Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej w interpretacji z 10 stycznia 2020 r., nr 0113-KDIPT2-1.4011.564.2019.2.ISL, stwierdził, że przy kwalifikowaniu do kosztów poniesionych wydatków trzeba brać pod uwagę ich celowość oraz potencjalną możliwość przyczynienia się danego wydatku do osiągnięcia przychodu. Jego zdaniem, sprawdzić trzeba także racjonalność wydatków, czyli czy są adekwatne do rzeczywistych potrzeb i zakresu prowadzonej działalności oraz konieczność ich poniesienia dla osiągnięcia przychodu.
Informatyka i znajomość obsługi komputera nie jest potrzebna
Organ podatkowy podkreślił, że wydatki ponoszone w związku ze studiami w zakresie informatyki nie spełniają kryterium celowości wynikającego z art. 22 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Mają charakter wydatków osobistych, związanych przede wszystkim z podnoszeniem ogólnego poziomu „wiedzy i umiejętności” z zakresu informatyki i zdobyciem kwalifikacji – niezwiązanych jednak z prowadzoną działalnością w zakresie wykonywania tłumaczeń, organizowania konferencji oraz usług związanych z zakwaterowaniem. Zdaniem fiskusa, nie można ich bowiem uznać za wydatki poniesione w celu uzyskania przychodu z pozarolniczej działalności gospodarczej. Ponadto, prowadząc pozarolniczą działalność gospodarczą we wskazanym zakresie nie jest konieczne ukończenie studiów w zakresie informatyki. W konsekwencji, wydatki za studia, tj. opłacenie rat i innych opłat (wpisowego, opłaty za warunkowe zaliczenie semestru), zarówno tych już poniesionych, jak również tych, które będą ponoszone w przyszłości oraz wydatki na zakup materiałów edukacyjnych, w tym książek branżowych niezbędnych w toku kształcenia, nie mogą być kosztem uzyskania przychodów.
Zobacz również: Przedsiębiorca może się uczyć – fiskus zaczyna zmieniać zdanie >>
Nauka przedsiębiorcy do rozliczenia, ale ciągle ryzykowna >>
Problematyczny związek z przychodem
Grzegorz Keler, adwokat w kancelarii SPCG, tłumaczy, że z art. 22 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych wynika, że zaliczenie wydatku do kosztów uzyskania przychodu wymaga wykazania, że jest on ponoszony w celu osiągnięcia przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów. Jego zdaniem, ustalenie związku danego wydatku z przychodem często jest jednak trudne i budzi kontrowersje. - W omawianej sprawie podatnik wskazywał między innymi, że zdobycie przez niego wiedzy z zakresu informatyki pomoże mu w prowadzeniu skutecznego marketingu internetowego oraz pozwoli na opracowanie rozwiązań informatycznych, które przyczynią się do zwiększenia wydajności pracy. Wydaje się zatem, że ukończenie przez wnioskodawcę studiów informatycznych faktycznie mogłoby doprowadzić do osiągnięcia przez niego przychodów z prowadzonej działalności gospodarczej. Dyrektor KIS nie odniósł się jednak do tych argumentów, przyjmując, że skoro podatnik prowadzi działalność gospodarczą w obszarze innym niż technologie informacyjne, to wiedza z tej dziedziny nie ma związku z tą działalnością – zauważa ekspert.
Czytaj w LEX: Kwiaty w firmie a koszty uzyskania przychodów >
Wszystko zależy od uzasadnienia?
Być może stanowisko organu podatkowego mogłoby być inne, gdyby wnioskodawca wskazał na konkretne możliwości zastosowania przez niego wiedzy nabytej w toku studiów informatycznych. Jednak przypuszczalnie o rozstrzygnięciu zdecydowało wąskie rozumienie przez organ znaczenia technologii informacyjnych w prowadzeniu biznesu.
