Odpowiedź:
Nie nastąpiła żadna zmiana sposobu użytkowania samochodu, tylko odkrycie faktycznego przeznaczenia samochodu. Nie tyle zatem mamy przesłankę do aktualizacji VAT-26, co raczej wykrycie faktu, że VAT-26 już w momencie złożenia był nieprawdziwy.
Dlatego też uważam, że jeśli już coś robić w zakresie VAT-26 – to składać tzw. czynny żal, wskazując na złożenie od początku nieprawdziwej informacji VAT-26.

Uzasadnienie:
W myśl art. 86 ust. 3 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (tekst jedn.: Dz. U. z 2011 r. Nr 177, poz. 1054, z późn. zm.) – dalej u.p.t.u., ograniczenia w odliczaniu podatku (polegające na obniżeniu do 50% kwoty podatku naliczonego) nie mają zastosowania, w przypadku gdy pojazdy samochodowe są wykorzystywane wyłącznie do działalności gospodarczej podatnika.
Jak stanowi przepis art. 86 ust. 4 u.p.t.u. pojazdy samochodowe są uznawane za wykorzystywane wyłącznie do działalności gospodarczej podatnika m.in., wówczas gdy sposób wykorzystywania tych pojazdów przez podatnika, zwłaszcza określony w ustalonych przez niego zasadach ich używania, dodatkowo potwierdzony prowadzoną przez podatnika dla tych pojazdów ewidencją przebiegu pojazdu, wyklucza ich użycie do celów niezwiązanych z działalnością gospodarczą.
Przepis art. 86a ust. 12 u.p.t.u. stanowi, że podatnicy wykorzystujący wyłącznie do działalności gospodarczej pojazdy samochodowe, dla których są obowiązani prowadzić ewidencję przebiegu pojazdu, mają obowiązek złożyć naczelnikowi urzędu skarbowego informację o tych pojazdach w terminie 7 dni od dnia, w którym poniosą pierwszy wydatek związany z tymi pojazdami. Informacja ta jest składana na druku VAT-26.
W przypadku zmiany wykorzystywania pojazdu samochodowego podatnik jest obowiązany do aktualizacji informacji VAT-26, najpóźniej przed dniem, w którym dokonuje tej zmiany.
W sytuacji opisanej w pytaniu mamy do czynienia z sytuacją, w której podatnik poniewczasie odkrył, że jego pracownik od samego początku użytkował samochód w sposób mieszany.
Powyższe oznacza, że w istocie samochód nigdy nie był samochodem używanym tylko i wyłącznie dla potrzeb działalności (w rozumieniu przepisów u.p.t.u.), bowiem podatnik nie zapewnił, że sposób wykorzystania pojazdu, wykluczał jego użycie do celów niezwiązanych z działalnością gospodarczą.
W przypadku opisanym w pytaniu zatem nie tyle miała miejsce „zmiana sposobu wykorzystania samochodu”, co odkrycie faktu, że samochód już od momentu nabycia nie był samochodem używanym tylko na potrzeby działalności.
W mojej ocenie zatem nie nastąpiła żadna zmiana sposobu użytkowania samochodu, tylko odkrycie faktycznego przeznaczenia samochodu. Nie tyle zatem mamy przesłankę do aktualizacji VAT-26, co raczej wykrycie faktu, że VAT-26 już w momencie złożenia był nieprawdziwy.
Dlatego też uważam, że jeśli już coś robić w zakresie VAT-26 – to składać tzw. czynny żal, o którym mowa w art. 16 §1 ustawy z dnia 10 września 1999 r. – Kodeks karny skarbowy (tekst jedn.: Dz. U. z 2013 r. poz. 186) – dalej k.k.s., wskazując na złożenie od początku nieprawdziwej informacji VAT-26.
Zgodnie z przepisami art. 56a §1 i 2 k.k.s. także złożenie nieprawdziwej informacji VAT-26 stanowi czyn zabroniony, będący odpowiednio przestępstwem skarbowym albo wykroczeniem skarbowym.

Adam Bartosiewicz, autor współpracuje z publikacją Vademecum Głównego Księgowego 
Odpowiedzi udzielono 5.10.2015 r.