- Aktualnie analizujemy, jakie skutki prawne wywołuje przedmiotowy wyrok w odniesieniu do podatników, do których znajdowały zastosowanie regulacje w zakresie tzw. ulgi meldunkowej. Prowadzona przez nas analiza nie została dotychczas zakończona i nie zostały też podjęte decyzje w przedmiocie wyroku Trybunału Konstytucyjnego – poinformowało Ministerstwo Finansów 31 października br. , w odpowiedzi na pismo Fundacji Praw Podatnika.
Przypomnijmy, że chodzi o ulgę obowiązującą w latach 2007-2008, która pozwalała uniknąć podatku od sprzedaży nieruchomości, pod warunkiem zameldowania się w niej na okres co najmniej 12 miesięcy. Podatnicy toczyli przez lata spory ze skarbówką o to, czy do skorzystania z ulgi konieczne było złożenie oświadczenia o zameldowaniu. Trybunał Konstytucyjny orzekł w wyroku z 9 lipca 2025 r. (sygn. SK 64/20), że wystarczające było spełnienie warunku zameldowania podatnika na pobyt stały przez okres nie krótszy niż 12 miesięcy.
Czytaj również: TK: Prawo do ulgi meldunkowej niezależne od oświadczenia
Ulga meldunkowa: Czy poszkodowani odzyskają pieniądze
Dwie przeszkody: Niepublikowany wyrok TK i przedawnienie
W 2018 r. FPP złożyła skargę konstytucyjną do Trybunału Konstytucyjnego i po siedmiu latach - w wyroku z 9 lipca 2025 r. - TK orzekł o niezgodności z Konstytucją art. 21 ust. 21 w związku z art. 21 ust. 1 pkt 126 lit. c ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, w brzmieniu obowiązującym od 1 stycznia 2007 r. do 31 grudnia 2008 r., w związku z art. 8 ust. 1 i 3 ustawy z dnia 6 listopada 2008 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. Nr 209, poz. 1316, ze zm.) w zakresie, w jakim uzależnia skorzystanie przez podatnika ze zwolnienia z podatku dochodowego od złożenia oświadczenia o zameldowaniu.
Istnieją jednak dwie przeszkody do odzyskania pieniędzy przez podatników. Pierwsza z nich to problem wynikający z faktu, że rząd nie ogłasza wyroków TK, co komplikuje dalsze działania podatników i ich pełnomocników. Druga przeszkoda to fakt, że minęło bardzo dużo czasu od wydania błędnych rozstrzygnięć i w większości z nich nastąpiło już przedawnienie.
- Niestety, po wyroku TK prawie wszystkie sprawy są przedawnione i nikt nie może odzyskać utraconych pieniędzy. Dlatego niezbędna jest zmiana przepisów przez ustawodawcę. Adekwatnym rozwiązaniem tej sprawy byłoby uchwalenie ustawy naprawczej. Z takim apelem występowali w imieniu FPP senatorzy jeszcze w 2021 r. i w lipcu br. – mówi Marek Isański, prezes Fundacji Praw Podatnika.
Podczas rozprawy sądowej w Naczelnym Sądzie Administracyjnym 13 października br. Emil Chojnacki, zastępca Dyrektora Departamentu Systemu Podatkowego, poinformował, że Ministerstwo Finansów pracuje nad rozwiązaniami celem pomocy poszkodowanym ulgowiczom. Chojnacki podkreślił, że zdaniem MF, podjęta przez NSA 13 października br. uchwała II FPS 3/25, iż podatnik ma prawo do wznowienia postępowania niezależnie od tego czy znał dowód, którego nie znał organ wydający ostateczną decyzję nakładającą na niego nienależny podatek – nie ma wpływu na sytuację ulgowiczów.
Odpowiedzi na pisma FPP udzielił Jarosław Szatański, dyrektor Departamentu Podatków Dochodowych.
Zobacz też procedurę w LEX: Odpłatne zbycie nieruchomości lub jej części - opodatkowanie PIT >
Konieczna ustawa naprawcza
Okazuje się jednak, że korzystna dla podatników uchwała NSA nie jest niestety ratunkiem dla poszkodowanych ulgowiczów.
