W sytuacji, gdy polscy przedsiębiorcy dokonują płatności na rzecz zagranicznych dostawców usług, mają obowiązek pobrania zryczałtowanego podatku dochodowego. Chodzi o tzw. podatek u źródła (WHT). Płaci się go z uwzględnieniem umów o unikaniu podwójnego opodatkowania, których stroną jest Polska. Ustawa o CIT nakazuje najczęściej stosowanie 20 lub 19-proc. podatku. Umowy przewidują jednak możliwość zastosowania niższych stawek, niż określone w polskich przepisach. W wielu przypadkach dopuszczalne jest także skorzystanie ze zwolnienia z podatku.
Należyta staranność coraz bardziej kłopotliwa
Od stycznia ubiegłego roku, jeśli płatnicy chcą skorzystać ze zwolnienia lub z niższych stawek podatku, muszą dochować należytej staranności. Obowiązek ten dotyczy wszystkich płatności, niezależnie od ich wartości. Problemem okazuje się jednak brak definicji należytej staranności. Przepisy podatkowe nie wskazują też żadnych przesłanek, które należy spełnić. Art. 26 ust. 1 ustawy o CIT wskazuje tylko, że przy ocenie dochowania należytej staranności uwzględnia się charakter oraz skalę działalności prowadzonej przez płatnika.
Zobacz procedury w LEX:
Bezwzględny obowiązek poboru CIT u źródła według stawki krajowej >
Pobór zryczałtowanego CIT (tzw. podatku u źródła) >
I tej właśnie należytej staranności dotyczył niedawny wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gliwicach (sygn. akt I SA/Gl 1083/19). Dotyczył on warunków stosowania zwolnienia z WHT na podstawie dyrektywy unijnej dla dywidend. W sprawie wcześniej wypowiadał się dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej w interpretacji podatkowej. W jego ocenie, pełna weryfikacja warunków zwolnienia dla dywidend przeprowadzona z należytą starannością wymagała ustalenia czy uzyskująca dywidendy spółka jest w stosunku do nich podatnikiem, w tym, czy prowadzi rzeczywistą działalność gospodarczą w kraju siedziby. Zdaniem skarbówki, samo oświadczenie odbiorcy stwierdzające, że spełni te kryteria, można uznać za jeden z dowodów potwierdzających ten fakt, natomiast nie wystarczy, aby płatnik dochował należytej staranności.
Zobacz również: Trudno skorzystać z preferencji w podatku u źródła >>
Interpretacja fiskusa i sądu trochę na wyrost
Karolina Jaskulska, ekspert w zespole ds. CIT w KPMG w Polsce, zwraca uwagę, że co do zasady zwolnienie od WHT z tytułu udziału w zyskach osób prawnych można zastosować w przypadku spełnienia kilku warunków określonych w art. 22 ust. 4-4d ustawy o CIT, tj. m.in. gdy wypłacającym należności jest spółka polska a uzyskującym dochody (przychody) jest spółka podlegająca w RP, innym państwie członkowskim UE lub EOG opodatkowaniu od całości swoich dochodów. - WSA w Gliwicach uznał jednak, że oprócz spełnienia ustawowych warunków do zastosowania zwolnienia, płatnik zobligowany jest również do weryfikacji oświadczeń podatnika, które należy stosować odpowiednio przy stosowaniu zwolnienia z podatku u źródła – tłumaczy ekspertka.
Zobacz procedurę w LEX: Pobór zryczałtowanego CIT (tzw. podatku u źródła) >
Omawiane przepisy dotyczą obowiązku dołączenia do wniosku o zwrot podatku dokumentacji pozwalającej na ustalenie jego zasadności, a w tym w szczególności:
- oświadczenia podatnika, że jest podmiotem, na którym ciąży obowiązek podatkowy oraz że
- jest rzeczywistym właścicielem wypłacanych należności, w tym oświadczenia dot. tzw. „substancji”, czyli faktu prowadzenia rzeczywistej działalności gospodarczej w kraju siedziby.
- Wnioskodawca w skardze na interpretację indywidualną podtrzymywał, że wprowadzenie dodatkowych (poza tymi wyrażonymi w art. 22 ust. 4-4d ustawy o CIT) warunków zastosowania zwolnienia wiąże się z obowiązkiem ich wyraźnego wyartykułowania. Podkreślał fakt, że racjonalny ustawodawca chcąc wprowadzić dodatkowe kryterium w zakresie prawa do zwolnienia z opodatkowania podatkiem u źródła zawarłby je bezpośrednio w art. 22 ust 4-4d ustawy o CIT, a dokonana przez organ podatkowy wykładnia „należytej staranności” została dokonana rozszerzająco, co poskutkowało przerzuceniem na płatnika obowiązków leżących zwyczajowo po stronie organu prowadzącego postępowanie – tłumaczy Karolina Jaskulska.
Czytaj w LEX: Obowiązki dokumentacyjne związane z poborem podatku u źródła >
Sąd jednak nie zgodził się ze sformułowanymi przez skarżącą spółkę zarzutami. Stwierdził, że oprócz warunków zwolnienia podatkowego wyrażonych w art. 22 ust. 4 ustawy o CIT zobligowany jest również do weryfikacji oświadczeń podatnika.
Niezbędna dokładna weryfikacja kontrahentów
Karolina Jaskulska zwraca uwagę, że z powodu braku obecnie jednolitej praktyki związanej z określeniem zakresu obowiązków płatnika dokonującego wypłat należności, konieczne jest sprawdzanie statusu odbiorców w możliwie najszerszy dostępny sposób z wykorzystaniem powszechnie dostępnych informacji oraz zachowanie wzmożonej czujności przy dokonywaniu weryfikacji, jak również zbieranie i przechowywanie dokumentacji potwierdzającej, że płatnik dochował należytej staranności przy weryfikacji warunków zastosowania preferencyjnych stawek opodatkowania, zastosowania zwolnienia lub niepobrania podatku u źródła.
Czytaj w LEX: Dywidendy otrzymywane w Polsce i wypłacane z Polski >
Z kolei zdaniem Sorena Godniaka, menadżera w Crido, komentowany wyrok jest jednocześnie korzystny i niekorzystny z punktu widzenia podatników i płatników WHT. - Niekorzystny, ponieważ warunki dochowania należytej staranności (umożliwiające zastosowanie zwolnienia) definiuje szerzej niż posiadanie przez płatnika certyfikatu rezydencji i oświadczenia podatnika – jako obejmujące konieczność weryfikacji m.in. statusu podatnika / rzeczywistego właściciela odbiorcy należności, choć takiego wymogu nie ma wprost wskazanego w przepisach ustawy o CIT wprowadzających regulacje unijnej Dyrektywy Parent-Subsidiary (ani w samej dyrektywie) – tłumaczy Soren Godniak.
Ekspert wskazuje jednak na pewne korzystne elementy orzeczenia. Sąd opowiedział się bowiem za ograniczeniem zbyt daleko idących wymagań przy weryfikacji odbiorcy płatności do wykorzystania ogólnodostępnych informacji.
Zobacz procedurę w LEX: Bezwzględny obowiązek poboru CIT u źródła według stawki krajowej >
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.
