Marek A. (dane zmienione) był komornikiem sądowym, który ukończył 65 r. życia. Minister Sprawiedliwości odwołał go ze stanowiska z uwagi na wiek. Podstawą wydanej w tej sprawie decyzji był art. 19 ust. 1 pkt 2 ustawy o komornikach sądowych (dalej jako: uks). Rozstrzygnięcie to zostało zakwestionowane przez Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie, który wskazał, że ten przepis ustawowy stanowi przejaw dyskryminacji bezpośredniej w rozumieniu art. 2 ust. 2 lit. a dyrektywy Rady 2000/78/WE ustanawiającej ogólne warunki ramowe równego traktowania w zakresie zatrudnienia i pracy (dalej jako: dyrektywa Rady). Sąd orzekł więc, że art. 19 ust. 1 pkt 2 uks jest niezgodny z wymogami prawa unijnego i nie może być zastosowany. W konsekwencji, uchylił wydaną decyzję.
Dyskryminacja oznacza mniej przychylne traktowanie
Minister Sprawiedliwości nie zgodził się z tym rozstrzygnięciem, więc złożył skargę kasacyjną. Sprawą zajął się Naczelny Sąd Administracyjny, który wskazał, że zgodnie z art. 2 ust. 1 dyrektywy Rady, zasada równego traktowania oznacza brak jakichkolwiek form bezpośredniej lub pośredniej dyskryminacji z przyczyn określonych w art. 1 tej dyrektywy. Artykuł 2 ust. 2 lit. a dyrektywy Rady uściśla, że dyskryminacja bezpośrednia występuje w przypadku, gdy osobę traktuje się mniej przychylnie, niż traktuje się inną osobę w porównywalnej sytuacji, z jakiejkolwiek przyczyny wymienionej w art. 1 dyrektywy Rady. Niemniej z art. 6 ust. 1 tego aktu wynika, że odmienne traktowanie ze względu na wiek nie stanowi dyskryminacji, jeżeli w ramach prawa krajowego zostanie to obiektywnie i racjonalnie uzasadnione zgodnym z przepisami celem (polityka zatrudnienia, rynek pracy, kształcenie zawodowe) i jeżeli środki mające służyć realizacji tego celu są właściwe i konieczne (zob. wyrok TSUE z 6 listopada 2012 r., w sprawie C-286/12).
Czytaj także: TK zajmie się sprawą odwoływania komorników po ukończeniu 65. roku życia >>>
Wiek nie stanowi podstawy do odwołania
Sąd ocenił, że ani w ustawie o komornikach sądowych, ani w uzasadnieniu do projektu tego aktu nie została obiektywnie i racjonalnie uzasadniona zasada odmiennego traktowania ze względu na wiek. Natomiast samo osiągnięcie wieku emerytalnego nie może uzasadniać odwołania, ponieważ szybkość i sprawność postępowania nie są od niego zależne. Ponadto żadna z czynności egzekucyjnych nie wymaga od komornika szczególnej sprawności fizycznej, która wyróżniałaby go na tle innych zawodów prawniczych. NSA zgodził się też ze stwierdzeniem sądu pierwszej instancji, że odwołanie komornika z chwilą ukończenia 65. roku życia skutkuje traktowaniem go mniej korzystnie w porównaniu z innymi osobami wykonującymi prawniczą działalność zawodową i także posiadającymi status funkcjonariuszy publicznych lub zawodu zaufania publicznego. Chodzi np. o notariuszy, sędziów, prokuratorów, którzy mogą wykonywać pracę po spełnieniu przewidzianych prawem wymagań.
Sąd nie zastosował dyskryminującego przepisu ustawy
Mając powyższe na uwadze, art. 19 ust. 1 pkt 2 uks, zgodnie z którym Minister Sprawiedliwości z urzędu odwołuje komornika z zajmowanego stanowiska, jeżeli ukończył on 65. rok życia, stanowi przejaw dyskryminacji bezpośredniej w rozumieniu art. 2 ust. 2 lit. a dyrektywy Rady. Tym samym wskazany przepis ustawy jest niezgodny z wymogami prawa unijnego i nie może być zastosowany. Sąd podkreślił bowiem, że zgodnie z orzecznictwem Trybunału Sprawiedliwości UE, na sądzie krajowym spoczywa obowiązek zagwarantowania przestrzegania zasady niedyskryminacji ze względu na wiek oraz zapewnienia pełnej skuteczności prawa unijnego poprzez niestosowanie jakichkolwiek przepisów prawa krajowego sprzecznych z tą zasadą (zob. wyrok TSUE z 5 marca 2009 r., w sprawie C-388/07). W świetle powyższego, NSA oddalił skargę kasacyjną.
Wyrok NSA z 16 listopada 2021 r., sygn. akt II GSK 1794/21
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.
