Pytanie Sądu Apelacyjnego w Krakowie wiąże się ściśle z interpretacją uchwały siedmiorga sędziów Izby Pracy z 26 kwietnia br. Sąd ten rozpoznawał apelację od wyroku Sądu Okręgowego o zapłatę 125 tys. zł i ustalenie między osobami fizycznymi a spółką.

Nieważność postępowania

Do rozpoznania sprawy w sądzie II instancji został wyznaczony skład jednoosobowy. Apelacji nadano bieg, ale  26 kwietnia 2023 r. Izba Pracy i Ubezpieczeń Społecznych SN podjęła uchwałę, która ma moc zasady prawnej. Uchwała ta brzmi: Rozpoznanie sprawy cywilnej przez sąd drugiej instancji w składzie jednego sędziego kształtowanym na podstawie art. 15zzs1 ust. 1 pkt 4 ustawy z dnia 2 marca 2020 r. o szczegółowych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19 ogranicza prawo do sprawiedliwego rozpatrzenia sprawy (art. 45 ust. 1 Konstytucji RP), ponieważ nie jest konieczne dla ochrony zdrowia publicznego (art. 2 i art. 31 ust. 3 Konstytucji RP) i prowadzi do nieważności postępowania. Dlatego Sąd Apelacyjny w Krakowie stwierdza, że  ta uchwała została wydana z rażącym przekroczeniem kompetencji. Dlatego, że jej skutek (poprzez nadanie mocy zasady prawnej) polega na praktycznym wyeliminowaniu z systemu prawnego art. 15zzs1 ust.1 pkt 4 ustawy z  2 marca 2020 r. wspomnianej ustawy covidowej.

Czytaj w LEX: Skibińska Magdalena, O zasadności przepisu art. 15zzs(1) ust. 1 pkt 4 ustawy antycovidowej z perspektywy konstytucyjnej zasady proporcjonalności >

Czytaj:  SN: Jeden sędzia w covidzie - to tylko pretekst do ograniczenia prawa stron

Czy SN zastąpił Trybunał?

Według sędziego SA Zygmunta Drożdżejko, do eliminacji przepisów uprawniony jest wyłącznie Trybunał Konstytucyjny. Sędzia pyta zatem Sąd Najwyższy czy uchwała jest  wiążąca dla wszystkich składów w Sądzie Najwyższym i odstąpić od niej można tylko w ramach procedury przewidzianej w art. 88 ustawy „o Sądzie Najwyższym”?

Art. 88 ustawy o SN stanowi, że jeżeli jakikolwiek skład Sądu Najwyższego zamierza odstąpić od zasady prawnej, przedstawia powstałe zagadnienie prawne do rozstrzygnięcia składowi całej izby. Odstąpienie od zasady prawnej uchwalonej przez izbę, połączone izby albo pełny skład Sądu Najwyższego, wymaga ponownego rozstrzygnięcia w drodze uchwały odpowiednio przez właściwą izbę, połączone izby lub pełny skład Sądu Najwyższego.

Jeżeli skład jednej izby Sądu Najwyższego zamierza odstąpić od zasady prawnej uchwalonej przez inną izbę, rozstrzygnięcie następuje w drodze uchwały obu izb.

Czytaj w LEX: Ochmann Paweł, Uchwały NSA w świetle konstytucyjnej zasady niezawisłości sędziów oraz ich podległości tylko Konstytucji i ustawom >

 

Pośrednie związanie

Wprawdzie, jak zaznacza sąd pytający, uchwała Izby Pracy nie wiąże sądów powszechnych, ale  sprawa może trafić do Sądu Najwyższego w formie skargi kasacyjnej albo skargi nadzwyczajnej lub na orzeczenie sprzeczne z prawem. Oznacza to, że uchwały SN w sposób pośredni wiąże sądy powszechne – dodał sąd pytający.

Warto dodać, że także Izba Cywilna Sądu Najwyższego miała wątpliwości konstytucyjne co do związania sądu uchwałami, które mają moc zasady prawnej. W maju br. trzech sędziów skierowało wniosek do Trybunału Konstytucyjnego o zbadanie czy art. 88 par. 1 ustawy o SN jest zgodny z zasadą niezawisłości sędziowskiej i  nakazem związania sędziego Konstytucją RP i ustawami (art. 178 ustawy zasadniczej). Zagadnienie Trybunałowi  przedstawili sędziowie: Kamil Zaradkiewicz (przewodniczący, sprawozdawca), Oktawian Nawrot i Mirosław Sadowski.

Czytaj więcej: Wątpliwości co do mocy wiążącej uchwał SN

Czytaj też w LEX: Markiewicz Krystian, Wpływ regulacji "covidowych" na zasadę niezmienności (stabilności) oraz kolegialność składów sądów odwoławczych >

Sygnatura akt III CZP 37/23