Istota sporu w sprawie rozpatrywanej przez Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gdańsku dotyczyła uprawnienia podatnika do skorzystania z preferencyjnej formy rozliczenia podatku przeznaczonej dla osób samotnie wychowujących dzieci. Chodzi o art. 6 ust. 4 ustawy z 26 lipca 1991r. o podatku dochodowym od osób fizycznych. Dotyczy on rodzica lub opiekuna prawnego, podlegającego obowiązkowi podatkowemu, będącego panną, kawalerem, wdową, wdowcem, rozwódką, rozwodnikiem, osobą, w stosunku do której orzeczono separację w rozumieniu odrębnych przepisów, lub osobą, której małżonek został pozbawiony praw rodzicielskich lub odbywa karę pozbawienia wolności.

 

 

Problem rodziców po rozwodzie

W spór z organami podatkowymi, który znalazł swój epilog na sali sądowej wdał się rozwodnik, ojciec dwójki dzieci, który składając korektę zeznania podatkowego, chciał zmienić indywidualny sposób opodatkowania i skorzystać z przewidzianego dla osób samotnie wychowujących dzieci. Podatnik powołał się fakt sprawowania samodzielnej opieki na dziećmi, pełne zaangażowanie w opiekę, wychowywanie i codzienne funkcjonowanie potomków przez większość badanego roku. W powyższej sytuacji sąd powierzył władzę rodzicielską nad dziećmi zarówno podatnikowi jak i jego byłej żonie, w związku z czym tak jak obowiązki rodzicielskie, tak również prawo do współdecydowania o najważniejszych sprawach dzieci należały do obojga rodziców.

Czytaj w LEX: Ustalenie dochodu dziecka – analiza ulgi prorodzinnej >>>

Zobacz również: Nowa ulga dla samotnych rodziców w Polskim Ładzie >>

W pierwszej kolejności podatnik zaskarżył decyzję naczelnika Pierwszego Urzędu Skarbowego w Gdańsku, jednakże na skutek odmowy stwierdzenia nadpłaty w podatku dochodowym od osób fizycznych, podatnik odwołał się do organu II instancji. W wyniku rozpatrzenia odwołania, dyrektor Izby Administracji Skarbowej w Gdańsku utrzymał w mocy decyzję organu I instancji. Argumentowano, że z preferencyjnej formy rozliczenia podatku mogą skorzystać osoby, które samotnie i osobiście troszczą się o zaspokajanie codziennych potrzeb dziecka, w szczególności wychowując dziecko zmierzają do należytego ukształtowania człowieka w sferze duchowej i psychicznej oraz zapewnienia materialnych podstaw rozwoju. W związku z powyższym,  aby skorzystać z ulgi przeznaczonej dla osób samotnie wychowujących dzieci należy łącznie spełnić dwie przesłanki: posiadać określony stan cywilny i jak sama nazwa wskazuje – samotnie wychowywać dzieci, czyli osobno, przez każdego z rodziców.

Czytaj w LEX: Osoba samotnie wychowująca dziecko a rozliczenie roczne PIT >>>

Czytaj w LEX: Opodatkowanie dochodów osób samotnie wychowujących dzieci >>>

 

Faktyczna opieka przesądza o prawie do ulgi

Jednakże, zdaniem dyrektora Izby Administracji Skarbowej w Gdańsku, kiedy każdy z rodziców jest w porównywalnym stopniu zaangażowany w proces wychowawczy dziecka, a wszystkie obowiązki rodzicielskie są równo rozdysponowane, to dziecko nie jest samotnie wychowywane przez jednego z nich, lecz wspólnie przez oboje rodziców, a tym sposobem nie każda osoba, która spełnia ustawowe przesłanki, ma prawa do skorzystania z określonych, korzystnych zasad obliczania podatku dochodowego. Organ II instancji stwierdził jednak, że sam fakt sprawowania osobistej opieki na dziećmi w roku podatkowym nie jest wystarczającą przesłanką do uznania rodzica za osobę samotnie wychowującą dzieci w rozumieniu przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Księgowość - o czym warto pamiętać w listopadzie? >>>

Podatnik, zaskarżając decyzję dyrektora Izby Administracji Skarbowej w Gdańsku, sformułował zarzuty naruszenia przepisów prawa procesowego, powołując się na sprzeczną z utrwalonym orzecznictwem sądów administracyjnych argumentację organu podatkowego oraz zarzuty naruszenia prawa materialnego poprzez błędną wykładnię przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych przeprowadzoną przez organy obu instancji. Odnosząc się do samotnego podejmowania czynności wychowawczych stwierdził, że preferencyjny sposób opodatkowania dochodów przysługuje również jego osobie. Skarżący wniósł o uchylenie decyzji organów obu instancji, z kolei organ podatkowy, w odpowiedzi na skargę, zgodnie z wcześniejszym stanowiskiem, wniósł o jej oddalenie.

LINIA ORZECZNICZA w LEX: Naprzemienna opieka rodziców nad dzieckiem a preferencyjne rozliczanie PIT osoby samotnie wychowującej dziecko >

 

Sytuacja prawna małoletniego dziecka rozwodzących się rodziców

Daniela Wybrańczyk

Sprawdź  

Przesłanki do spełnienia przez samotnych rodziców

W ocenie i w odniesieniu Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gdańsku do złożonej skargi, wszystkie przesłanki, których spełnienie jest uzależnione od skorzystania z preferencji podatkowej przewidzianej dla osób samotnie sprawujących pieczę nad dziećmi, w niniejszej sprawie zostały spełnione. W pierwszej kolejności, zdaniem WSA, który odniósł się do argumentacji zawartej w orzecznictwie Naczelnego Sądu Administracyjnego, wielokrotnie zajmującego się tożsamym problemem prawnym (m. in. wyrok z 20 kwietnia 2022 r. sygn. II FSK 2030/19), warunek samotnego wychowywania dziecka w roku podatkowym nie musi mieć miejsca przez cały rok. Co więcej, WSA stwierdził, że „w sytuacji, kiedy rozwiedziony rodzic nie wykonuje w tym samym czasie i w tym samym miejscu czynności, przy współudziale drugiego rodzica, składających się na proces jego czynności wychowawczych, to nielogiczne jest twierdzenie, że czyni to wspólnie z drugim rodzicem”. Zdaniem sądu, interpretacja przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych nie pozwala umniejszyć statusu osoby samotnie wychowującej dziecko wyłącznie do rodzica, który w trakcie roku podatkowego rzeczywiście samotnie i bez pomocy drugiego z rodziców sprawuje pieczę nad dzieckiem. Za nieprawidłowe uznał WSA twierdzenie organów podatkowym, zgodnie z którym, jeśli w proces wychowawczy dziecka angażuje się każdy z rodziców to dziecko wychowywane jest wspólnie przez oboje rodziców.

Z powyższych względów, Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gdańsku zważył, że podatnik spełnił ustawowe przesłanki i był uprawniony do skorzystania z preferencyjnej dla osób samotnie wychowujących dzieci ulgi podatkowej, dlatego wyrokiem z 11 października 2022 r. sygn. I SA/Gd 818/22 uchylił zaskarżoną decyzję dyrektora Izby Administracji Skarbowej w Gdańsku oraz poprzedzającą ją decyzję naczelnika Pierwszego Urzędu Skarbowego w Gdańsku.

 

 

-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.