W marcu 2023 r. obrońca skazanego J. B. wniósł o wyłączenie od udziału w sprawie sędziego Sądu Najwyższego Dariusza Kali.
Nienależyta obsada
Wniosek swój obrońca uzasadnił wskazując, że skarga kasacyjna wywiedziona przez niego opiera się przede wszystkim na argumentacji przytoczonej w uzasadnieniu uchwały składu połączonych Izb: Cywilnej, Karnej oraz Pracy i Ubezpieczeń Społecznych Sądu Najwyższego z 23 stycznia 2020r.( sygn. akt BSA 1-4110-1/20).
Czytaj też: Prof. Kardas: Mamy obowiązek składania wniosków o wyłączenie sędziów>>
Z tej uchwały obrona wywodzi argumenty o nienależytej obsadzie sądu II instancji, tymczasem wylosowany do udziału w sprawie sędzia Kala złożył zdanie odrębne od tej uchwały, co wskazywać miałoby na to, że nie zgadza się z jej treścią. A to z kolei mogłoby rzutować na jego ocenę zarzutów kasacyjnych w tej sprawie.
Czytaj w LEX: Szpyrka Michalina, Omówienie do uchwały SN z dnia 23 stycznia 2020 r., BSA I-4110-1/20 >
Sędzia sprawozdawca Jerzy Grubba zgodził się z obrońcą, że zaistniała w sprawie sytuacja, w istocie pozornie, ale mogłaby a priori wskazywać na negatywne nastawienie sędziego do postawionych w sprawie zarzutów. Stwierdził jednak, że nie można ignorować i tego, że przywoływana we wniosku uchwała połączonych izb SN, aczkolwiek w pewnej przestrzeni kategoryczna, nie stanowi jednoznacznego wskazania dla rozstrzygnięcia niniejszej sprawy.
Sytuacja neo-sędziów
Kategoryczność owej uchwały odnosi się wyłącznie do sędziów Sądu Najwyższego. Nie jest natomiast już takim wskazanie odnoszące się do sędziów sądów powszechnych, którzy otrzymali nominacje w następstwie złożonego przez Krajową Radę Sądownictwa, ukształtowaną w trybie określonym przepisami ustawy z 8 grudnia 2017r. o zmianie ustawy o KRS.
Słusznie – zdaniem sędziego Grubby - obrona wskazuje tu na rozwinięcie argumentacji co do omawianej kwestii zawarte w uchwale 7 sędziów Sądu Najwyższego z 2 czerwca 2022r. – sygn. akt I KZP 2/22. Przytaczając te argumenty nie dostrzega jednak już tezy 2 uchwały z 2 czerwca 2022r. wskazującej, że „brak podstaw do przyjęcia a priori, że każdy sędzia sądu powszechnego, który uzyskał nominację w następstwie brania udziału w konkursie przed Krajową Radą Sądownictwa po 17 stycznia 2018r., nie spełnia minimalnego standardu bezstronności i każdorazowo sąd z jego udziałem jest nienależycie obsadzony w rozumieniu art. 439 par. 1 pkt 2 k.p.k. Taka sytuacja zachodzi jedynie w stosunku do sędziów Sądu Najwyższego, którzy otrzymali nominacje w takich warunkach”.
W tej sytuacji SN stwierdził, że wskazywana uchwała połączonych Izb SN ma moc zasady prawnej, a zatem wiąże zarówno osoby, które ją poparły, jak i te, które złożyły od niej zdanie odrębne. Jednak - z dotychczasowego orzecznictwa SN nie wynika, aby sędzia sądu powszechnego, który uzyskał nominację w następstwie brania udziału w konkursie przed Krajową Radą Sądownictwa po dniu 17 stycznia 2018r., nie spełniał minimalnego standardu bezstronności i każdorazowo sąd z jego udziałem był nienależycie obsadzony w rozumieniu art. 439 par. 1 pkt 2 kpk. Sytuacja taka wymaga przeprowadzenia testu bezstronności.
Czytaj w LEX: Test bezstronności (niezawisłości) sędziego w praktyce >
W tej sytuacji argumentacja obrony, na obecnym etapie postępowania nie dostarczyła przekonujących argumentów za przyjęciem, że sędzia Kala powinien zostać wyłączony od udziału w omawianej sprawie ze względu na wątpliwości co do jego bezstronności.
W Izbie Odpowiedzialności też są wątpliwości
Podobne wnioski o wyłączenie sędziów, którzy złożyli votum separatum do uchwały trzech Izb SN składane są w Izbie Odpowiedzialności Zawodowej SN.
I tak - wniosek obrońców o wyłączenie sędziego Dariusza Kali i sędziego Wiesława Kozielewicza od udziału w sprawie sędziego Igora Tulei z powodu niestosowania się do uchwały trzech Izb SN, nie został uwzględniony przez sędziego Marka Siwka ( syg. akt II ZO 81/22).
Obrońcy Igora Tulei uznali, że Kala i Kozielewicz orzekając z sędziami powołanymi przez neoKRS nie spełniają wymogów niezawisłości.
Był to wniosek o wyłączenie sędziego w sprawie, której przedmiotem jest wyłączenie.
Sędzia rozpoznający sprawę wyłączenia, Marek Siwek zwrócił uwagę, że zgodnie z utrwalonym orzecznictwem Sądu Najwyższego stronie nie przysługuje wniosek o wyłączenie sędziego wyznaczonego do rozpoznania wniosku o wyłączenie innego sędziego.
Przykładem jest postanowienie z 23 listopada 2004 r., o sygnaturze V KK 195/04. Sąd Najwyższy wskazał wówczas, że w rozumieniu art. 41 k.p.k. "sprawą" jest postępowanie zmierzające do rozpoznania i orzekania o głównym przedmiocie procesu. Takie stanowisko Sąd Najwyższy wyraził również w postanowieniu z 23 czerwca 2008 r., WD 1/08, gdzie wprost wskazano, że „sprawą” nie jest odrębnie uregulowane postępowanie w przedmiocie wyłączenia.
Czytaj w LEX: Neo-KRS łamie prawo do rzetelnego procesu. Omówienie wyroku Wielkiej Izby ETPC z dnia 15 marca 2022 r., 43572/18 (Grzęda) >
Według SN w postępowaniu, w którym ma zapaść rozstrzygnięcie co do kwestii, która nie jest głównym przedmiotem procesu ustawa karnoprocesowa w ogóle nie przewiduje postępowania w przedmiocie wyłączenia, czego konsekwencją jest fakt, że wniosek który jest w takiej sytuacji procesowej złożony, nie może być przedmiotem procedowania. A w konsekwencji zostać rozpoznany.
Czytaj w LEX: Proceduralna reakcja Europejskiego Trybunału Praw Człowieka na kryzys praworządności w Polsce >
Chcesz zapisać ten artykuł i wrócić do niego w przyszłości? Skorzystaj z nowych możliwości na Moje Prawo.pl
