udział 3649 osób (w tym 97 proc. stanowią adwokaci). Większość z respondentów - bo aż 85, 2 proc. korzysta z portalu od ponad 24 miesięcy, a 67,6 proc. - codziennie. Co ważne, większość - bo 61,2 proc. uważa, że jest to rozwiązanie bardzo przydatne.
Badanie pokazuje też, że zaledwie 16,1 proc. adwokatów i radców korzysta z portalu w jednej apelacji, większość - 63,6 proc. ma aktywowane konto w dwóch do sześciu apelacjach i aż 65 proc. respondentów mówi o różnicach w dostępie do spraw i wykorzystaniu funkcjonalności portalu pomiędzy poszczególnymi wydziałami sądów/sądami/apelacjami.
Prawnicy wymieniali przy tym w większości brak ujednolicenia zasad publikowania dokumentów oraz różnice w czasie ich publikowania. Uciążliwe jest dla nich także niepublikowanie protokołów rozpraw i uzasadnień wyroków. Różnice widzą w dopisywaniu do sprawy adwokata z urzędu: czasem - jak wskazali, są dopisywani z automatu, a czasem muszą składać osobny wniosek o dodanie sprawy i dostęp do niej.
Zobacz w LEX: Zasady doręczania pełnomocnikom zawodowym pism sądowych przez Portal Informacyjny - nagranie ze szkolenia >
Wśród przeszkód w korzystaniu z portalu najwięcej osób - 89,9 proc. wymieniło nieuzupełnianie treści przez część sądów lub błędne uzupełnianie treści, długie rozpatrywanie wniosków o dostęp do spraw - 48,3 proc., brak obligatoryjnej wzmianki o dacie doręczenia orzeczeń - 61,4 proc., brak automatycznego informowania o prawomocności orzeczeń - 73,3 proc., brak poczty wewnętrznej umożliwiającej sprawne i bezpieczne komunikowanie się pełnomocnika z sądem - 47,3 proc. i brak wirtualnego kalendarza dostępnego dla sędziów w zakresie terminów posiedzeń sądowych wyznaczonych z udziałem pełnomocników korzystających z portalu - 45,5 proc. 22,7 proc. adwokatów i radców wskazało na przejściowe problemy techniczne.
- W części opisowej ankietowani zwracali uwagę m.in. na brak aktualizacji pełnomocników, brak standaryzacji nazewnictwa dokumentów oraz standaryzacji samych dokumentów. Uciążliwa jest także niemożność złożenia wielu wniosków o dostęp jednocześnie i brak możliwości oznaczania przez pełnomocników urlopów czy innych zajętych terminów. Ankietowani wskazują na słabą funkcjonalność wyszukiwarki spraw - zaznaczono w opracowaniu.
Zobacz w LEX: Doręczenia w postępowaniu cywilnym w świetle najnowszych przepisów - nagranie ze szkolenia >
Pracownicy sądów technicznie nieprzygotowani
Według prawników, którzy wzięli udział w badaniu, problemem jest też to, że pracownicy sądów nie są przygotowani merytorycznie do obsługi portalu. Wskazują , że wiele błędów wynika z „czynnika ludzkiego”.
- Dostęp do spraw jest przyznawany bezpodstawnie albo usuwany bez żadnej przyczyny, dokumenty nie są udostępniane na bieżąco. Użytkownicy pilnują, aby sprawy udostępniane na portalu odpowiadały informacjom z akt głównych. Obsługa sekretariatów nie ma możliwości szybkiego naprawiania błędów w niekompletnych, udostępnionych informacjach, wszystkie problemy należy załatwiać przez operatora, który nie zawsze jest w stanie pomóc. Wnioski są akceptowane następnie odrzucane, ponownie akceptowane, reklamowane - wszystko bez interakcji z użytkownikiem - wskazano w uwagach.
