Od początku 2019 r. podatnicy mają możliwość skorzystania z uproszczonych zasad rozliczeń tzw. bezpiecznych przystani (z ang. „safe harbour”). Uproszenia przewidziane polskimi przepisami dotyczą transakcji zawieranych pomiędzy podmiotami powiązanymi m.in. w zakresie pożyczek, kredytów oraz emisji obligacji.
Czym są bezpieczne przystanie?
Istotą safe harbour jest odstąpienie organów podatkowych od określenia dochodu lub straty podatnika w zakresie ceny ustalonej w transakcji, jeżeli została ona ustalona na podstawie określonych warunków. W przypadku pożyczek skutkuje to uznaniem oprocentowania przyjętego przez podmioty powiązane za rynkowe.
W ramach transakcji objętych rozwiązaniem safe harbour podatnicy mogą sporządzić lokalną dokumentację bez analizy cen transferowych. Przygotowanie analizy stanowi często wyzwanie dla podatnika, ponieważ jest czasochłonne, może wymagać zastosowania płatnych baz danych, a sam proces selekcji i przetwarzania danych jest skomplikowany, dlatego też brak obowiązku sporządzania analizy jest dużym ułatwieniem.
Zobacz również: Lokalna dokumentacja cen transferowych – nowe progi i wymogi >>
Oprocentowanie pożyczki
Najważniejszym warunkiem skorzystania z uproszczenia jest ustalenie oprocentowania na dzień zawarcia umowy pożyczki zgodnie z ustalonym w obwieszczeniu ministra finansów rodzajem stopy bazowej oraz marży.
Obecnie rodzaj bazowej stopy procentowej uzależniony jest od waluty, w jakiej została udzielona lub otrzymana pożyczka. Dla przykładu, jeżeli kwota pożyczki jest wyrażona w złotówkach to zastosowanie ma WIBOR 3M, natomiast w przypadku pożyczki w euro jest to EURIBOR 3M. Tak ustaloną stopę oprocentowania należy następnie zwiększyć o marżę, której wysokość została określona na poziomie 2 punktów procentowych.
Zobacz procedurę w LEX: Sposób przekazywania informacji o schematach podatkowych >
Wyjątek stanowi sytuacja, gdy bazowa stopa procentowa jest ujemna. Wtedy zastosowanie ma oprocentowanie obliczone na podstawie wartości bezwzględnej bazowej stopy procentowej powiększonej o 2 punkty procentowe. Taki sposób kalkulacji stanowi swojego rodzaju zabezpieczenie przed niekorzystnym kształtowaniem się wartości stóp bazowych oraz gwarantuje, że akceptowalne oprocentowanie pożyczki nie będzie niższe niż 2 procent.
Zobacz procedurę w LEX: Wewnętrzna procedura przeciwdziałania niewywiązywaniu się z obowiązku przekazywania informacji o schematach podatkowych >
Zgodnie z przepisami, minister finansów ma uaktualniać obwieszenie w sprawie wysokości uznawanego oprocentowania nie rzadziej niż co roku. Na rok 2020 zostały przedłużone warunki obowiązujące w 2019 r.
Warunki pożyczki
Rozwiązanie safe harbour obejmuje jedynie pożyczki zawarte na okres nie dłuższy niż pięć lat. Kolejnym ogranicznikiem jest wysokość wszystkich pożyczek zawartych z podmiotami powiązanymi. Ich limit określono w maksymalnej wysokości 20 milionów złotych, liczonych odrębnie w odniesieniu do zobowiązań i należności z tego tytułu w danym roku obrotowym.
Ponadto jedynymi wypłatami akceptowalnymi w ramach pożyczek objętych uproszczeniem są odsetki od pożyczonej kwoty kapitału. Wszystkie inne opłaty związane z udzieleniem lub obsługą pożyczki np. prowizja czy premia uniemożliwiają skorzystanie z uproszczenia. Ustawodawca również zastrzegł, że w zakresie pożyczek udzielanych przez podmioty z rajów podatkowych nie będzie miało zastosowanie safe harbour.
