W czwartek w Punta del Este w Urugwaju zakończyło się posiedzenie plenarne Forum Ogólnoświatowego ds. Przejrzystości i Wymiany Informacji dla Celów Podatkowych. W spotkaniu wzięli udział delegaci z ponad 100 krajów, w tym Polski. Chodziło o podsumowanie efektów ponad czteroletnich starań, by doprowadzić do regularnej i automatycznej wymiany informacji podatkowych pomiędzy administracjami podatkowymi.
Czytaj: Dokument podsumowujący rezultaty spotkania plenarnego w Urugwaju (wersja angielska) >>
Wymiana informacji o podatnikach
Już w 2017 około 50 krajów, włącznie z Polską, podjęło się wymiany informacji na temat rachunków finansowych utrzymywanych przez zagranicznych podatników. Jednak rok 2018 jest rokiem przełomowym dla międzynarodowej współpracy w zakresie informacji podatkowych, gdyż ponad 50 dodatkowych jurysdykcji, w tym te, które są znane z rygorystycznego przestrzegania tajemnicy bankowej, zobowiązało się do wymian od września tego roku.
W 2018 Polska po raz pierwszy mogła otrzymać informacje na temat polskich podatników z takich światowych centr finansowych jak Bahamy, Hongkong (Chiny), Singapur, Szwajcaria, Panama czy też Zjednoczone Emiraty Arabskie. Aktualna lista partnerów, którzy do tej pory zobowiązali się do wymiany informacji z Polską jest zawarta w tabeli poniżej.
Współpraca będzie poszerzana
Sieć partnerów zobowiązanych do automatycznej wymiany informacji podatkowych z Polską będzie się rozszerzać z roku na rok, gdy to kolejne jurysdykcje podatkowe przyłączą się do międzynarodowego systemu wymiany. Jednak już teraz lista jurysdykcji objętych systemem wymiany jest dość kompleksowa, nie pozostawiając wiele lokalizacji, do których można by przetransferować aktywa celem pozostania poza zasięgiem wiedzy fiskusa. Poza czołowymi skupiskami zagranicznych rachunków Polaków, w zasięgu wzajemnej wymiany informacji podatkowych z Polską są praktycznie wszyscy jej główni partnerzy handlowi, tj. kraje Unii Europejskiej, Chiny czy też Rosja. W tym kontekście należy wspomnieć, że wymiana informacji ze Stanami Zjednoczonymi aktualnie przebiega na podstawie umowy FATCA (z ang. Foreign Account Tax Compliance Act), podpisanej przez rządy Polski i Stanów Zjednoczonych 7 października 2014 roku.
Potrzeba międzynarodowej wymiany informacji podatkowych
W czasach globalnej mobilności kapitału i ludzi, efektywne egzekwowanie krajowych przepisów podatkowych staje się wyzwaniem, które może być zaadresowane tylko poprzez bliższą współpracę transgraniczną pomiędzy krajowymi administracjami podatkowymi. Na przestrzeni ostatnich lat globalna skala problemu unikania opodatkowania poprzez używanie zagranicznych rachunków została naświetlona poprzez kolejne wycieki w światowej prasie, np. „Swiss Leaks”, „Panama Papers” czy też „Bahamas Papers”. Międzynarodowy system wymiany informacji podatkowych został stworzony, by przeciwdziałać podobnym praktykom, a także pozwolić administracjom podatkowym iść z duchem czasu i dostosować się do rzeczywistości globalnych powiązań finansowych.
Międzynarodowy system automatycznej wymiany informacji podatkowych
Międzynarodowy system automatycznej wymiany informacji podatkowych jest oparty na uniwersalnym standardzie raportowania (ang. Common Reporting Standard, CRS) opracowanym w 2014 roku przez Organizację Współpracy Gospodarczej i Rozwoju (ang. Organisation for Economic Co-operation and Development, OECD) wraz z G20. Globalne wdrożenie tego systemu w tak krótkim czasie jest bezprecedensowym osiągnięciem, nie tylko w strefie politycznej, ale też prawnej i technologicznej. Implementacja prawna wymagała wprowadzenia krajowych podstaw prawnych, w Polsce ustawy z 9 marca 2017 r. o wymianie informacji podatkowych z innymi państwami (Dz. U. 2017 poz. 648), jak również zawarcia wielostronnej umowy międzynarodowej regulującej zasady wymiany. Ponadto, wymiana informacji na taką skalę nie byłaby możliwa gdyby nie postęp technologiczny, który pozwala na automatyczne i bezpieczne wysyłanie informacji w formie elektronicznej.
