1 lipca został zniesiony stan zagrożenia epidemicznego, który obowiązywał w Polsce od 16 maja 2022 r. Wcześniej obowiązywał stan epidemii, wprowadzony 20 marca 2020 r. W tym czasie podatnicy nie mieli obowiązku raportowania krajowych schematów podatkowych. Mogli jednak składać raporty dobrowolnie. Chodzi o rozwiązania wynikające z przepisów UE (dyrektywa DAC6), które mają zapobiegać nadużyciom podatkowym.
Czytaj w LEX: Skutki podatkowe odwołania stanu zagrożenia epidemicznego >
Krótki termin na zgłoszenie zaległych schematów
Zgodnie z art. 31y ust. 1 specustawy w sprawie Covid-19 terminy raportowania MDR nie rozpoczynają się, a rozpoczęte ulegają zawieszeniu w okresie od 31 marca 2020 r. do 30. dnia następującego po dniu odwołania stanu epidemii i stanu zagrożenia epidemicznego ogłoszonego w związku z Covid-19. Przepisy ordynacji podatkowej stanowią natomiast, że informacje o schemacie trzeba przekazać szefowi KAS w terminie 30 dni od dnia następnego po udostępnieniu schematu podatkowego, przygotowaniu do wdrożenia lub dokonania pierwszej czynności związanej z wdrażaniem schematu – w zależności od tego, które z tych zdarzeń nastąpi wcześniej.
- To oznacza, że wszystkie zaległe schematy z czasu pandemii trzeba będzie zaraportować szefowi KAS najpóźniej do końca sierpnia. Jeśli 30-dniowy termin nie rozpoczął się z powodu pandemii, rozpocznie on swój bieg 1 sierpnia i upłynie 30 sierpnia. – mówi Michał Kwaśniewski, adwokat, partner w Quidea.
Czytaj w LEX: Raportowanie schematów podatkowych – informacje o schemacie podatkowym >
Jeśli termin rozpoczął bieg przed pandemią, ale został zawieszony, należy zgłosić schemat wcześniej.
Konieczny przegląd transakcji
- Rekomendujemy przedsiębiorcom dokonanie swego rodzaju audytu wszystkich transakcji z czasu pandemii, czy spełniają one kryteria uznania ich za schematy podatkowe. Może się okazać, że nie wszystkie schematy zostały uchwycone, nawet jeśli przedsiębiorcy raportowali krajowe MDR-y na bieżąco – mówi Dominik Niewadzi, doradca podatkowy i menedżer w ALTO.
Czytaj w LEX: Powrót raportowania krajowych schematów podatkowych MDR >
Michał Kwaśniewski zaznacza, że praktyczną konsekwencją związaną z odwołaniem stanu epidemicznego jest to, że firmy powinny dokonać przeglądu przeprowadzonych operacji, transakcji i innych czynności pod kątem MDR w horyzoncie czasowym sięgającym jeszcze 2020 r. Taki audyt MDR powinien uwzględniać rozwój praktyki oraz podejścia zarówno biznesu, jak i organów podatkowych do obowiązku raportowania poszczególnych typów zdarzeń gospodarczych.
Czytaj w LEX: MDR – raportowanie schematów podatkowych przez biura rachunkowe >
Pytanie, co jest schematem
Podatnicy często zadają sobie też pytanie, co właściwie jest schematem.
Z objaśnień Ministerstwa Finansów z 2019 r. wynika, że schematem może być m.in. zmiana zasad współpracy ze stosunku pracy na tzw. samozatrudnienie, mimo faktycznego wykonywania pracy w stosunku podporządkowania, czy też wprowadzenie 50-proc. kosztów uzyskania przychodów dla pracowników-twórców. Za schemat może być też uznana np. modyfikacja warunków dostawy towarów w transakcjach trójstronnych w celu uniknięcia VAT w Polsce.
Czytaj w LEX: Ujawnianie schematów podatkowych a tajemnica zawodowa doradcy podatkowego >
- Przepisy dotyczące schematów podatkowych są wyjątkowo niejasne i od początku rodziły duże wątpliwości, jakie transakcje należy raportować. W efekcie podatnicy zgłaszali wiele działań „na wyrost”, żeby nie narazić się na wysokie kary. Teraz obserwujemy zmianę praktyki dotyczącej tego, co jest rozumiane jako schemat zarówno po stronie podatników, jak też po stronie organów. Przykładem może być leasing, który na początku był traktowany jako schemat i powszechnie raportowany. Teraz często uznaje się, że tego typu transakcje nie spełniają co do zasady kryteriów MDR – mówi Dominik Niewadzi.
Przypomnijmy, zgodnie z art. 80f kodeksu karnego skarbowego za brak raportowania lub nieterminowe składanie informacji grozi kara grzywny do 720 stawek dziennych, czyli aktualnie ponad 34,5 mln zł.
Czytaj również: Kary za wykroczenia i przestępstwa skarbowe rosną od lipca po raz drugi w tym roku >>
Fundacja rodzinna może podlegać MDR
Wciąż pojawiają się nowe wątpliwości co do obowiązku raportowaniu. Najnowszy przykład dotyczy fundacji rodzinnej.
