- Fizyczny dostęp interesantów do sądów został bardzo ograniczony, strony i pełnomocnicy nie mają dostępu do akt. Rozprawy i posiedzenia jawne są co do zasady odwoływane. Poza tym jednak sądy nadal pracują, choć trudno to nazwać normalną pracą. Sędziowie wydają orzeczenia na posiedzeniach niejawnych. Sekretariaty starają się wykonywać zarządzenia. Formalnie nie wstrzymano doręczeń pism sądowych - alarmuje Stowarzyszenie.
Kwestia ta od ubiegłego tygodnia jest przedmiotem dyskusji i apeli środowisk prawniczych. Adwokaci i radcy prawni apelują o zawieszenie biegu terminów procesowych - bo jak wskazują, z powodu przeszkód m.in. w dostępie do akt, mają problem z ich dochowaniem.
Czytaj w LEX: Prawa i obowiązki pełnomocników procesowych w praktyce w związku z koronawirusem >
Jak ustaliło Prawo.pl, rząd chce potraktować zagrożenie koronawirusem jako zdarzenia o sile wyższej. I to - ma dawać podstawę do zawieszania postępowań i biegu terminów.
Czytaj: Siła wyższa i zdalne zarządzanie spółkami w pakiecie pomocowym dla firm>>
Zagrożenie dla pełnomocników i praw stron
Iustitia podkreśla, że obecna sytuacja - kiedy sądy jedynie ograniczają swoją działalność (zdjęto z wokand jawne sprawy, ale niecierpiące zwłoki i niejawne się odbywają) oznacza, że stron oraz pełnomocników muszą odbierać korespondencję, a to wiąże się z wizytami na poczcie, ewentualnie w sądzie.
Czytaj w LEX: Funkcjonowanie kancelarii prawnej i środki prawne w praktyce w sytuacji stanu zagrożenia epidemicznego koronawirusem >
- Niewprowadzenie restrykcyjnych ograniczeń może przyczynić się do roznoszenia wirusa i rozprzestrzeniania się epidemii. Szczególnie w przypadku osób starszych jest to bardzo niebezpieczne dla zdrowia, a nawet życia. Należy podkreślić, że ze wszystkich stron płyną sygnały o pozostanie w domach - przypomina.
I dodaje, że przyłącza się do stanowiska Prezydium Naczelnej Rady Adwokackiej z 12 marca 2020 roku, że niezbędna jest zmiana ustawy o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych (Dz. U. z 2020 poz. 374).
- Brak rozwiązań ustawowych co do biegu postępowań sądowych w okresie zagrożenia epidemicznego może doprowadzić do naruszenia na masową skalę podstawowych praw człowieka i obywatela, chronionych przez Konstytucję RP, takich jak prawo do życia, zdrowia oraz prawo do sądu, a także wygeneruje wiele nowych spraw o przywrócenie terminu do dokonania czynności procesowych - dodaje Stowarzyszenie.
Czytaj:
Wirus w natarciu - adwokaci chcą zmian w zakresie przedawnień i zawieszeń spraw>>
Zagrożenie koronawirusem - NRA chce ochrony pełnomocników i stron>>
Co w projekcie NRA?
Naczelna Rada Adwokacka proponuje opracowanie jednolitego katalogu spraw pilnych, podlegających co do zasady rozpoznawaniu, zawieszanie z mocy prawa postępowań sądowych w sprawach osób dotkniętych skutkami wirusa SARS-CoV-2, przygotowanie i wdrożenie systemu pomocy finansowej państwa dla osób dotkniętych skutkami odraczania rozpraw i zawieszania postępowań.
Projekt noweli został przekazany ministrowi sprawiedliwości. Zgodnie z nim w sytuacji objęcia uczestnika postępowania przed sądami powszechnymi, Sądem Najwyższym, sądami administracyjnymi, sądami wojskowymi, a także przed sądami dyscyplinarnymi lub pełnomocnika bądź obrońcy strony takiego postępowania leczeniem, hospitalizacją, kwarantanną lub nadzorem epidemiologicznym, w związku z zarażeniem albo podejrzeniem zarażenia wirusem COVID-19 albo zachorowania na chorobę zakaźną wywołaną tym wirusem, postępowanie ulegałoby zawieszeniu, z mocy prawa ze skutkiem od dnia rozpoczęcia. Zawieszeniu ulegałby również bieg terminów procesowych, w tym terminów do złożenia środków odwoławczych, które rozpoczęły się i nie upłynęły przed datą wskazaną wyżej.
Czytaj w LEX: Zagrożenie koronawirusem a prawo do prywatności >
Taka osoba, zobowiązana byłaby powiadomić sąd o zaistnieniu przesłanki zawieszającej, "chyba że ze względu na stan zdrowia lub sytuację w jakiej się znajduje nie będzie miała takiej możliwości". Powiadomienie mogłoby nastąpić telefonicznie lub za pomocą środków komunikacji elektronicznej.
Zaproponowano, by niestawiennictwo osób wezwanych przez sąd lub organ procesowy z przyczyn związanych z koronawirusem (leczenie, hospitalizacja, kwarantanna) było usprawiedliwione. W tym przypadku nie stosowałoby się przepisów wymagających przedłożenia zaświadczenia lekarza sądowego na usprawiedliwienie nieobecności.
Czytaj w LEX: Darmowa pomoc prawna i poradnictwo obywatelskie - komunikat w związku z zagrożeniem Covid-19 >
Część adwokatów postuluje dalej idące kroki
To jedna z dwóch adwokackich inicjatyw zmian w specustawie, która pojawiła się w ostatnim czasie. Druga, autorstwa czterech adwokatów: Przemysława Rosatiego członka Naczelnej Rady Adwokackiej, Witolda Kabańskiego prezesa Sądu Dyscyplinarnego Izby Adwokackiej w Warszawie, Michała Szpakowskiego i dr Michała Bieniaka, członków Okręgowej Rady Adwokackiej w Warszawie, trafiła do Senatu. Ta propozycja zakłada, że ogłoszenie stanu zagrożenia epidemicznego (co właśnie się stało) lub stanu epidemii związanych z COVID-19 oznaczałoby zawieszenie z mocy prawa postępowań - karnych, karno-skarbowych, karno-wykonawczych, cywilnych, w tym egzekucyjnych, administracyjnych, podatkowych, sądowo-administracyjnych i dyscyplinarnych.
W tym okresie następowałoby też zawieszenie biegu przedawnienia - do chwili odwołania stanu zagrożenia epidemicznego lub stanu epidemii. Zawieszony byłby również bieg terminów na dokonanie czynności przez organy spółek handlowych, spółki europejskiej, spółdzielni, spółdzielni europejskiej, stowarzyszeń, fundacji, wspólnot mieszkaniowych i innych osób prawnych.
Projekt zakłada też, że w sprawy pilne, niecierpiące zwłoki mogłyby być rozpatrywane.
Również prezydium Krajowej Rady Radców Prawnych apeluje o pilne zmiany legislacyjne w zakresie biegu terminów procesowych (ustawowych) i sądowych. Postuluje, by w okresie od dnia ogłoszenia stanu zagrożenia epidemicznego, aż do dnia ogłoszenia jego zakończenia, uległ on zawieszeniu - ustaliło Prawo.pl.
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.
