Nie milkną echa wyroku Trybunału Konstytucyjnego z 4 lipca 2023 r. w sprawie o sygn. akt: SK 14/21 o niekonstytucyjności definicji budowli zawartej w ustawie o podatkach i opłatach lokalnych. Wprawdzie zakwestionowany przepis ma przestać obowiązywać dopiero po 18 miesiącach od ogłoszenia wyroku, nie ulega wątpliwości, że stanowisko TK będzie miało wpływ także na aktualne orzecznictwo podatkowe.
Pojawiły się już bowiem pierwsze wyroki dostrzegające wyrok Trybunału Konstytucyjnego i uznające jego wpływ na aktualne rozliczenia podatkowe. W wyroku z 12 lipca 2023 r., sygn. I SA/Gl 375/23, WSA w Gliwicach nakazał uwzględnienie przez organ wyroku TK, pomimo odroczenia utraty mocy obowiązującej zakwestionowanego przepisu.
Czytaj więcej o wyroku TK: Definicja budowli jest niezgodna z Konstytucją - orzekł TK >>
Konieczne rozstrzyganie wątpliwości na korzyść podatnika
- Sformułowano jednocześnie wskazówkę, jak obecnie należy stosować przepisy dotyczące opodatkowania budowli i budynków. Sąd nakazał uwzględnić treść art. 2a ordynacji podatkowej, zgodnie z którym niedające się usunąć wątpliwości co do treści przepisów prawa podatkowego rozstrzyga się na korzyść podatnika – podkreśla Aleksandra Medlarska, adwokat, doradca podatkowy w Kancelarii Litigato Spory Podatkowe.
Ekspertka wyjaśnia, że w praktyce oznacza to, że w sprawach dotychczas wątpliwych w zakresie opodatkowania budowli, wątpliwości wynikające z interpretacji definicji budowli zawartej w Prawie budowlanym powinny być rozstrzygane na korzyść podatnika.
- Takich wątpliwych zagadnień było bardzo wiele właśnie na gruncie opodatkowania budowli. W ostatnich miesiącach szerokim echem odbił się spór dotyczący opodatkowania dystrybutorów na stacjach paliw. Przez lata utrwalony był pogląd, że dystrybutor jako urządzenie techniczne, niepowstałe w wyniku procesu budowlanego, nie podlega opodatkowaniu podatkiem od nieruchomości – podkreśla Wojciech Pławiak, radca prawny, doradca podatkowy w Kancelarii Litigato Spory Podatkowe.
Zobacz procedurę w LEX: Opodatkowanie budowli podatkiem od nieruchomości >
Spór o dystrybutory paliw
Ekspert wyjaśnia, że NSA orzekł w wyroku z 30 maja 2023 r. (sygn. III FSK 5017/21), że dystrybutory paliwa stanowią urządzenie budowlane tj. urządzenie techniczne, które jest funkcjonalnie powiązane ze zbiornikiem na paliwa ciekłe albo gazowe; nie mogą funkcjonować samodzielnie bez zbiornika paliw, podobnie jak bez dystrybutorów zbiornik paliw nie mógłby być gospodarczo użytkowany, które są opodatkowane jako budowle na gruncie podatku od nieruchomości.
- Pogląd ten jest oczywiście kontrowersyjny. Po pierwsze widoczna jest niezgodność z poprzednim wyrokiem TK dotyczącym budowli. Dystrybutor paliw z nazwy nie pojawia się ani bezpośrednio w ustawie podatkowej ani w ustawie Prawo budowlane, ani nawet w aktach wykonawczych. Zwłaszcza po najnowszym wyroku Trybunału Konstytucyjnego z 4 lipca br. wydaje się zasadne objęcie opodatkowaniem tylko obiektów wprost wymienionych w aktach ustawowych – wyjaśnia Wojciech Pławiak.
