W wydanym w czwartek wyroku w w sprawie C-604/19 Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej odpowiedział twierdząco na oba powyższe pytania. Zgasił tym samym nadzieję gmin na odzyskanie potencjalnie nadpłaconego podatku należnego. Wyrok Trybunału może zaś oznaczać konieczność zapłaty VAT w przypadku tych jednostek samorządu terytorialnego, które dotychczas uznawały przekształcenie prawa użytkowania wieczystego za czynność w ramach kompetencji władzy publicznej, pozostającą poza VAT.
Dostawa towaru a rozliczenie VAT
Jak tłumaczy Wojciech Kotowski, doradca podatkowy w kancelarii Ożóg Tomczykowski, trybunał podkreślił, że przeniesienie własności rzeczy z mocy prawa, za odszkodowaniem, jest wskazane w Dyrektywie VAT jako transakcja spełniająca definicję dostawy towaru. Jest to transakcja odrębna od przeniesienia prawa do rozporządzania rzeczą jak właściciel. W konsekwencji, gmina przenosząc prawo własności na dotychczasowego użytkownika wieczystego na podstawie odrębnych przepisów prawa, realizuje transakcję opodatkowaną VAT. Charakter tego działania jest, w ocenie Trybunału, gospodarczy, nie spełnia więc przesłanek działalności w charakterze władzy publicznej.
Problematyczne rozliczenie VAT od opłat przekształceniowych
Sprawa trafiła do Trybunału Sprawiedliwości UE na kanwie sporu pomiędzy Gminą Wrocław a Krajową Informacją Skarbową. Gmina Wrocław wystąpiła bowiem z wnioskiem o wydanie interpretacji indywidualnej prawa podatkowego w zakresie skutków przekształcenia użytkowania wieczystego we własność. Argumentowała, że ustanowienie prawa wieczystego użytkowania jest transakcją, którą można uznać za dostawę towarów, zaś późniejsze przekształcenie tego prawa nie kreuje odrębnej transakcji podlegającej opodatkowaniu. Zdaniem Gminy Wrocław, zmiana statusu prawnego nieruchomości nie wpływa na sytuację użytkownika, bowiem po jego stronie już istnieje prawo do rozporządzania rzeczą jak właściciel. Z tego względu nie jest zasadne uznanie opłaty przekształceniowej za wynagrodzenie z tytułu dostawy opodatkowanej VAT.
Organ podatkowy nie zgodził się ze stanowiskiem podatnika i wskazał, że z tytułu przekształcenia prawa użytkowania wieczystego gmina powinna odprowadzić należny VAT. Skarga na rozstrzygnięcie organu podatkowego trafiła do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego we Wrocławiu, który zdecydował się na skierowanie pytania do TSUE.
Zobacz również: Przez niejasne przepisy sprawozdania finansowe części gmin mogą być nierzetelne >>
Skutki wyroku TSUE
Jakie implikacje niesie rozstrzygnięcie Trybunału? Wojciech Kotowski zwraca uwagę, że Trybunał wskazał, że odrębną transakcją (dostawą) jest przeniesienie prawa do rozporządzania rzeczą jak właściciel, odrębną zaś – przeniesienie własności rzeczy z mocy prawa (lub decyzją organu władzy publicznej) za odszkodowaniem. W istocie prowadzi to do wniosku, że Trybunał potwierdza możliwość wystąpienia dwóch transakcje opodatkowanych (dostawy towarów), których przedmiotem jest ten sam towar (nieruchomość). Zdaniem naszego rozmówcy, taka konkluzja pozostaje jednak niespójna z fundamentalnymi zasadami VAT, jak wskazała w postępowaniu przed wydaniem wskazanego orzeczenia Rzecznik Generalna Juliane Kokott (pkt. 55 opinii).
- Rozliczenia podatkowe gmin, które dotychczas rozpoznawały przekształcenie użytkowania wieczystego użytkowania we własność jako transakcję pozostającą poza zakresem VAT, mogą być kwestionowane przez organy podatkowe. Po stronie gminy może powstać zaległość podatkowa, która będzie podlegała uiszczeniu do urzędu skarbowego wraz z odsetkami – podkreśla Wojciech Kotowski.
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.