Wymogi CRS obligują banki i inne instytucje finansowe, w tym firmy ubezpieczeniowe czy fundusze inwestycyjne, do potwierdzenia jurysdykcji rezydencji podatkowej swoich klientów, celem przekazania podstawowych informacji dotyczących ich rachunków do właściwych organów podatkowych. Tę zmianę, którą zauważy każdy przy otwieraniu nowego konta, najbardziej odczują polscy podatnicy utrzymujący znaczące aktywa finansowe na zagranicznych kontach bez wiedzy fiskusa. Nowe reguły są nie bez znaczenia także dla osób mobilnych spędzających część roku poza krajem, którzy nie stracili rezydencji podatkowej w Polsce.
Inną ważną cechą CRS jest jego szeroka aplikacja do różnych rodzajów aktywów. W tym wymiarze przedmiotem wymian są nie tylko rachunki finansowe osób fizycznych, ale również udziały w funduszach inwestycyjnych i fundacjach oraz aktywa kontrolowane poprzez trusty czy też polisy ubezpieczeniowe. W ten sposób CRS pomaga osiągnąć transparencję wobec szerokiej gamy potencjalnych aktywów, co w praktyce utrudnia jego ominięcie poprzez stosowanie alternatywnych form kapitału. Rozwiązaniem nie jest również założenie konta na imię innej osoby, lub kontrolowanie rachunków zagranicznych poprzez podmiot zarejestrowany w Polsce.
Zobacz również: Przekazywanie informacji o schematach podatkowych naruszy tajemnicę zawodową >>
Dyrektorzy finansowi widzą zaostrzenie polityki podatkowej >>
Prof. Modzelewski: Zachowania fiskusa nie da się przewidzieć >>
Walka z unikaniem opodatkowania priorytetem
Międzynarodowy system automatycznej wymiany informacji podatkowych odzwierciedla pogłębiającą się międzynarodową współpracę w zakresie opodatkowania i oznacza rzeczywisty koniec tajemnicy bankowej. Poprzez to, przyczyniając się do zwiększonej transparencji podatnika wobec administracji podatkowej w przypadkach, gdy część majątku jest utrzymywana na zagranicznych rachunkach.
Bez wątpienia już sama możliwość otrzymywania informacji na temat rachunków zagranicznych przez fiskusa w znacznym stopniu wpływa na zaniechanie tej formy unikania płacenia podatków w Polsce. Jednak wymiar sukcesu tej globalnej inicjatywy będzie również zależny od sposobu wykorzystania informacji wpływających z zagranicy, w tym ewentualnego ich użycia w ramach postępowań podatkowych. OECD i Forum Ogólnoświatowe, równolegle pracują nad sukcesem tej inicjatywy, między innymi poprzez wspieranie państw i jurysdykcji uczestniczących w zakresie efektywnego przetworzenia otrzymanych informacji. OECD i Forum Ogólnoświatowe też skupiają się na przeciwdziałaniu łamania tych przepisów oraz nad sprawdzaniem ich praktycznej implementacji, w ten sposób dążąc do spójnego wdrążenia tej inicjatywy w skali globalnej.
Autorzy: Adrian Wardzyński, Artur Olszewski i Radhanath Housden, doradcy ds. polityki podatkowej w Centrum ds. Polityki Podatkowej i Administracji w OECD i Forum Ogólnoświatowym ds. Przejrzystości i Wymiany Informacji dla Celów Podatkowych. Poglądy wyrażone w tym artykule są poglądami autorów i nie koniecznie reprezentują stanowisko OECD, Forum Ogólnoświatowego, czy też polskiej administracji podatkowej.
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.