Syn zamierza podarować swoim rodzicom lokal mieszkalny, który został kupiony przez niego i jego żonę za środki pochodzące z ich majątku wspólnego. Małżonkowie mają rozdzielność majątkową, ustanowioną w 2012 r. i mają po równo (tj. po 50 proc.) udziałów w przedmiocie planowanej darowizny. Żona nie będzie darczyńcą, a jedynie wyrazi pisemną zgodę na dokonanie darowizny lokalu mieszkalnego przez swojego małżonka. Umowa darowizny lokalu mieszkalnego będzie zawarta w formie aktu notarialnego. Darowany lokal mieszkalny będzie majątkiem wspólnym rodziców podatnika (nie mają rozdzielności majątkowej). Podatnik – ojciec przyszłego darczyńcy, powziął wątpliwość i zapytał organy skarbowe, czy będzie on zwolniony z podatku od spadków i darowizn, biorąc pod uwagę fakt, że synowa wyrazi zgodę na dokonanie darowizny przez swojego małżonka?
Zdaniem podatnika, otrzymana od syna darowizna lokalu mieszkalnego będącego jego majątkiem wspólnym z żoną będzie całkowicie zwolniona z podatku, jeśli synowa wyrazi zgodę na dokonanie darowizny przez swojego małżonka, a obdarowany złoży deklarację SD-Z2. Umowa darowizny zawarta będzie pomiędzy ojcem a synem.
PROCEDURA: Darowizny dla najbliższych zwolnione od podatku >
Zgoda małżonka potrzebna
Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej w interpretacji z 21 stycznia 2022 r. (0111-KDIB2-2.4015.118.2021.3.MZ) uznał, że stanowisko jest w części prawidłowe, a w części nieprawidłowe. Przypomniał, że obowiązek podatkowy ciąży na nabywcy własności rzeczy i praw majątkowych.
Obowiązek podatkowy przy nabyciu w drodze darowizny powstaje z chwilą złożenia przez darczyńcę oświadczenia w formie aktu notarialnego, a w razie zawarcia umowy bez zachowania przewidzianej formy - z chwilą spełnienia przyrzeczonego świadczenia. Jeżeli ze względu na przedmiot darowizny przepisy wymagają szczególnej formy dla oświadczeń obu stron, obowiązek podatkowy powstaje z chwilą złożenia takich oświadczeń. Zgodnie z art. 4a ust. 1 ustawy zwalnia się od podatku nabycie własności rzeczy lub praw majątkowych przez małżonka, zstępnych, wstępnych, pasierba, rodzeństwo, ojczyma i macochę , jeżeli: zgłoszą darowiznę właściwemu naczelnikowi urzędu skarbowego w terminie sześciu miesięcy od dnia powstania obowiązku podatkowego, a w przypadku nabycia w drodze dziedziczenia - w terminie sześciu miesięcy od dnia uprawomocnienia się orzeczenia sądu stwierdzającego nabycie spadku.
Czytaj: Umowa darowizny w praktyce notarialnej >
Obowiązek zgłoszenia nie obejmuje przypadków, gdy nabycie następuje na podstawie umowy zawartej w formie aktu notarialnego albo w tej formie zostało złożone oświadczenie woli jednej ze stron.
Dyrektor KIS podkreślił, że zgoda drugiego małżonka jest potrzebna do dokonania darowizny z majątku wspólnego, z wyjątkiem drobnych darowizn zwyczajowo przyjętych. Jednostronna czynność prawna dokonana bez wymaganej zgody drugiego małżonka jest nieważna.
Zobacz również: Otwarcie spadku nie rodzi obowiązku podatkowego, liczy się wykonanie zapisu >>
Wskazał, że w kontekście opodatkowania podatkiem od spadków i darowizn przedmiotowej darowizny zgoda taka będzie neutralna podatkowo, w żaden sposób nie powodując, iż synowa stanie się stroną zawartej umowy darowizny. Co istotne, wyrażając taką zgodę, drugi z małżonków nie staje się stroną umowy darowizny.
Dyrektor KIS stwierdził, że planowana darowizna lokalu mieszkalnego przez syna (za zgodą jego żony) z ich majątku wspólnego na rzecz rodziców, która to czynność zostanie dokonana na podstawie umowy darowizny zawartej w formie aktu notarialnego, będzie w całości korzystać ze zwolnienia podatkowego na podstawie art. 4a ustawy o podatku od spadków i darowizn.
