Zyski kapitałowe trzeba rozliczyć do 30 kwietnia

Wtorek, 30 kwietnia, to ostatni dzień na rozliczenie podatków dochodowych, w tym rozliczenie zysków kapitałowych. W wielu przypadkach podatnik nie musi nic robić. W przypadku sprzedaży akcji zeznanie na druku PIT-38 zostanie automatycznie zaakceptowane przez skarbówkę. Dochód z obligacji nie zawsze jest rozliczany przez płatnika. Zeznanie muszą też wypełnić m.in. osoby mieszkające za granicą, które sprzedały polskie papiery wartościowe.

Mimo iż Ministerstwo Finansów zapowiedziało wprowadzenie kwoty wolnej w podatku Belki (podatek od zysków kapitałowych), to może ona obowiązywać dopiero od 2025 r. W rozliczeniu za 2023 r. podatnicy rozliczają się, w wielu przypadkach, na dotychczasowych zasadach. 

Podatek od zysków kapitałowych, zgodnie z art. 17 ustawy o PIT, obejmuje m.in.:

• odsetki od pożyczek,
• odsetki od depozytów bankowych,
• dywidendy i inne przychody z tytułu udziału w zyskach osób prawnych,
• przychody z tytułu udziału w funduszach kapitałowych (funduszach inwestycyjnych, ubezpieczeniowych funduszach kapitałowych)
• przychody z odpłatnego zbycia udziałów (akcji), 
• przychody członków pracowniczych funduszy emerytalnych,
• przychody z odpłatnego zbycia pochodnych instrumentów finansowych oraz z realizacji praw z nich wynikających,
• przychody z odpłatnego zbycia waluty wirtualnej.

Kiedy nie trzeba składać zeznania

Stawka podatku wynosi 19 proc. W wielu przypadkach podatnik nie musi nic robić, nawet składać zeznania, bo podatek jest rozliczany automatycznie. Będzie tak w przypadku zysków z lokaty bankowej czy zysków uzyskanych na kontach oszczędnościowych. Bank jako płatnik pobiera podatek od wypracowanych odsetek w momencie zakończenia lokaty. Również podatek od dywidendy otrzymanej od spółki jest pobierany w momencie wypłaty. Podatek nalicza i odprowadza spółka, a na konto podatnika trafia kwota dywidendy pomniejszona o PIT.

Podobnie będzie w przypadku zysków z obligacji, ale nie zawsze:

• w przypadku obligacji kupowanych od Skarbu Państwa wypłata odsetek będzie od razu pomniejszona o podatek. Posiadacz obligacji nie musi już nic robić. Zasada ta ma zastosowanie również w przypadku przedterminowego wykupu obligacji. 
• w przypadku sprzedaży obligacji przed terminem wykupu na rynku wtórnym, np. na Giełdzie Papierów Wartościowych, gdzie obligacje danej serii emisji są notowane, dochód lub stratę ze sprzedaży obligacji rozlicza się jak zbycie papierów wartościowych. Podatnik składa zeznanie na druku PIT-38, na podstawie wystawionej przez bank lub biuro maklerskie, za pośrednictwem którego inwestor dokonał zbycia obligacji,  informacji PIT-8C.

Zamieszanie w rozliczeniu obligacji za 2023 r. 

W rozliczeniu za 2023 r. inwestorzy muszą też uważać na rozliczenie od odsetek lub dyskonta od obligacji skarbowych oraz pozostałych obligacji wyemitowanych po 31 grudnia 2018 r., z terminem wykupu nie krótszym niż rok, dopuszczonych do obrotu na rynku regulowanym lub wprowadzonych do alternatywnego systemu obrotu. Dyrektor KIS w interpretacjach m.in. z 15 maja 2023 r. (nr 0113-KDIPT2-3.4011.203.2023.1.SJ) i 8 maja 2023 r. (nr 0114-KDIP3-1.4011.148.2023.3.MG) potwierdza, że biura maklerskie nie muszą pobierać zryczałtowanego. Podatnicy otrzymają odsetki brutto i w rozliczeniu za 2023 r. będą musieli sami je rozliczyć. To efekt zmiany art. 41 ust. 24 ustawy o PIT, który dotyczy tylko rozliczenia za 2023 r.

-Te interpretacje wywołały w praktyce ogromne zamieszanie, gdyż wielu podatników dopiero w ostatniej chwili orientuje się, że musi samodzielnie rozliczyć dochód z obligacji, składając deklarację PIT-36 lub dodatkowo PIT-38 za 2023 r. zamiast standardowego formularza PIT-37. Dotychczas rozliczeniem zajmowały się bowiem biura maklerskie (banki), które odprowadzały 19 proc. PIT., a podatnicy nie musieli już składać deklaracji w tym zakresie. Teraz banki i biura maklerskie przyjmują niejednolitą praktykę – tylko niektóre nadal pobierają podatek, a te, które nie pobierają, nie zawsze w sposób precyzyjny informują o tym klientów  - mówi Grzegorz Grochowina, szef zespołu zarządzania wiedzą w departamencie podatkowym w KPMG w Polsce.

Dochód ze sprzedaży akcji do 30 kwietnia

Do 30 kwietnia trzeba też rozliczyć dochód ze sprzedaży akcji na druku PIT-38 i zapłacić podatek. Zeznanie PIT-38 trzeba też złożyć w przypadku straty. 

Jak informuje Ministerstwo Finansów, o wysokość tej straty będzie można obniżyć dochód uzyskany z tego samego źródła przychodów:

• w najbliższych kolejno po sobie następujących pięciu latach podatkowych, z tym że wysokość obniżenia w którymkolwiek z tych lat nie może przekroczyć 50 proc. kwoty tej straty albo
• jednorazowo w jednym z najbliższych kolejno po sobie następujących pięciu lat podatkowych o kwotę nieprzekraczającą 5 mln zł. 