Różne standardy
Oprocentowanie ustalone zgodnie z obwieszczeniem MF stanowi maksymalną wartość wynagrodzenia w przypadku otrzymania pożyczki oraz minimalną w przypadku jej udzielenia. Oznacza to, że polskie organy akceptują wyższy przychód odsetkowy pożyczkodawcy spowodowany oprocentowaniem przekraczającym wskaźnik ustalony w obwieszczeniu i równocześnie ograniczają wysokość akceptowanych kosztów odsetkowych pożyczkobiorcy dopuszczając jedynie oprocentowanie nieprzekraczające tego ustalonego w obwieszczeniu.
Czytaj w LEX: Ujawnianie schematów podatkowych a tajemnica zawodowa doradcy podatkowego >
W przypadku pożyczek zawieranych między krajowym i zagranicznym podmiotem takie rozwiązanie jest niewątpliwie korzystne dla polskich organów, jak i podatników. Co jednak w przypadku gdy pożyczka udzielana jest pomiędzy dwoma podmiotami z Polski?
Tak skonstruowane przepisy sprawiają, że możliwa jest sytuacja, w której wynagrodzenie z tytułu pożyczki równocześnie będzie i nie będzie uznawane przez polskie organy za rynkowe. Do takiego absurdu może dojść w przypadku, gdy pożyczkodawca określi wynagrodzenie na poziomie wyższym od oprocentowania z obwieszczenia i spełni pozostałe ustawowe warunki. Będzie on mógł wtedy skorzystać z uproszenia, które skutkuje uznaniem ceny w transakcji z podmiotem powiązanym za rynkową. Dla pożyczkobiorcy natomiast taka sytuacja jest równoznaczna z brakiem możliwości skorzystania z safe harbour, ponieważ oprocentowanie przewyższa wartości z obwieszczenia. Paradoksalnie wynika z tego, że w obrębie tej samej pożyczki jej warunki mogą być uznane za rynkowe i nierynkowe w zależności od strony transakcji.
Przykład
Spółka A otrzymuje od Spółki B pożyczkę w kwocie 10 mln zł. Dla obydwu stron jest to jedyna pożyczka realizowana z podmiotem powiązanym. W związku z pożyczką wypłacane są tylko odsetki, które ustalone są za pomocą oprocentowania w wysokości WIBOR3M + 2,5 p.p.
Organy zaakceptują warunki ww. pożyczki dla Spółki B, ponieważ jako pożyczkodawca określił marżę przewyższającą ustawowe 2 p.p. W przypadku Spółki A natomiast uproszczenie safe harbour nie będzie miało zastosowania, gdyż dopuszczalna marża dla pożyczkobiorcy nie powinna przekraczać 2 p.p.
W związku z tym, jeżeli pożyczka udzielana jest miedzy polskimi podmiotami, które chcą skorzystać z safe harbour, najbezpieczniejszym rozwiązaniem jest ustalenie jej oprocentowania w wysokości identycznej jak ta wynikająca z obwieszczenia.
Czytaj w LEX: Raportowanie schematów podatkowych przez biura rachunkowe >
Schematy podatkowe a safe harbour
Temat raportowania schematów podatkowych budzi wiele emocji i wątpliwości. Część z nich rozwiały objaśnienia ministra finansów, w których wprost wskazane jest, że zastosowanie rozwiązania safe harbour dla pożyczek, kredytów oraz emisji obligacji podlega raportowaniu MDR. Podatnik powinien mieć zatem na uwadze, że skorzystanie z uproszczenia w cenach transferowych generować będzie dodatkowe obowiązki w zakresie raportowania schematów podatkowych.
Michał Kubik, doradca podatkowy, partner w ABC Tax
Marta Lango, starszy konsultant w ABC Tax
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.
