Częste zmiany przepisów w ostatnich latach spowodowały, że podatnicy nie zawsze wiedzieli, jaka jest w ich przypadku właściwa stawka podatku. Od 1 listopada 2019 r. podatnicy mogą wystąpić z wnioskiem o wydanie Wiążącej Informacji Stawkowej. Co jednak w przypadku, gdy okaże się, że stosowali niewłaściwą stawkę VAT? Problem ten bywa często punktem spornym między podatnikami a fiskusem. W takiej też sytuacji znalazła się firma zajmująca się sprzedażą sprzętu i wyposażenia solariów, salonów kosmetycznych, ośrodków SPA w kraju i za granicą. Firma świadczy też tego typu usługi w kilku miastach. Usługi solarium świadczone są dla osób fizycznych i całość obrotu jest rejestrowana na kasach fiskalnych i dokumentowana paragonami fiskalnymi. Usługi te były do tej pory opodatkowane 23-proc. stawką VAT. Firma dostała jednak od dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej Wiążącą Informację Stawkową, gdzie określono, że świadczenie usług solarium podlega 8-proc. stawce VAT. Firma wystąpiła o interpretację, czy jest możliwość korekty podatku należnego i wystąpienia o zwrot nadpłaty VAT. Jej zdaniem, ma ona prawo do korekt w oparciu o miesięczne wydruki zestawienia sprzedaży z kas fiskalnych, gdzie można wyodrębnić paragony dotyczące usługi solarium.

Czytaj w LEX: Objaśnienia podatkowe w zakresie grup VAT >>>

Czytaj w LEX: Zwrot nadpłaty VAT wynikłej z błędnej kwalifikacji podatkowej zdarzenia gospodarczego - LINIA ORZECZNICZA >>>

 

 

Ciężar VAT poniosły osoby trzecie

W interpretacji z 30 listopada br. dyrektor KIS stwierdził, że stanowisko podatniczki jest nieprawidłowe (nr 0111-KDIB31.4012.773.2022.2.WN). Zdaniem organu, cechą podatku VAT jest to, że po stronie podatników istnieje przewidziana prawem możliwość „przerzucania” ekonomicznego ciężaru opodatkowania na inne podmioty (konsumentów, nabywców towarów/usług) wynikająca z obowiązku wliczenia podatku w cenę towaru czy usługi. Może więc dojść do sytuacji, w której koszt wadliwego opodatkowania nie zostanie poniesiony przez podatnika, lecz przez osoby trzecie. Przyznanie prawa do zwrotu podatku podatnikowi – a więc podmiotowi innemu niż podmiot, który rzeczywiście poniósł koszt podatku na skutek wadliwego opodatkowania – nie znajduje uzasadnienia.

Organ uznał, że ciężar VAT związanego ze świadczeniem usługi solarium został poniesiony przez ostatecznych konsumentów, tj. osoby fizyczne. Zatem to nie podatniczka poniosła ten ciężar, lecz osoby trzecie. Zwrot zapłaconego VAT na rzecz podatniczki, która nie poniosła ciężaru podatku prowadziłby do jej bezpodstawnego wzbogacenia się.

Sprawdź w LEX: Wyzwania księgowo-kadrowe roku 2023 - cykl szkoleń online >>>

 

Zdaniem organu, w odniesieniu do świadczonych usług, które zostały przez podatniczkę zaewidencjonowane wyłącznie przy użyciu kasy rejestrującej – a podatniczka nie będzie dokonywać zwrotu części ceny, która została pobrana z powodu niewłaściwej stawki VAT klientom indywidualnym - nie przysługuje jej prawo do skorygowania stawki i kwoty VAT z 23 na 8 proc. Nie zachodzą zatem przesłanki do powstania nadpłaty VAT i wystąpienia o jej zwrot.

