Do rozprawy nie doszło, gdyż zawiadomienie o rozprawie nie zostało doręczone obrońcy obwinionej. Dlatego ze względu na gwarancje procesowe, a zwłaszcza prawo do obrony, Sąd Najwyższy odroczył rozpoznanie sprawy do 11 października br.
List do OBWE przed wyborami
W liście z kwietnia 2020 roku napisano m.in.: Jako sędziowie polskich sądów powszechnych i sądów administracyjnych wszystkich szczebli, jesteśmy zaniepokojeni zmianami w prawie regulującym zarządzone na 10 maja 2020 roku wybory na urząd Prezydenta Rzeczpospolitej Polskiej. Proponowane przepisy rodzą prawdopodobieństwo naruszenia podstawowych norm prawnych, a szczególnie prawa naszych współobywateli do uczestniczenia w kierowaniu sprawami publicznymi kraju. Zwracamy się z apelem o wsparcie, dialog oraz wnikliwe monitorowanie przebiegu trwającego procesu wyborczego i prawodawczego.
W dalszej części sędziowie zakwestionowali rzetelność rozpoznania protestów wyborczych i stwierdzenie ważności wyborów przez nową Izbę Kontroli Nadzwyczajnej i Spraw Publicznych Sądu Najwyższego. Jak twierdzą sygnatariusze, w tym obwiniona – „ jej członkowie zostali powołani w wadliwym prawnie procesie wywołującym brak niezależność tej izby”.
Sprzeczność z konstytucją
Zarzut zastępcy rzecznika dyscyplinarnego sędziów sądów powszechnych sprowadzał się do zarzutu podjęcia przez sędziego Anetę Ś-F. aktywności politycznej. Opowiedzenie się w politycznym sporze za jedną ze stron godzi w niezawisłość sędziowską. Narusza tym samym art. 178 ust. 3 Konstytucji RP. Przepis ten mówi, że sędzia nie może należeć do partii politycznej, związku zawodowego ani prowadzić działalności publicznej nie dającej się pogodzić z zasadami niezależności sądów i niezawisłości sędziów.
Czytaj w LEX: Niezawisłość sędziowska oraz niezależność sądów >
W ocenie rzecznika dyscyplinarnego zachowanie sędziów wypełnia przesłankę „prowadzenia działalności publicznej niedającej się pogodzić z zasadami niezależności sądów i niezawisłości sędziów” określoną także w Prawie o ustroju sądów powszechnych jako podstawę odpowiedzialności dyscyplinarnej.
Stanowisko Rzecznika
Jeszcze w czerwcu 2020 r. do sprawy odniósł się ówczesny Rzecznik Praw Obywatelskich, prof. dr Adam Bodnar. Według RPO takie działania mogą prowadzić do wywołania wśród sędziów tzw. „efektu mrożącego”, polegającego na zniechęceniu do wyrażania swoich opinii oraz postępowania zgodnie z własnym przekonaniem.
- Swoboda wypowiedzi sędziego ograniczana jest z uwagi na obowiązki i status sędziego. Sędzia powinien strzec powagi stanowiska i unikać wszystkiego, co mogłoby przynieść ujmę godności sędziego i osłabiać zaufanie do jego bezstronności – dodał rzecznik. Podkreślał, że sędziowie z całego kraju wyrazili niepokój w związku z planowanymi wyborami korespondencyjnymi, w czasie gdy epidemia koronawirusa nie wygasała, a przede wszystkim brak było jeszcze podstawy prawnej do przeprowadzenia wyborów w takiej formie. Takie działanie sędziów należy uznać za przejaw troski o dobro obywateli i próbę zwrócenia uwagi jak poważne skutki dla życia i zdrowia społecznego miałoby przeprowadzenie tych wyborów.
Czytaj w LEX: Laskowski Michał, Granice wolności wypowiedzi sędziego w warunkach kryzysu praworządności >
Zdaniem dr Bodnara trudno uznać, by podpisanie listu do OBWE wypełniało przesłankę „działalności publicznej niedającej się pogodzić z zasadami niezależności sądów i niezawisłości sędziów”.
Zobacz: Sędziowie napisali do OBWE - rzecznik dyscyplinarny chce wziąć "pod lupę" ponad 1000 osób
Rzecznik przypomniał, że 29 kwietnia 2020 r. Komisja Europejska skierowała do Polski wezwanie do usunięcia uchybienia w związku z uchwaleniem tzw. „ustawy kagańcowej” z 20 grudnia 2019 r. Komisja Europejska zwróciła uwagę, że zwiększa ona liczbę przypadków, w których treść orzeczenia sądowego może być uznana za przewinienie dyscyplinarne. W ocenie Komisji środki dyscyplinarne mogą być wykorzystywane jako system kontroli politycznej nad orzeczeniami sądowymi.
Sygnatura akt I ZSK 2/23
Czytaj też w LEX: Gudowska-Natanek Elżbieta, Uchybienie godności urzędu sędziego jako podstawa odpowiedzialności dyscyplinarnej (artykuł recenzyjny) >
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.