- Należy wskazać, że możliwość wznowienia przez ulgowiczów meldunkowych, na zasadach związanych z uchwałą NSA z 13 października 2025 r., jest mocno ograniczona przez tzw. okres przedawnienia zobowiązania podatkowego. Co oczywiście nie ogranicza prawa do złożenia wniosku. Na taki wniosek organ odmówi wszczęcia postępowania i uchylenia decyzji wymiarowej, wskazując, iż czyni to z powodu przedawnienia. W każdym razie tak powinien zrobić. To orzeczenie będzie jednak cenne do dalszego dochodzenia odszkodowania na drodze cywilnej – podkreśla Krzysztof Musiał, doradca podatkowy, senior partner w Kancelarii Musiał i Partnerzy.
Dodaje on, że wie, iż Ministerstwo Finansów pracuje, na etapie koncepcyjnym, nad systemowym rozwiązaniem problemów osób związanych z tą ulgą.
- Ministerstwo Finansów ma na pewno opracowane skutki budżetowe takiego rozwiązania. Jednak prace są na etapie jeszcze przedlegislacyjnym – podkreśla Krzysztof Musiał.
Również sam autor skargi konstytucyjnej podkreśla, że potrzebne są rozwiązania systemowe.
- Procedurę wznowienia postępowań można stosować jedynie w sprawach, w których zaistniał spór z organami i zakończył się ostateczną decyzją, ewentualnie ostateczną decyzją i prawomocnym wyrokiem sądu administracyjnego. W pozostałych przypadkach inicjatywa leży już raczej po stronie ministra finansów, który w przeszłości próbował np. uregulować zwrot nadpłaty na podstawie odrębnej ustawy, chodziło wtedy o producentów energii elektrycznej - podkreśla Grzegorz Flisiak, radca prawny, partner w Kancelarii Głuchowski, Siemiątkowski, Zwara i Partnerzy w Warszawie, autor skargi konstytucyjnej do TK w sprawie ulgi meldunkowej.
Dodaje, że wiele lat temu MF przygotowało projekt, na podstawie którego podmioty te w uproszczonym trybie mogły występować o zwrot nadpłaty podatku akcyzowego z tytułu tzw. strat przesyłowych (ustawa ta ostatecznie nie weszła jednak w życie).
- Ustawowe uregulowanie zasad zwrotu nadpłaty po wyroku TK - w sytuacji pełnej zgody najważniejszych organów państwa co do niekonstytucyjności tych przepisów – oznaczałoby przywrócenie stanu zgodnego z Konstytucją i dawałoby szanse na szybkie odzyskanie nienależnie zapłaconego podatku przez tych wszystkich podatników, których różne organy państwa wprowadziły w błąd co do obowiązku jego zapłaty – podkreśla Grzegorz Flisiak.
Cena promocyjna: 79.5 zł
|Cena regularna: 159 zł
|Najniższa cena w ostatnich 30 dniach: 159 zł
Tysiące poszkodowanych
Według danych zebranych przez Fundację Praw Podatnika, problem dotyczy ponad 18 tysięcy polskich rodzin, które zostały poszkodowane wskutek bezrefleksyjnego stosowania przez administrację podatkową bubla prawnego. Jak wskazuje FPP, długo nie znajdowali oni wsparcia w sądach administracyjnych. Naczelny Sąd Administracyjny oddalał ich skargi kasacyjne, przez siedem lat oddalono ponad 1000 takich skarg.
Organy zaś obciążały podatników podatkiem, w sytuacji gdy ustawa zwalniała te osoby z podatku. Zdaniem urzędników nie miały one prawa do ulgi, bo nie złożyły oświadczenia o zameldowaniu w sprzedawanym mieszkaniu.
- Warunek dotyczący złożenia oświadczenia o zameldowaniu był w tzw. przepisach zmieniających, intertemporalnych. Ponadto Ministerstwo Finansów, pomimo prawnego obowiązku, nie przygotowało wzoru takiego oświadczenia. Informacja o tym warunku była praktycznie niedostępna dla obywateli – punktuje Marek Isański.
Zobacz też linię orzeczniczą w LEX: Złożenie oświadczenia jako warunek stosowania ulgi meldunkowej >
