Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej opublikował w środę wyrok w sprawie o stwierdzenie nieważności Konkluzji BAT (konkluzji dotyczących najlepszych dostępnych technik) dla dużych obiektów energetycznego spalania. Chodzi o decyzję wykonawczą Komisji UE 2017/1442 z dnia 31 lipca 2017 r. ustanawiającą konkluzje dotyczące najlepszych dostępnych technik (BAT) w odniesieniu do dużych obiektów energetycznego spalania zgodnie z dyrektywą Parlamentu Europejskiego i Rady 2010/75/UE (notyfikowana jako dokument nr C(2017) 5225) OJ L 212, 17.8.2017).

Trybunał stwierdził nieważność Konkluzji BAT ze względów formalnych, ale utrzymał w mocy dotychczasowe Konkluzje  do czasu uchwalenia nowych, zgodnie ze wskazaną w wyroku procedurą głosowania (w oparciu o art. 3 ust. 3 protokołu (nr 36) w sprawie postanowień przejściowych (Dz.U. 2016, C 202, s. 321).

Obecnie obowiązujące Konkluzje BAT pozostają w mocy do czasu uchwalenia nowych, co powinno nastąpić w terminie roku od ogłoszenia wyroku. Oznacza to, że od 17 sierpnia 2021 roku wszystkie tzw. duże obiekty energetycznego spalania (czyli m.in. elektrownie o mocy >50 MWe) będą musiały spełniać wymogi zawarte w obecnych Konkluzjach BAT, a orzeczenie TSUE nie wpłynie w żaden sposób na toczące się obecnie postępowania administracyjne i sądowe – zaznacza Magdalena Ukowska, radca prawny z Fundacji Frank Bold.

Poprawa jakości środowiska to unijny cel

Trybunał uzasadnił utrzymanie w mocy dotychczasowych Konkluzji koniecznością zachowania pewności prawa, jednolitych warunków wydawania pozwoleń zintegrowanych oraz potrzebą zapewnienia wysokiego poziomu ochrony środowiska. Zwrócił też uwagę na unijny cel poprawy jakości środowiska.

Zdaniem TSUE zdrowie obywateli powinno być bezwzględnym priorytetem wszystkich instytucji, które obecnie procedują złożone przez elektrownie węglowe wnioski o odstępstwa od limitów emisji substancji trujących do powietrza. W związku z tym takie odstępstwa nie powinny być w ogóle przyznawane, nawet jeżeli są ograniczone w czasie. Węgiel nigdy nie będzie czystym paliwem, gdyż jego spalanie emituje różne substancje trujące oraz dwutlenek węgla, napędzając kryzys klimatyczny – podkreśla Anna Meres, Koordynatorka kampanii klimatycznych z Greenpeace Polska.

Trybunał stwierdził nieważność Konkluzji BAT ze względów formalnych - z uwagi na przeprowadzenie głosowania nad tym aktem w oparciu o niewłaściwą procedurę. TSUE nie rozważał zupełnie zarzutów odnoszących się do samej treści Konkluzji BAT.

Czytaj też: Smog truje, a wciąż za mało informacji, pieniędzy i współpracy>>

Konkluzje BAT ważne przy ustalaniu warunków pozwoleń na emisję

Konkluzje BAT przyjmowane są w drodze decyzji wykonawczej Komisji Europejskiej. Są bezpośrednio wiążące w państwach członkowskich (nie wymagają implementacji do prawa krajowego). Stanowią realizację zasady zastosowania najlepszych dostępnych technik (ang. best available techniques – BAT)  w sektorze przemysłowym ( w tym energetycznym). Zasada BAT wynika z prawa unijnego (Dyrektywy 2010/75/UE w sprawie emisji przemysłowych). Konkluzje BAT dla tzw. dużych obiektów energetycznego spalania paliw zawierają opis najlepszych technik jakie powinny być stosowane w tych instalacjach oraz poziomy emisji, które powinny zostać osiągnięte przy zastosowaniu najlepszych dostępnych technik. Konkluzje BAT wskazują graniczne wielkości emisji m.in.  np. w odniesieniu do tlenków azotu, rtęci, chlorowodoru. Zawierają szczególne standardy emisyjne, które muszą być spełnione przez duże obiekty spalania paliw. Służą więc za punkt odniesienia przy ustalaniu warunków pozwoleń na emisję. Obowiązek przyjęcia Konkluzji BAT dla tego sektora wynika z Dyrektywy 2010/75/UE w sprawie emisji przemysłowych.

Obecnie powinny się rozpocząć prace nad przyjęciem przez państwa członkowskie nowych konkluzji BAT z zastosowaniem wskazanej przez TSUE procedury głosowania. Stanowi to szansę na przyjęcie bardziej ambitnych w swej treści Konkluzji BAT.

Magdalena Ukowska, radca prawny z Fundacji Frank Bold

Anna Meres, Koordynatorka kampanii klimatycznych z Greenpeace Polska