LINIA ORZECZNICZA: Udokumentowanie darowizny pieniężnej od osoby najbliższej jako warunek zwolnienia z podatku >
Bez znaczenia fakt pochodzenia lokalu z majątku wspólnego
Na zastosowanie zwolnienia nie ma wpływu fakt, że darowany lokal mieszkalny pochodzić będzie z majątku wspólnego syna i synowej. Okoliczność ta wywiera bowiem skutki jedynie w sferze prawa rodzinnego. Skoro w przedmiotowej sprawie darczyńcą będzie tylko syn, to nabycie przez rodziców lokalu mieszkalnego tytułem opisanej we wniosku darowizny będzie korzystać ze zwolnienia z opodatkowania podatkiem od spadków i darowizn.
W tej części organ uznał stanowisko podatnika za prawidłowe.
Nie zgodził się jednak ze stanowiskiem, że darowizna będzie całkowicie zwolniona z podatku, jeśli złoży on deklarację SD-Z2. Obowiązek zgłoszenia nie obejmuje bowiem przypadków, gdy nabycie następuje na podstawie umowy zawartej w formie aktu notarialnego albo w tej formie zostało złożone oświadczenie woli jednej ze stron. W niniejszej sprawie umowa darowizny lokalu mieszkalnego zostanie zawarta w formie aktu notarialnego. A zatem nie będzie obowiązku zgłoszenia do właściwego naczelnika urzędu skarbowego nabycia tego lokalu mieszkalnego i składania zgłoszenia o nabyciu na formularzu SD-Z2.
Zobacz również: Rodzice utrzymują dzieci - to obowiązek, nie darowizna >>
Eksperci: Korzystna linia interpretacyjna
- Opodatkowanie darowizn, dokonanych nawet pomiędzy członkami najbliższej rodziny, od lat spędza sen z powiek podatnikom oraz wzbudza liczne kontrowersje i wątpliwości. Jednak od darowizny lokalu mieszkalnego nie zawsze zapłacimy podatek od spadków i darowizn, co potwierdza przedmiotowa interpretacja – stwierdza Aleksandra Medlarska, adwokat, doradca podatkowy.
Ekspertka zauważa, że organ w swoich wyjaśnieniach powołał się na przepisy kodeksu rodzinnego i opiekuńczego, stwierdzając, że w kontekście opodatkowania podatkiem od spadków i darowizn przedmiotowej darowizny zgoda taka będzie neutralna podatkowo. Udzielając takiej zgody, żona nie stanie się stroną umowy.
- Darowizna lokalu mieszkalnego – dokonana wyłącznie przez syna jako stronę umowy za zgodą jego żony – będzie zatem całkowicie zwolniona z podatku od spadków i darowizn. Niezwykle istotnym jest przy tym, że zwolnienie to nie jest uzależnione od złożenia deklaracji SD-Z2. Obowiązek zgłoszenia nie obejmuje bowiem przypadków, gdy nabycie następuje na podstawie umowy zawartej w formie aktu notarialnego. W takim przypadku notariusz przesyła wypis aktu do właściwego urzędu skarbowego – tłumaczy Aleksandra Medlarska.
Ekspertka ocenia, że interpretacja rozwiewa wątpliwości podatników w zakresie opodatkowania darowizny lokalu mieszkalnego przez syna dla rodziców, za zgodą jego małżonki, która nie jest stroną umowy.
- Interpretacja indywidualna opiera się na dwóch założeniach. Po pierwsze konieczność uzyskania zgody małżonka na dokonanie czynności prawnej wywiera skutki jedynie w sferze prawa rodzinnego, a nie prawa podatkowego. Co za tym idzie, wyrażenie przez małżonka zgody na zaciągnięcie zobowiązania nie sprawia, że małżonek wyrażający zgodę staje się stroną umowy darowizny – wskazuje Karolina Kubista, adwokat JKP Legal.
Czytaj: Wysokość podatku od spadków i darowizn >
Ekspertka dodaje, że po drugie dla skorzystania ze zwolnienia przewidzianego w art. 4a ust. 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn nie ma wpływu fakt, że darowany lokal mieszkalny pochodzić będzie z majątku wspólnego małżonków, w sytuacji gdy tylko jeden z małżonków należy wraz z obdarowanym do tzw. zerowej grupy podatkowej.
- Fakt pochodzenia darowanego lokalu z majątku wspólnego małżonków wywiera zdaniem organu wyłączenie skutki w sferze prawa rodzinnego, darowizna natomiast będzie korzystać ze zwolnienia z opodatkowania podatkiem od spadków i darowizn w całości, w sytuacji kiedy wyłącznym darczyńcą jest osoba należąca wraz z obdarowanym do zerowej grupy podatkowej – podkreśla Karolina Kubista.
Dyrektor KIS podtrzymał zatem korzystną dla podatników linię interpretacyjną, przedstawioną już w poprzednich interpretacji indywidualnych.
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.
