Kanwą tego orzeczenia była dość niespotykana sytuacja. Strona postępowania o zasiedzenie Marek S. złożył apelację do Sądu Okręgowego w Koninie. W dniu rozprawy omyłkowo nie został wpuszczony do budynku tego sądu przez osoby wykonujące obowiązki ochrony. W konsekwencji nie brał udziału w rozprawie, po przeprowadzeniu której zapadło zaskarżone postanowienie. Przy czym postanowienie sądu II instancji było dla niego niekorzystne. Dlatego, że Sąd Okręgowy w Koninie oddalił apelację wnioskodawcy Marka S. od postanowienia Sądu Rejonowego w Słupcy. Przyjął, że nie on ma prawa zasiedzenia nieruchomości lokalowej, bo nie był posiadaczem samoistnym.
Unieważnienie postanowienia
Mężczyzna złożył wiec skargę kasacyjną do izby Cywilnej Sądu Najwyższego o ponowne przeprowadzenie postępowania apelacyjnego z powodu nieważności proceduralnej.
Izba Cywilna SN uchyliła zaskarżone postanowienie ( sygn. akt II CSKP 946/22). Jak stwierdził Sąd Najwyższy, w ugruntowanym już orzecznictwie przyjmuje się, że pozbawienie możności obrony swych praw w rozumieniu art. 379 pkt 5 kpc zachodzi, gdy z powodu uchybienia przez sąd przepisom prawa procesowego strona wbrew swej woli została faktycznie pozbawiona możliwości działania w postępowaniu lub jego istotnej części.
Zobacz też w LEX: Skuteczne dowodzenie w procesie cywilnym >
Jak stwierdził sędzia sprawozdawca w tej sprawie Władysław Pawlak - niemożność udziału wnioskodawcy w rozprawie apelacyjnej została spowodowana przez pracowników ochrony budynku Sądu Okręgowego w Koninie, którzy bez uzasadnionej przyczyny nie wpuścili go do budynku, w którym miała się odbyć rozprawa.
- Wadliwości działania komórek organizacyjnych i służb pomocniczych sądu, które w swych skutkach doprowadziły do pozbawienia strony możności obrony swych praw, powinny być traktowane, tak jak wadliwości czynności procesowych sądu – orzekł sędzia Pawlak. Do obowiązków sądu, jako organu władzy publicznej, należy również właściwe zorganizowanie warunków technicznych i lokalowych związanych z przeprowadzaniem rozpraw w sprawach sądowych z udziałem stron, tak aby nie doznały one uszczerbku w swoich prawach procesowych - dodał.
Zobacz też linię orzeczniczą w LEX: Nieważność postępowania z uwagi na pozbawienie strony możności obrony swych praw – niewzięcie przez zainteresowanego udziału w sprawie rozpoznawanej w postępowaniu nieprocesowym >
Niezrozumiałość i lakoniczność
Do tego postanowienia krytycznie odniosła się Natalia Grabowska - która wyraziła swoją opinię w glosie - w zasadzie akceptuje merytoryczną stronę orzeczenia. Głównie ze względu na aprobatę prokonstytucyjnego charakteru prawa do sądu, które obejmuje również czynności techniczno-organizacyjne. Z drugiej zaś strony krytycznie ocenia stronę formalną orzeczenia, przede wszystkim ze względu na jego lakoniczny charakter.
- Sąd Najwyższy słusznie uznał, iż pojęcie pozbawienia możności obrony swych praw zgodnie z art. 379 pkt 5 k.p.c. zachodzi również wobec nieprawidłowości działania zaplecza organizacyjno-pomocniczego sądu, w tym służb pomocniczych sądu. Skutkuje to bowiem niemożnością obrony swych praw przez stronę i powinno być traktowane jak uchybienie przepisom postępowania – wskazuje mec. Grabowska. Tak ujęta norma powoduje, że obowiązkiem sądu jest również zapewnienie odpowiedniego zaplecza technicznego i lokalowego, aby strony nie doznały uszczerbku w swoich prawach procesowych i aby nie zaistniał związek przyczynowo-skutkowy między naruszeniem przepisów proceduralnych a możliwością uczestnictwa w postępowaniu przez wnioskodawcę.
Prawniczka krytycznie odnosi się jednak do uzasadnienia postanowienia. Jej zdaniem jest ono nierzetelne, lakoniczne, nie zawiera wyjaśnienia motywów rozstrzygnięcia. Podnosi również, że tak skonstruowane uzasadnienie nie spełnia roli wychowawczej i edukacyjnej. Formułuje tezę, że „strukturalnym problemem polskiego wymiaru sprawiedliwości jest niezrozumiałość orzeczeń sądowych”.
Czytaj też w LEX: Wysłuchanie małoletniego w postępowaniu cywilnym – poradnik dla praktyków >
Cena promocyjna: 89.1 zł
|Cena regularna: 99 zł
|Najniższa cena w ostatnich 30 dniach: 69.3 zł
