Jesteśmy firmą transportową. Świadczymy usługi transportowe dla kontrahenta z Niemiec (my i oni posiadamy NIP UE). Firma ta obciążyła nas za niezwrócone w terminie palety. Wystawiła rachunek w walucie euro bez VAT. Na rachunku tym napisała, że są to materiały pomocnicze do usług transportowych.
Czy powinnam to potraktować jako WNT?
Palety te zwróciliśmy z opóźnieniem, jednak firma nas obciążyła z uwagi na to, że mają regulamin, który mówi, że jeśli palety nie będą zwrócone w ciągu dwóch tygodni, to nas obciążą za każdą paletę. Po rozmowie telefonicznej kontrahent ten twierdzi, że powinniśmy to potraktować jako notę obciążeniową.
Czy powinniśmy tak zrobić, czy jednak potraktować to jako WNT i naliczyć VAT?

Według mnie w badanym przypadku nie zachodzą przesłanki do tego, aby w analizowanej sytuacji podatnik wykazał wewnątrzwspólnotowe nabycie towaru (WNT). Jeżeli obciążenie jest faktycznie karą umowną za opóźnienie w zwrocie palet, to brak jest podstaw do naliczenia podatku od towarów i usług.
Udzielając odpowiedzi na pytanie czytelnika – z uwagi na to, iż zastanawia się on czy nie zachodzi tutaj WNT - należy w pierwszej kolejności odwołać się do regulacji art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 54, poz. 535, z późn. zm.) – dalej u.p.t.u., według której wewnątrzwspólnotowe nabycie towarów to nabycie prawa do rozporządzania jak właściciel towarami, które w wyniku dokonanej dostawy są wysyłane lub transportowane na terytorium państwa członkowskiego inne niż terytorium państwa członkowskiego rozpoczęcia wysyłki lub transportu przez dokonującego dostawy, nabywcę towarów lub na ich rzecz.
Wskazać przy tym należy, iż ustawodawca zastrzegł, że nabycie towaru w obrocie międzynarodowym (wewąntrzunijnym) stanowi wewnątrzwspólnotowe nabycie towarów jedynie wówczas, gdy oprócz samego przemieszczenia towaru spełnione są warunki podmiotowe; aby przywóz towarów na terytorium kraju z innego państwa unijnego był klasyfikowany jako nabycia wewnątrzwspólnotowego koniecznym jest by:
- nabywcą towarów był:
a) o podatnik VAT lub podatnik podatku od wartości dodanej, a nabywane towary mają służyć jego działalności gospodarczej,
b) o osoba prawna niebędąca podatnikiem VAT ani podatku od wartości dodanej
- dokonujący dostawy towarów był podatnikiem VAT lub podatnik podatku od wartości dodanej
Jak zostało wskazane w treści pytania, w analizowanym przypadku warunki podmiotowe są spełnione jednak moim zdaniem nie może tutaj być mowy o przemieszczeniu towaru w wyniku dostawy; szczególnie istotnym jest o, że intencją stron nie było dokonanie dostawy, jak również to, że palety zostały faktycznie zwrócone, tyle że z opóźnieniem.
Nie może też tutaj być mowy o dostawie krajowej, gdyż towar został zwrócony a od początku intencją stron nie było przekazanie prawa do rozporządzania tym towarem jak właściciel.
Pozostaje więc zastanowić się nad tym czy nie jest to usługa. Moim zdaniem zdecydowanie nie. Według bowiem przepisu art. 8 ust. 1 u.p.t.u. przez świadczenie usług rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów, w tym również:
1) przeniesienie praw do wartości niematerialnych i prawnych, bez względu na formę, w jakiej dokonano czynności prawnej;
2) zobowiązanie do powstrzymania się od dokonania czynności lub do tolerowania czynności lub sytuacji;
3) świadczenie usług zgodnie z nakazem organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w jego imieniu lub nakazem wynikającym z mocy prawa.
Jednymi słowy, aby była (istniała) usługa opodatkowana VAT muszą być łącznie spełnione warunki: występuje świadczenie, przynajmniej potencjalny odbiorca świadczenia (potencjalna konsumpcja) oraz wynagrodzenie (z zastrzeżeniem art. 8 ust. 2 u.p.t.u. – co tutaj nie ma zastosowania).
Biorąc pod uwagę fakt, iż zgodnie z umową (jak rozumiem regulamin jest częścią umowy) kwota ma być zapłacona zawsze wówczas, gdy kontrahent spóźni się ze zwrotem palet, należy przyjąć iż jest to forma kary umownej, która nie podlega opodatkowaniu VAT.