Zobacz również: Faktury VAT nowego wzoru będą rewolucją dla firm >>

Czytaj w LEX: Przyspieszony zwrot VAT - KOMENTARZ PRAKTYCZNY >>>

Eksperci: Ratunkiem sądy

- Dyrektor KIS odmówił korekty VAT należnego, jeżeli sprzedaż usługi konsumentowi została zarejestrowana za pomocą kasy rejestrującej. Zdaniem Organu, taka możliwość doprowadziłaby do bezpodstawnego wzbogacenia podatnika VAT kosztem konsumenta oraz budżetu państwa. Niniejsza kwestia ma wymiar praktyczny, ponieważ często bywa przedmiotem sporu pomiędzy fiskusem oraz podatnikami – ocenia Bartosz Tomczak, prawnik, konsultant podatkowy w kancelarii Martini TAX.

Ekspert podkreśla, że z uwagi na doniosły problem, w czerwcu 2022 r. NSA zdecydował się zadać pytanie prejudycjalne do TSUE w jednej z takich spraw, więc na wyrok będzie trzeba jeszcze poczekać.

- Okazuje się, że rozstrzygnięcie merytoryczne tego problemu powinno pojawić się wcześniej, ponieważ 8 grudnia 2022 r. została wydana opinia rzecznik generalnej TSUE w podobnej sprawie austriackiej C-378/21 P GmbH. Rzecznik generalna uznała, iż możliwe jest dokonanie korekty VAT wskutek zastosowania błędnej stawki podatku – zauważa Bartosz Tomczak.

W niedługim czasie zatem spodziewany jest wyrok TSUE i jeśli Trybunał podzieli ten pogląd będzie to dobra informacja również dla polskich podatników.

Czytaj w LEX: Nadpłata VAT jako źródło pokrycia zaległości podatkowej w PIT - omówienie orzecznictwa >>>

 

- Moim zdaniem jest na to szansa, ponieważ uzależnienie prawa korekty VAT od bezpodstawnego wzbogacenia wydaje się nieuzasadnione. Przede wszystkim, nie zawsze przedsiębiorca stosujący zawyżoną stawkę VAT faktycznie był w stanie przenieść dodatkowy koszt na konsumenta, ponieważ mógł zachować cenę brutto na podobnym poziomie jak konkurencja stosująca właściwą, niższą stawkę podatku (koszt różnicy wynikający ze stawki podatku pokrywał z własnej marży) – podkreśla Bartosz Tomczak.

Dodaje, że w świetle zasad obowiązujących w VAT kwestia ta nie powinna warunkować prawa do zwrotu nadpłaconego VAT.

Kolejny ekspert zauważa, że stanowisko organu nie zaskakuje - podobne były już wyrażane. Zwraca jednak uwagę na orzecznictwo sądów administracyjnych.

Czytaj w LEX: Faktury korygujące w księgach rachunkowych >>>

 

Nadużycie prawa a zasada neutralności VAT

Sylwia Adamczyk-Kaczmara

Sprawdź  

- Głównym argumentem jest fakt, że to nie podatnik poniósł faktyczny ciężar ekonomiczny podatku. W sytuacji, gdy sprzedaż odbywałaby się między podatnikami VAT, sytuacja przedstawiałaby się inaczej – na transakcji nikt by nie zyskiwał, gdyż niższa stawka docelowo powodowałaby zarówno niższy podatek należny po stronie sprzedającego i niższy naliczony po stronie kupującego – podkreśla Wojciech Kliś, doradca podatkowy.

Ekspert wskazuje, że w sytuacji, w której mamy do czynienia z konsumentem, zdaniem organu, konsument „finansowałby” zwrot nadpłaconego podatku w sensie ekonomicznym.

Ekspert wskazuje, że pogląd dyrektora KIS, chociaż niezaskakujący, jest błędny, a za podatnikami stoją sądy administracyjne (m.in. wyrok WSA w Bydgoszczy z 12 lutego 2020 r., sygn. I SA/Bd 10/20, czy też wyrok NSA z 27 września 2018 r., sygn. akt I FSK 1753/16).

- Konkluzją stanowisk wyrażanych przez sądy jest przekonanie, że nie ma mowy o konieczności wykazania uszczerbku majątkowego, jaki poniósł podatnik w związku z nadpłaceniem lub zapłaceniem nienależnie podatku – podsumowuje Wojciech Kliś.

Sprawdź w LEX: Zawyżony VAT na paragonie i prawo do jego odzyskania. Omówienie wyroku TS z dnia 8 grudnia 2022 r., C-378/21 (Finanzamt Österreich) >>>

 

-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.