Rząd chciał, aby zmiany weszły w życie 1 stycznia 2020 r. Sejm uchwalił je na listopadowym posiedzeniu. Senat ma natomiast zająć się nowelizacją na posiedzeniu w dniach 17-18 grudnia. Według szacunków rządu, po zmianach przepisów np. półlitrowa butelka wódki może podrożeć o ok. 1,4 zł, a paczka papierosów o ok. 1 zł. Budżet państwa ma natomiast zyskać ok. 1,7 mld zł.
Termin wbrew Konstytucji
Biuro Legislacyjne Senatu zgłosiło jednak wątpliwości związane z terminem wejścia w życie zmian. Zaznaczyło, że zgodnie z ugruntowanym orzecznictwem Trybunału Konstytucyjnego, z klauzuli demokratycznego państwa prawnego, której pochodną jest zasada ochronny zaufania do państwa i stanowionego przez nie prawa, wynika konstytucyjna zasada dostatecznie długiego okresu pomiędzy ogłoszeniem a wejściem w życie ustawy. Zdaniem legislatorów, odpowiednie vacatio legis ma umożliwić adresatom ustawy zapoznanie się z nowymi regulacjami prawnymi i pozwolić im na dostosowanie się do zmieniającego się stanu prawnego.
Biuro zwróciło uwagę, że w przypadku ustaw podatkowych innych niż dotyczących podatków rozliczanych w skali roku brak jest jednoznacznych zasad rządzących długością vacatio legis. Można jedynie przyjąć, że ze względu na regulowaną materię ustawy podatkowe powinny wchodzić wżycie po stosunkowo długim, z reguły wykraczającym poza zasadniczy, okresie spoczywania.
Zdaniem biura, z uwagi na zasady składania deklaracji, obliczania i zapłaty akcyzy uzasadnione jest, aby zmiany w ustawie o podatku akcyzowym wchodziły w życie z początkiem miesiąca. Określenie wejścia w życie ustawy datą kalendarzową może jednak nieść za sobą ryzyko skrócenia vacatio legis poza jej konstytucyjne standardy, czy wręcz jej pominięcia lub nadania mocy wstecznej wprowadzanym zmianom.
O ustawie decyduje nie tylko Sejm
W przedstawionej opinii legislatorzy przypomnieli również, że po uchwaleniu ustawy przez Sejm należy jeszcze „znaleźć” czas na rozpatrzenie ustawy przez Senat (oraz ewentualne rozpatrzenie poprawek Senatu przez Sejm), a także na podpisanie ustawy przez prezydenta. - Stąd też zakładany termin wejścia w życie ustawy powinien uwzględniać wszystkie etapy procedury parlamentarnej oraz czas na jej podpisanie. Konstytucyjne terminy na rozparzenie ustawy przez Senat i podpisanie ustawy przez prezydenta to odpowiednio 30 dni od dnia przekazania i 21 dni od dnia przedstawienia do podpisu – czytamy w opinii.
Zobacz również: Sejm zgodził się na podwyżkę akcyzy >>
Zdaniem legislatorów, przyjęty termin wejścia w życie ustawy na dzień 1 stycznia 2020 r. może rodzić niebezpieczeństwo niedochowania konstytucyjnym standardom przyjętym w orzeczeniach Trybunału Konstytucyjnego. Autorzy opinii zaznaczyli, że aby uniknąć tego rodzaju zagrożenia należy zaproponować poprawkę zachowującą zasadę, zgodnie z którą ustawa wprowadzająca zmiany w podatku akcyzowym powinna wejść w życie z początkiem miesiąca, przy jednoczesnym poszanowaniu vacatio legis.
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.