Co ważne, przy braku aktywności podatnika - jeśli podatnik nie złoży zeznania PIT-38 ani nie odrzuci zeznania przygotowanego przez skarbówkę, zeznanie PIT-38 zostanie automatycznie zaakceptowane 30 kwietnia. Gdyby okazało się, że przygotowane i zaakceptowane przez administrację skarbową zeznanie trzeba skorygować, to będzie można to zrobić również po 30 kwietnia w usłudze Twój e-PIT, elektronicznie lub papierowo.

Od 2024 roku możliwe będzie rozliczenie dochodu lub straty z inwestycji w fundusze kapitałowe z dochodem lub stratą z innych inwestycji, np. w akcje. Efektem może być niższy podatek do zapłaty. Podatnicy będą sami rozliczać inwestycje w fundusze kapitałowe tak jak akcje. Przepisy te będą stosowane w rozliczeniu za 2024 r 

czytaj więcej: Korzystne zmiany dla inwestorów od przyszłego roku >>

Niemiecki rezydent podatkowy sprzedaje polskie obligacje

Sytuacja komplikuje się w przypadku gdy rozliczenia podatku musi dokonać osoba mieszkająca na stałe za granicą. Czytelniczka Prawo.pl zwróciła się z pytaniem o rozliczenie w sytuacji, gdy jest rezydentką podatkową Niemiec i nabyła polskie obligacje. Chce je sprzedać przed terminem wykupu.

Jak wskazuje Michał Podsiadło, Senior Tax Associate w kancelarii Chojnacka & Łagowski, standardowe obligacje (tzw. plain vanilla, które nie odznaczają się nieregularnymi cechami) są instrumentami, które zazwyczaj generują dla ich posiadacza niektóre z następujących przysporzeń (przepływów):

• cyklicznie wypłacane odsetki (w przypadku obligacji kuponowych),
• dyskonto, wynikające z nabycia obligacji za cenę niższą niż ich wartość nominalna, otrzymywana przez posiadacza obligacji w terminie wykupu obligacji,
• w przypadku zbycia obligacji – zysk stanowiący różnicę między kwotą uzyskaną z tytułu sprzedaży a wydatkami poniesionymi na ich nabycie.

W analizowanym przypadku mamy do czynienia z zyskiem stanowiącym różnicę między kwotą uzyskaną z tytułu sprzedaży a wydatkami poniesionymi na ich nabycie. Opodatkowany zatem powinien zostać dochód ze sprzedaży obligacji, stanowiący różnicę między kwotą uzyskaną z tytułu sprzedaży a wydatkami poniesionymi na nabycie tych obligacji (zysk).

W przypadku Czytelniczki należy zastosować przepisy umowy między Rzeczpospolitą Polską a Republiką Federalną Niemiec w sprawie unikania podwójnego opodatkowania, która kwalifikuje zyski ze sprzedaży obligacji zasadniczo jako zyski ze sprzedaży majątku, które podlegają opodatkowaniu jedynie w państwie rezydencji.

- Zysk uzyskany przez niemieckiego inwestora zasadniczo będzie opodatkowany jedynie w Niemczech. Zastosowanie znajdzie bowiem art. 13 ust. 5 umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania RFN-Polska – mówi Michał Podsiadło.

Komentarz do modelowej konwencji OECD wskazuje, że kwotę uzyskaną przez inwestora od emitenta ponad kwotę zapłaconą przez inwestora za nabycie obligacji (dyskonto) należy traktować jako odsetki – wówczas może znaleźć zastosowanie art. 11 umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania RFN-Polska. W przeciwieństwie do zysków z przeniesienia własności majątku, dochód z odsetek (dyskonta) może więc być potencjalnie opodatkowany zarówno w państwie rezydencji, jak i w państwie źródła.

Dlatego, jak zastrzega Michał Podsiadło, każdy przypadek należy analizować osobno, uwzględniając każdorazowo specyfikę danych obligacji, które mogą charakteryzować się specyficznymi przepływami, inaczej kwalifikowanymi na podstawie różnych umów o unikaniu podwójnego opodatkowania. 

Michał Podsiadło zwraca też uwagę na liczne zwolnienia przedmiotowe dotyczące konkretnych klas obligacji, które przewiduje ustawa o PIT. Wartymi odnotowania są w szczególności zwolnienia dotyczące:

• odsetek lub dyskonta od obligacji emitowanych przez Skarb Państwa i oferowanych na rynkach zagranicznych oraz dochodów z odpłatnego zbycia tych obligacji uzyskanych przez osoby fizyczne, o których mowa w art. 3 ust. 2a,
• odsetek lub dyskonta od obligacji emitowanych przez Bank Gospodarstwa Krajowego i oferowanych na rynkach zagranicznych, przeznaczonych na finansowanie ustawowych celów działalności Banku Gospodarstwa Krajowego, dotyczących wspierania polityki gospodarczej Rady Ministrów, realizacji rządowych programów społeczno-gospodarczych oraz programów samorządności lokalnej i rozwoju regionalnego, oraz dochodów z odpłatnego zbycia tych obligacji, uzyskanych przez podatników, o których mowa w art. 3 ust. 2a,
• odsetek lub dyskonta od obligacji emitowanych przez Bankowy Fundusz Gwarancyjny i oferowanych na rynkach zagranicznych oraz dochodów z odpłatnego zbycia tych obligacji, uzyskanych przez podatników, o których mowa w art. 3 ust. 2a.

-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.