Zobacz w LEX: Doręczenia sądowe przez Portal Informacyjny w praktyce - nagranie ze szkolenia >
Kolejną kwestią jest też - jak czytamy - zbyt krótki czas trwania sesji, wieloetapowe procedury składania wniosków i zgłaszania błędów, co znacząco je wydłuża; brak możliwości masowego wykonania czynności (np. udostępnienia spraw dla subkonta). - Przy dużej liczbie prowadzonych spraw przeszukiwanie jest utrudnione. Zdarza się, że opublikowane w portalu pliki są niemożliwe do otwarcia. Czas oczekiwania na pojawienie się dokumentów, czy dostęp do sprawy jest zbyt długi, nawet 24-48h po otrzymaniu dostępu. Problemem jest także to, że do każdej apelacji trzeba się logować oddzielnie. Portal działa znacznie gorzej na urządzeniach mobilnych - wynika z badania.
Czytaj: Trudne początki e-doręczeń - niejasne przepisy, nie w pełni funkcjonalny system>>
Lista życzeń, czyli czego brakuje
W ankiecie zapytano też adwokatów i radców jakiej funkcjonalności im brakuje. W zestawieniu znalazł się m.in. "wirtualny kalendarz" dostępny dla sędziów w zakresie terminów posiedzeń sądowych, wyznaczonych z udziałem pełnomocników korzystających z portalu. Z informacji Prawo.pl wynika, że taka funkcja jest rozważana, a rozmowy o niej mają zacząć się po wprowadzeniu dwóch funkcjonalności, które obecnie są testowane.
Kolejne punkty to m.in.:
- możliwość kierowania pism i wniosków przez pełnomocników do sądu drogą elektroniczną;
- aktualizacja spraw oraz podejmowanych czynności, co utrudnia ustalenie aktualnego stanu sprawy bez konieczności osobistego stawiennictwa w czytelni;
- możliwość składania pism w sprawach bezpośrednio przez portal;
- automatyczne podpinanie spraw;
- dostęp do pełnych akt sprawy;
- informacja o prawomocności wyroków;
- skany pism procesowych;
- skrzynka nadawcza;
- możliwość udzielania pełnego dostępu do konta innym osobom, np. sekretarkom;
- opcja "zapomnij sprawę", by pełnomocnik nie otrzymywał powiadomień starych spraw;
- zakładka zawierająca jedynie orzeczenia merytoryczne w sprawach;
- bezpośrednie przejścia z jednej sprawy do drugiej z poziomu zakładki powiązań;
- możliwość wysyłania wiadomości do sekretariatu bezpośrednio z odnośnika do sprawy, np. przez formularz kontaktowy;
- numery przesyłek poleconych;
- odrębna poczta wyłącznie do komunikacji sądu z pełnomocnikiem;
- możliwość komunikacji z pracownikami sądu;
- aktualizacja dostępu w razie zmiany sygnatury;
- możliwość podglądu opinii biegłych, złożonych zeznań świadków na piśmie;
- możliwość subkonta dla kolegi adwokata (nie dla aplikanta adwokackiego);
- podgląd wszystkich czynności w sprawie;
- podgląd treści dokumentów na urządzeniach mobilnych bez konieczności ich pobrania;
- możliwość składania prostych wniosków np. o wydanie odpisu pisma z równoczesnym opłaceniem kosztów
- możliwość zamawiania akt w czytelni i rezerwacji miejsca w czytelni;
- weryfikacja daty odbioru poszczególnych pism wysyłanych przez sądy (wezwania do świadków, orzeczenia, wezwania do stron, pism wysyłanych przez strony, zwrotek);
- weryfikacji prawomocności/wykonalności orzeczeń;
- automatyczna transkrypcja nagrań rozpraw.
Czytaj w LEX: Praktyczne aspekty doręczeń pism procesowych za pośrednictwem komornika sądowego oraz e-doręczeń w postępowaniu egzekucyjnym >
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.
