We wrześniu 2006 r. kupiliśmy program LEX OMEGA (baza - koszt 400 zł, abonament październik 2006 r. - grudzień 2007 r. - koszt 3600 zł, stanowiska sieciowe - 3 szt., moduły dodatkowe - 3 szt.) o łącznej wartości 10.300 netto. Przyjęliśmy to we wrześniu 2006 r. w wartości netto 10.300 zł na wartości niematerialne i prawne, stawka 20%. W styczniu 2008 r. wykupiliśmy abonament na rok 2008 również z kontynuacją modułów poprzednich o wartości łącznej netto 9946,50 zł.
Czy prawidłowe jest zaliczenie bezpośrednio w koszty wydatku za abonament na rok 2008? Jeśli tak, to co zrobić z poprzednim oprogramowaniem przyjętym na wartości niematerialne i prawne, tym bardziej, iż nie został on całkowicie zamortyzowany?
Co zrobić z amortyzacją naliczaną w roku 2008?
1) Wydatki na "ulepszenie" programu komputerowego stanowić będą obecnie bezpośrednio koszty uzyskania przychodów.
2) Program zakupiony za pierwszym razem nadal jest używany. Można go zatem nadal amortyzować w koszty uzyskania przychodów. Nie jest przecież tak, że obecny zakup jest nabyciem całkiem nowego programu. To kontynuacja dotychczasowego oprogramowania (rozszerzenie jego możliwości).
Ad. 1) Zgodnie z przepisami art. 22b ust. 1 pkt 5 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (tekst jedn.: Dz. U. z 2000 r. Nr 14, poz. 176 z późn. zm.) - dalej u.p.d.o.f., wartościami niematerialnymi i prawnymi są m.in. licencje o przewidywanym okresie używania dłuższym niż rok, wykorzystywane przez podatnika na potrzeby związane z prowadzoną przez niego działalnością gospodarczą albo oddane przez niego do używania na podstawie umowy licencyjnej (sublicencji), umowy najmu, dzierżawy lub umowy leasingu.

Zakupiony w 2006 r. program LEX w całości stanowił wartość niematerialną i prawną. W ramach pierwszego zakupu całość wydatków poniesionych na zakup tego programu stanowiła wartość początkową zakupionej wartości niematerialnej i prawnej. Chociaż sprzedawca wydzielił określone części programu (osobno: baza, moduły, stanowiska sieciowe etc.), to jednak w ramach pierwszego zakupu nabywa się w istocie jedną wartość niematerialną i prawną stanowiącą jedną funkcjonalną całość.

Przedmiotowe oprogramowanie stanowi także wartość niematerialną i prawną z uwagi na deklarowany i planowany okres używania przekraczający 1 rok (pierwszy okres abonamentowy wynosił bowiem 14 miesięcy).
Obecnie - w styczniu 2008 r. - miało miejsce swego rodzaju "ulepszenie" wartości niematerialnej i prawnej. Baza programu zostaje ta sama, lecz podatnik nabywa dodatkowe moduły i kolejny okres abonamentowy. Następuje zwiększenie funkcjonalności programu.

Rzecz jednak w tym, że na gruncie podatkowym nie istnieje "ulepszenie" wartości niematerialnych i prawnych. W sensie prawnym ulepszeniu podlegać mogą tylko i wyłącznie środki trwałe.

Jak podkreślono w piśmie Ministerstwa Finansów z dnia 21 maja 1996 r., PO H/3574/148/96, Serwis Podatkowy 1998, nr 5, s. 4, "Wartości niematerialne i prawne nie podlegają ulepszeniu, w wyniku którego następuje zwiększenie wartości początkowej tych wartości praw. Wydatki poniesione na modyfikację (aktualizację) użytkowanych programów stanowią koszt uzyskania przychodów w dacie ich poniesienia. Gdyby okazało się, że poniesione nakłady na modyfikację programów utworzyły nową wartość, konieczne będzie przekwalifikowanie tych nakładów oraz zaliczenie ich do wartości niematerialnych i prawnych, a także dokonanie korekty kosztów i odpowiedniego zwiększenia podstawy opodatkowania".
Jak już wskazywano, aktualizacja programu nie tworzy nowej wartości niematerialnej i prawnej, lecz jest "ulepszeniem" dotychczasowej. W związku z tym nie można mówić o utworzeniu nowej wartości. Koszty aktualizacji oprogramowania - zakupu nowego abonamentu - będą więc bezpośrednimi kosztami uzyskania przychodów.

Ad. 2) Uważam, że pierwszy zakup programu - amortyzowany jako wartość niematerialna i prawna - może być nadal amortyzowany, niezależnie od faktu, że zakupiono nowe oprogramowanie (na nowy okres abonamentowy).
Nie jest tak, że zakupiono teraz całkowicie nowy program. Stary program nadal jest używany. Obecny zakup rozszerzył możliwości i funkcjonalność programu zakupionego za pierwszym razem. Nie jest natomiast tak, że w związku z obecnym zakupem stary program przestał być używany, w związku z czym nie można go już amortyzować w koszty uzyskania przychodów.

Program zakupiony za pierwszym razem nadal jest używany. Można go zatem nadal amortyzować w koszty uzyskania przychodów.