- Wydaje się że obowiązkowi złożenia MDR może pod pewnymi warunkami podlegać utworzenie fundacji rodzinnej. Dotyczy to także pewnych typów transakcji z udziałem fundacji, w szczególności tych dokonywanych z podmiotami powiązanymi – mówi Michał Kwaśniewski.
Wyjaśnia, że w przypadku MDR krajowych obowiązek raportowania dotyczy zdarzeń, których uczestnikiem jest tzw. kwalifikowany korzystający. Chodzi o podmiot, którego:
- przychody lub koszty albo wartość aktywów tego podmiotu w rozumieniu przepisów o rachunkowości przekroczyły w roku poprzedzającym lub w bieżącym roku obrotowym równowartość 10 mln euro, lub
- jeżeli udostępniane lub wdrażane uzgodnienie dotyczy rzeczy lub praw o wartości rynkowej przekraczającej równowartość 2,5 mln euro,
- lub jeżeli korzystający jest podmiotem powiązanym z podmiotem, który spełnia te kryteria.
Co do zasady obowiązek raportowanie MDR dotyczy więc największych podmiotów, ale mogą być wyjątki.
Ordynacja podatkowa wymienia bowiem tzw. szczególne cechy rozpoznawcze, m.in.:
- przeniesienie praw do trudnych do wyceny wartości niematerialnych;
- przeniesienie pomiędzy podmiotami powiązanymi funkcji, ryzyka lub aktywów, jeżeli przewidywany roczny wynik finansowy przed odsetkami i opodatkowaniem (EBIT) w trzyletnim okresie po tym przeniesieniu wyniósłby mniej niż 50 proc. przewidywanego rocznego EBIT, gdyby nie dokonano przeniesienia.
- Jeśli fundator będzie wnosił do fundacji rodzinnej niektóre kategorie wartości niematerialnych i prawnych, to może taka transakcja podlegać raportowaniu MDR. Taki obowiązek może też powstać w sytuacji, gdy w przyszłości dojdzie do wniesienia lub innej transakcji (np. sprzedaży) pomiędzy fundacją rodzinną i podmiotami z nią powiązanymi, np. fundatorem lub jego rodziną – mówi Michał Kwaśniewski.
Czytaj w LEX:
Fundacja rodzinna - zasady opodatkowania >
Fundacja rodzinna - aspekty księgowe >
Michał Kwaśniewski zaznacza, że raportowanie operacji przeniesienia trudnych do wyceny aktywów dotyczy wszystkich podmiotów powiązanych. Chodzi o takie aktywa, które w momencie przenoszenia nie miały wiarygodnie określonej wartości porównywalnej oraz prognozowane przychody czy założenia zastosowane przy ich wycenie obarczone są wysokim poziomem niepewności. Przykładem trudnych do wyceny aktywów może być: kod źródłowy, program komputerowy, baza klientów, know-how czy znak towarowy. Za przeniesienie trudnych do wyceny wartości niematerialnych może być uznane również przeniesienie przedsiębiorstwa lub jego zorganizowanej części.
Innym przykładem schematu podatkowego może być połączenie spółek, jednak w tym przypadku istotny jest fakt, czy połączenie nastąpiło w celach podatkowych, np. połączenie ze spółką, która odnotowała stratę.
Kolejny głośny przykład to raportowanie świadczenia kompleksowych usług konferencyjnych jako schematu polegającego na możliwości pełnego odliczenia naliczonego VAT przez nabywcę.
Czytaj w LEX: Od 1 lipca wyższe kary za przestępstwa i wykroczenia skarbowe >
Przedsiębiorcy czekają na ułatwienia
Jak wskazuje Urszula Sałacińska-Matwiejczyk, doradca podatkowy w Północno-Wschodniej Grupie Podatkowej, ekspert Tax Alert, w zakresie transakcji krajowych, Ministerstwo Finansów – wychodząc naprzeciw oczekiwaniom podatników – zapowiedziało, że rozważy przygotowanie tzw. białej listy transakcji, które byłyby zwolnione z raportowania. W propozycjach transakcji oraz zdarzeń, które powinny zostać wyłączone z obowiązków raportowania, wskazuje się m.in.:
- skorzystanie z preferencji przewidzianych przepisami ustaw podatkowych (np. ulga B+R, CIT estoński, stosowanie 50-proc. kosztów uzyskania przychodów);
- stosowanie różnych stawek amortyzacji dla celów bilansowych i podatkowych;
- zmiana sposobu zatrudnienia z umowy o pracę na samozatrudnienie;
- sprzedaż przedsiębiorstwa.
- Są to póki co jedynie postulaty, jednak trzeba mieć nadzieję, że nie skończy się jedynie na obietnicach – zastosowanie wyłączeń z obowiązku raportowania pewnych transakcji przede wszystkim usprawniłoby działanie firm, ale również ułatwiło pracę organom podatkowym - mówi Urszula Sałacińska-Matwiejczyk.
Czytaj w LEX: PIT 2023 - przewodnik po zmianach >
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.