Czytaj w LEX: Wydatki na spotkania biznesowe w restauracjach w kosztach podatkowych >
- Stanowisko organów podatkowych w tego typu sprawach nie jest spójne. Przykładowo często dopuszczają one możliwość zaliczenia do kosztów uzyskania przychodu wydatków na kurs językowy, nawet jeżeli podatnik nie prowadzi działalności gospodarczej w zakresie tłumaczeń czy nauki języków obcych. Z kolei w interpretacji dyrektora KIS z 26 czerwca 2019 r. (0114-KDIP3-1.4011.278.2019.1.AC) potwierdzono możliwość zaliczenia do kosztów uzyskania przychodu wydatków na studia Executive MBA. W tym przypadku istotna była zbieżność kierunku studiów z przedmiotem prowadzonej działalności. Z drugiej strony, w innej sprawie, odmówiono notariuszowi zaliczenia do kosztów podatkowych wydatków na studia doktoranckie z obszaru prawa. Stanowisko fiskusa w tej sprawie potwierdził NSA w wyroku z 4 kwietnia 2017 r. (sygn. akt II FSK 3526/16) – zauważa Grzegorz Keler.
Sprawdź w LEX: Czy wydatki związane z nauka języka członka zarządu mogą stanowić koszt uzyskania przychodów dla spółki? >
Cienka granica między wydatkiem firmowym a osobistym
Grzegorz Symotiuk, doradca podatkowy w kancelarii TAX PFK, zwraca uwagę, że wydana interpretacja po raz kolejny wskazuje, że granica pomiędzy wydatkami firmowymi a osobistymi jest płynna, a podatnicy i fiskus mogą te zagadnienia interpretować skrajnie inaczej. - Moim zdaniem fiskus w wielu przypadkach zbyt restrykcyjnie podchodzi do wydatków na szeroko rozumianą edukację przez przedsiębiorców i utożsamia je z wydatkami na cele osobiste. Uważam, że w XXI wieku wydatki na studia informatyczne (jak w omawianej interpretacji), czy też np. na kursy języków obcych (co również jest często przedmiotem sporów z fiskusem) w zasadzie powinny stanowić podstawowe wydatki przedsiębiorców. W przypadku opisywanej interpretacji, moim zdaniem, trudno zarzucić wnioskodawcy, iż rozpoczął studia informatyczne dla własnych potrzeb. O potrzebach osobistych można by mówić, gdyby podatnik poszedł np. na kurs gotowania. Uważam, że w obecnych czasach, wiedza informatyczna może stanowić przewagę konkurencyjną. Np. umiejętność tworzenia stron www nie dość że pozwala przedsiębiorcy zaoszczędzić pieniądze (gdyż nie będzie musiał kupować usług od podmiotów trzecich), to jeszcze na pewno jakość pracy będzie stała na bardzo wysokim poziomie – podkreśla Grzegorz Symotiuk. Wskazuje również, że wiedza i umiejętności związane z funkcjonowaniem lokalnych sieci komputerowych, sieci Internet, budową i tworzeniem stron internetowych (języki HTML, PHP, JavaScript, JSON), optymalizacją kodu stron internetowych w celu uzyskania wysokich pozycji w wyszukiwarkach internetowych, budową baz danych, programowaniem, marketingiem internetowym oraz budową komputerów, to nie są usługi, które przydają się w życiu codziennym. - Trudno mi sobie wyobrazić jak te kompetencje miały być wykorzystywane dla celów osobistych (poza jakimiś sporadycznymi sytuacjami) – zauważa.
Zobacz procedurę w LEX: Rozliczanie kosztów samochodu wykorzystywanego w działalności gospodarczej w PIT - nowe zasady od 2019 r. >
Okazuje się zatem, że w praktyce ustalenie, czy dany wydatek na edukację przedsiębiorcy podlega zaliczeniu do kosztów uzyskania przychodu, wymaga szczegółowej analizy praktyki organów podatkowych, która jednak nie zawsze da jednoznaczny rezultat. Dlatego często najbezpieczniejszym rozwiązaniem będzie wystąpienie przez podatnika z wnioskiem o interpretację indywidualną.
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.