Po drugie, zdaniem eksperta, chociaż TK w dotychczasowym orzecznictwie przyjmował, że definicja urządzenia budowlanego może obejmować w pewnym zakresie obiekty wprost niewymienione w przepisach prawa budowlanego, to może być to obiekt o podobnej charakterystyce.
- Dystrybutor paliw nie jest w żadnej mierze podobny to takich obiektów jak przyłącza i urządzenia instalacyjne, w tym służące oczyszczaniu lub gromadzeniu ścieków, a także przejazdy, ogrodzenia, place postojowe i place pod śmietniki - dodaje Wojciech Pławiak.
Wreszcie wątpliwe jest także uznanie, że dystrybutor zapewnia możliwość użytkowania zbiornika zgodnie z przeznaczeniem.
- Przeznaczeniem zbiornika jest magazynowanie paliw. Dystrybutor w żaden sposób nie jest pomocny w tej funkcji. Odwrotnie - to zbiornik zapewnia możliwość użytkowania dystrybutora zgodnie z przeznaczeniem – bez paliwa w zbiorniku niemożliwy byłby wlew paliwa dla użytkowników stacji – podkreśla Aleksandra Medlarska.
Sprawdź w LEX: Czy dystrybutor AdBlue podlega opodatkowaniu podatkiem od nieruchomości? >
Zdaniem ekspertów, niezależnie od oceny powyższych argumentów, z pewnością zagadnienie jest wątpliwe i sporne.
- Właśnie dla takich przypadków przewidziano rozstrzyganie wątpliwości na korzyść podatnika, co wskazano wprost zarówno w przepisach prawa, wyroku TK z 4 lipca i, co podnosi się już w bieżącym orzecznictwie, sądów – podkreśla Aleksandra Medlarska.
Czytaj w LEX: Opodatkowanie podatkiem od nieruchomości budowli związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej >
Wnioski o zwrot nadpłaty
Podatnicy, którzy uczestniczą w sporach dotyczących opodatkowania dystrybutorów powinni zatem powoływać się na wyrok Trybunału – jak widać jest to skuteczne.
- Wyrok TK może być również podstawą do wniosków o zwrot nadpłaty. Organy i sądy w indywidualnych sprawach będą musiały ocenić, czy podatek mógł być pobrany na podstawie niekonstytucyjnych przepisów. Uważam, że istnieją podstawy do złożenia takich wniosków – wskazuje Wojciech Pławiak.
Czytaj w LEX: Wznowienie postępowania podatkowego po wyroku TK i TSUE >
Zobacz też procedurę: Orzeczenie TK jako podstawa wznowienia postępowania podatkowego >
Również dr Adam Kałążny, radca prawny, partner associate w Deloitte, zwracał wcześniej uwagę, że wyrok TK może mieć doniosłe znaczenie na gruncie obecnie obowiązujących przepisów.
- Mimo że niekonstytucyjny przepis wciąż obowiązuje, to uważam, że w toczących się sporach dotyczących opodatkowania budowli (nie tylko zbiorników, będących przedmiotem sprawy, która zakończyła się omawianym wyrokiem Trybunału), podatnicy powinni podnosić kwestię niekonstytucyjności definicji przedmiotu opodatkowania. Trybunał wskazał na konkretne wady definicji budowli, które sprowadzają się do jej nieprecyzyjności. Podatnik może zatem domagać się od organów podatkowych i sądów administracyjnych rozpoznających daną sprawę stosowania wykładni in dubio pro tributario, a więc rozstrzygania wątpliwości na korzyść podatnika. Argument ten będzie szczególnie pomocny w sytuacji, gdy opodatkowanie danego obiektu jako budowli opiera się na odesłaniu do niejednoznacznych zapisów zawartych w prawie budowlanym - uważa dr Adam Kałążny.
Czytaj więcej: Wyrok TK w sprawie podatku od nieruchomości lipiec 2023 >>
Zobacz linię orzeczniczą w LEX: Tymczasowy obiekt budowlany jako przedmiot opodatkowania podatkiem od nieruchomości >
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.
