Otrzymanie przez sprzedawcę zaliczki powoduje powstanie obowiązku podatkowego. Jak wynika z art. 19a ust. 1 ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług, w podatku od towarów i usług zasadą jest, że obowiązek podatkowy powstaje z chwilą dokonania dostawy towarów lub wykonania usługi. Natomiast zgodnie z art. 19a ust. 8 ustawy o VAT, jeżeli przed dokonaniem dostawy towaru lub wykonaniem usługi otrzymano całość lub część zapłaty, w szczególności: przedpłatę, zaliczkę, zadatek, ratę, wkład budowlany lub mieszkaniowy przed ustanowieniem spółdzielczego prawa do lokalu mieszkalnego lub lokalu o innym przeznaczeniu, obowiązek podatkowy powstaje z chwilą jej otrzymania w odniesieniu do otrzymanej kwoty VAT.
Sprawdź też: Faktury zaliczkowe - Procedura pozwala ustalić, czy otrzymaną wpłatę należy udokumentować fakturą zaliczkową >>>
Nie każda płatność to zaliczka
To natomiast obliguje sprzedawcę do odpowiedniego ujęcia tej transakcji w rejestrze dostaw. Należy przy tym pamiętać, że nie każda wcześniejsza płatność jest zaliczką w rozumieniu ustawy o VAT, a co za tym idzie, nie każda otrzymana wpłata rodzi obowiązek podatkowy u sprzedawcy. Otrzymane wynagrodzenie musi być bowiem skonkretyzowane, odnosić się do zindywidualizowanej dostawy towaru lub świadczenia usług.
Zobacz również: Faktury VAT nowego wzoru będą rewolucją dla firm >>
Czytaj w LEX: Nota obciążeniowa (księgowa) - przypadki i zasady wystawiania >>>
Faktura zaliczkowa po przyjęciu zapłaty
Dodatkowo, zgodnie z art. 106i ust. 2 ustawy o VAT, sprzedawca ma obowiązek wystawić fakturę z tytułu otrzymania części zapłaty przed realizacją dostawy lub wykonaniem usługi. Nie jest to nic innego niż tzw. faktura zaliczkowa. Faktura ta nie może być wystawiona później 15 dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym dostawca otrzymał część zapłaty od nabywcy. Jeżeli faktura zaliczkowa nie obejmuje całej zapłaty, w fakturze wystawianej po wydaniu towaru lub wykonaniu usługi sumę wartości towarów lub usług pomniejsza się o wartość otrzymanych części zapłaty, a kwotę podatku pomniejsza się o sumę kwot podatku wykazanego w fakturach dokumentujących otrzymanie części zapłaty. Ta faktura wystawiana po dokonanej dostawie powinna również zawierać numery faktur wystawionych przed wydaniem towaru lub wykonaniem usługi. W przypadku, gdy wystawiono więcej niż jedną fakturę dokumentującą otrzymanie części zapłaty, a faktury te obejmują łącznie całą zapłatę, ostatnia z tych faktur powinna zawierać również numery poprzednich faktur.
Czytaj w LEX: Dane na fakturze na przykładach >>>
Czytaj w LEX: Anulowanie faktury na przykładach >>>
Cena promocyjna: 99 zł
|Cena regularna: 99 zł
|Najniższa cena w ostatnich 30 dniach: 69.3 zł
Rozliczenie faktury zaliczkowej u nabywcy
Zafakturowanie otrzymanej zaliczki rodzi oczywiście konsekwencje po stronie nabywcy, tj. w zakresie prawa do odliczenia podatku naliczonego widniejącego na tej fakturze. Regułę tę wyraża art. 86 ust. 10 w zw. z art. 86 ust. 10c ustawy o VAT. Zatem prawo do odliczenia przy otrzymanej fakturze zaliczkowej powstaje w sytuacji, gdy stanowi ona dowód potwierdzający fakt dokonania zapłaty, czyli wtedy, gdy wywołała ona powstanie obowiązku podatkowego u wystawcy tego dokumentu. Prawo do odliczenia VAT z faktur zaliczkowych określone zostało w art. 86 ust. 2 pkt 1 lit. b ustawy. Przepis ten daje nabywcy uprawnienie do odliczenia podatku naliczonego bez konieczności oczekiwania na dostawę towaru lub wykonanie usługi. Zgodnie ze wskazanym przepisem kwotę podatku naliczonego stanowi suma kwot podatku wynikających z faktur otrzymanych przez podatnika z tytułu dokonania całości lub części zapłaty przed nabyciem towaru lub wykonaniem usługi.
Odliczenie VAT z faktury zaliczkowej
Trzeba pamiętać o jednej ważnej kwestii. Odliczenie VAT wynikającego z otrzymanej faktury zaliczkowej niedokumentującej dokonania zapłaty zaliczki ulega zawieszeniu do momentu (miesiąca) zapłaty tej części należności wynikającej z przedmiotowej faktury zaliczkowej. Wynika to z wcześniej wskazanych regulacji. Prawo do odliczenia VAT naliczonego w stosunku do nabytych towarów i usług wykorzystywanych do czynności opodatkowanych powstaje w rozliczeniu za okres, w którym u sprzedawcy powstał obowiązek podatkowy, jednak nie wcześniej niż w rozliczeniu za okres, w którym podatnik otrzymał fakturę. W sytuacji, gdy dostawca wystawia fakturę zaliczkową przed faktycznym otrzymaniem tej zaliczki, obowiązek podatkowy nie powstanie z uwagi na brak wpłaty tej zaliczki, tj. niewystąpienie jednej z przesłanek umożliwiającej odliczenie podatku naliczonego u odbiorcy. Sytuacji nie zmienia fakt, że odbiorca jest w posiadaniu wystawionej faktury zaliczkowej. Zatem odliczenie VAT z faktury zaliczkowej nie dokumentującej faktycznej zapłaty zaliczki nie jest możliwe w miesiącu otrzymania takiej faktury, a w miesiącu faktycznej zapłaty zaliczki. Oczywiście i w tym przypadku zastosowanie będzie miała zasada odliczenia podatku naliczonego w kolejnych okresach rozliczeniowych, zgodnie z art. 86 ust. 13 ustawy o VAT.
Obowiązek wystawienia faktury zaliczkowej
Zgodnie z obecnym stanem prawnym podatnik jest obowiązany wystawić fakturę zaliczkową, o której mowa w art. 106b ust. 1 pkt 4 ustawy o VAT. Nowelizacja ustawy o VAT zwana SLIM VAT 3 planuje zmienić tę zasadę. Przewidziano w niej m.in. dodanie do art. 106b ustawy o VAT nowych ustępów (1a i 1b). Pierwszy z nich umożliwi sprzedawcom niewystawianie faktur zaliczkowych w określonych przypadkach. Jeżeli więc sprzedawca dostanie zaliczkę od nabywcy i w tym samym miesiącu dokona dostawy towaru lub wykona usługę, to będzie mógł:
- wystawić dwie faktury – zaliczkową i końcową, lub
- wystawić tylko fakturę końcową.
Nic nie zmieni się natomiast, jeżeli sprzedawca dostanie zaliczkę w jednym miesiącu, a dokona dostawy lub wykona usługę w innym. Wówczas, tak jak obecnie, będzie musiał wystawić faktury zaliczkową i końcową.
Czytaj w LEX: Odmowa przyjęcia faktury - skutki praktyczne >>>
Czytaj w LEX: Faktura uproszczona krok po kroku >>>
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.
