Polska Agencja Nadzoru Audytowego (PANA) opublikowała „Sprawozdanie z monitorowania rynku usług świadczonych przez biegłych rewidentów i firmy audytorskie oraz działalności komitetów audytu za 2021 rok”. W dokumencie zaprezentowane są tzw. kluczowe wskaźniki monitorowania rynku i jest on podzielony na trzy główne części: wskaźniki w zakresie rozmiaru, struktury i koncentracji rynku, wskaźniki w zakresie ryzyk związanych z jakością badań sprawozdań finansowych, wskaźniki w zakresie działalności komitetów audytu.

Z raportu PANA wynika, że w Polsce na koniec 2021 roku było 5,2 tys. biegłych rewidentów, jednak tylko połowa z nich czynnie wykonywała ten zawód, tj. 2,7 tys. osób. Liczba biegłych rewidentów na koniec 2021 roku w porównaniu do końca roku 2018 zmniejszyła się o 823 osoby, tj. o 14 proc. w ciągu trzech lat.

Czytaj w LEX: Odpowiedzialność dyscyplinarna biegłego rewidenta >>>

 

 

Badania jednostek zaufania publicznego

Jak wynika z raportu, w 2021 r. 67 z blisko 1,4 tysiąca wszystkich firm audytorskich w Polsce przeprowadzało badania ustawowe na rzecz JZP. Chodzi tu o jednostki zaufania publicznego m.in. banki i inne instytucje finansowe. Firmy te, wraz z sieciami, których są członkami, posiadały blisko 75 proc. udziału w przychodach z tytułu badań ustawowych (w tym: 100 proc. z badań JZP i 71 proc. badań nie-JZP), gdzie suma przychodów z tego tytułu wyniosła 774 mln zł.

Czytaj też: Udział biegłego rewidenta w inwentaryzacji - komentarz praktyczny w LEX >>>

Czytaj też: Weryfikacja przez biegłego rewidenta zdolności jednostki do kontynuacji działalności >>>

Analiza skupiająca się na najważniejszych sektorach JZP, tj. spółkach giełdowych, bankach, zakładach ubezpieczeń i pozostałych JZP pokazuje w szczególności, że dwa sektory są zdominowane przez nieliczne firmy audytorskie. Dotyczy to zakładów ubezpieczeń i reasekuracji oraz banków spółdzielczych. Koncentracja ta, na przestrzeni ostatnich lat nie zmniejszyła się mimo mechanizmu obowiązkowej rotacji sieci firm przeprowadzających badania ustawowe JZP wprowadzonego Rozporządzeniem nr 537/2014 i ustawą o biegłych rewidentach, firmach audytorskich oraz nadzorze publicznym.

Zobacz również: Marcin Obroniecki: Firmy audytorskie polubiły zdalne kontrole >>

 

Sprawdź również książkę: Ustawa o biegłych rewidentach, firmach audytorskich oraz nadzorze publicznym. Komentarz >>


Badania wspólne nie są obowiązkowe

Podobnie, jak w większości krajów UE, w Polsce na żadne podmioty nie nałożono ustawowego obowiązku przeprowadzania badań wspólnych, tj. angażowania więcej niż jednej firmy audytorskiej do badania sprawozdania finansowego. Mimo istnienia w ustawie uregulowań dopuszczających takie badania, zjawisko to występuje, choć nie jest częste.

Czytaj też: Jak wybrać firmę audytorską? - poradnik >>>

W zakresie ryzyk dla jakości badań sprawozdań finansowych raport wskazuje, że w Polsce firmy audytorskie podlegają m.in. planowym kontrolom w zakresie świadczonych usług rewizji finansowej. Agencja przeprowadziła dwa pierwsze cykle kontroli planowych w firmach audytorskich badających JZP i nie-JZP, ale na obecnym etapie jest za wcześnie, aby wypowiadać się o istotności stwierdzonych nieprawidłowości i ich wpływie na cały rynek audytu w Polsce. Jednakże, na podstawie ustaleń kontroli planowych przeprowadzonych w firmach audytorskich badających JZP można stwierdzić, że choć w około jednej piątej skontrolowanych firm ogólna jakość systemu kontroli wewnętrznej wskazywała na pewne słabości, nie miały one jednak charakteru systemowego.

Czytaj też: Odpowiedzialność biegłego rewidenta za późniejsze zdarzenia według MSRF >>>

W zakresie działalności komitetów audytu sprawozdanie wskazuje, że:

  • w Polsce działalność komitetów audytu jest monitorowana przez Komitet Nadzoru Finansowego, która m.in. w oparciu o kwestionariusz wspólny dla wszystkich państw członkowskich UE, przeprowadziła badanie ankietowe wśród wybranej grupy komitetów audytu (50 respondentów);
  • dane pochodzące od wybranej grupy komitetów audytu pozwalają przy uogólnieniu i przy zachowaniu marginesu możliwych wyjątków wnioskować, że co do zasady JZP i działające w nich komitety audytu dostosowały się do wymogów prawa w zakresie powołania, składu i zadań komitetów audytu. Na podstawie udzielonych informacji komitety audytu wydają się odpowiednio realizować powierzone im zadania.

Z pełną treścią sprawozdania przygotowanego przez Polską Agencję Nadzoru Audytowego można zapoznać się na stronie internetowej: https://pana.gov.pl/wp-content/uploads/2022/08/PANA_Sprawozdanie-z-monitorowania-rynku-2021.pdf

 

 

-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.