Będą dwa różne terminy raportowania JPK

Ministerstwo Finansów chce wydłużyć termin raportowania JPK z księgą rachunkową do końca siódmego miesiąca po zakończeniu roku podatkowego (czyli co do zasady do 31 lipca). Podatnicy PIT prowadzący PKPiR będą składać księgi do końca kwietnia. Powstaje jednak problem z raportowaniem JPK_ST (środków trwałych) u podatników PIT prowadzących księgi rachunkowe, które mają być raportowane do końca kwietnia. Eksperci proponują ujednolicenie tych terminów.

Zmianę terminu zakłada opublikowany przez MF projekt nowelizacji ustawy o PIT, CIT i ryczałcie (UD 350).

- Proponuje się wydłużenie terminu na przesyłanie JPK w podatkach dochodowych (PIT i CIT) do końca siódmego miesiąca po zakończeniu roku podatkowego lub obrotowego podmiotom prowadzącym księgi rachunkowe. Brak jest przy tym uzasadnienia do wydłużenia tego terminu podatnikom PIT prowadzącym inne księgi podatkowe, np. podatkową księgę przychodów i rozchodów, w przypadku których wykonanie obowiązku przekazania JPK nie jest uwarunkowane zatwierdzeniem sprawozdania finansowego – uzasadnia MF.

Co się zmieni

Przypomnijmy, że w pierwszej kolejności - od 2025 r. - obowiązek składania JPK CIT objął największych podatników (przychód powyżej 50 milionów euro) oraz podatkowe grupy kapitałowe. Księgi za 2025 r. trzeba będzie przesłać w 2026 r. Od 1 stycznia 2026 r. obowiązek raportowania będzie dotyczył większości podatników zarówno podatku dochodowego od osób prawnych, jak i podatku dochodowego od osób fizycznych - rozszerzy się na przedsiębiorstwa zobowiązane do przesyłania ewidencji JPK V7M. Księgi za 2026 r. trzeba będzie przesyłać w 2027 r. Od 2027 r. obowiązek obejmie pozostałe podmioty. Ci, którzy nie składają JPK VAT albo składają kwartalny, będą mieli ten obowiązek w 2028 r.

Ministerstwo Finansów wyjaśnia, że zgodnie z obecnie obowiązującym stanem prawnym przekazanie ksiąg rachunkowych z wykorzystaniem odpowiednich struktur logicznych JPK w podatkach dochodowych następuje:

• na gruncie ustawy o PIT – w terminie złożenia zeznania, tj. do 30 kwietnia,
• na gruncie ustawy o CIT - do końca trzeciego miesiąca następnego roku podatkowego lub roku obrotowego, czyli zwykle do 31 marca.

Tymczasem stosownie do ustawy o rachunkowości termin na zatwierdzenie przez organ zatwierdzający rocznego sprawozdania finansowego wynosi nie dłużej niż 6 miesięcy od dnia bilansowego. Z kolei ostateczne zamknięcie i otwarcie ksiąg rachunkowych jednostki kontynuującej działalność powinno nastąpić najpóźniej w ciągu 15 dni od dnia zatwierdzenia sprawozdania finansowego za rok obrotowy.

- Zaproponowane rozwiązania mają charakter korzystny dla przedsiębiorstw, gdyż służą ułatwieniu realizacji obowiązków przekazywania ksiąg rachunkowych z wykorzystaniem odpowiednich struktur logicznych JPK w podatkach dochodowych. Przesunięcie terminu na przesłanie tych ksiąg wydłuża bowiem czas na zgromadzenie stosownych danych podatkowych – uzasadnia MF.

Problem z raportowaniem środków trwałych

Na istotny problem zwraca jednak uwagę dr Monika Król-Stępień, wiceprezes Zarządu Oddziału Dolnośląskiego Stowarzyszenia Księgowych w Polsce, partner zarządzający w Kancelarii Biegłych w Kancelarii Biegłych Rewidentów Quatro sp. z o.o.

- Jako biegły rewident dostrzegam zasadniczy problem w zakresie raportowania JPK_ST (środków trwałych) u podatników PIT prowadzących księgi rachunkowe. Aktualne brzmienie projektu przewiduje, że ewidencje środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych będą raportowane do dnia upływu terminu złożenia zeznania PIT (co do zasady do 30 kwietnia roku następującego po roku podatkowym) przed formalnym zakończeniem procesu badania sprawozdania finansowego oraz zatwierdzenia sprawozdania. Tymczasem środki trwałe i WNiP są istotnym elementem ksiąg rachunkowych, które w większości przypadków podlegają korektom i rewizjom w toku badania. Zmiany wartości księgowej środków trwałych, korekty amortyzacyjne czy zmiana klasyfikacji aktywów na etapie badania mają bezpośredni wpływ na wyniki badania i ostateczną treść sprawozdania finansowego oraz ewidencji majątku trwałego – zauważa dr Monika Król-Stępień.

Jak wyjaśnia, w realiach audytu rocznych sprawozdań finansowych biegły rewident opiera swoje opinie i sprawozdania z badania na ostatecznym stanie ksiąg rachunkowych po ich zamknięciu i korektach. Obowiązek raportowania JPK_ST wcześniej niż JPK_KR oraz zatwierdzenie sprawozdania finansowego powoduje, że dane raportowane w JPK_ST mogą być niezgodne z ostatecznymi zapisami księgowymi, co generuje:

• konieczność kolejnych korekt JPK_ST po badaniu i zatwierdzeniu sprawozdania,
• ryzyko niezgodności danych w zestawieniach JPK_ST względem ksiąg rachunkowych,
• dodatkowe obciążenia procesowe dla jednostek oraz dla organów podatkowych przy weryfikacji poprawności danych.

Według niej, z perspektywy standardów rewizji finansowej oraz zasad rzetelnej prezentacji wyników badania, raportowanie ewidencji środków trwałych po zamknięciu i zatwierdzeniu ksiąg rachunkowych jest logicznym i operacyjnie uzasadnionym rozwiązaniem. Obecna propozycja legislacyjna, mimo że urealnia terminy JPK_KR, pozostawia niespójność terminologiczną i cykliczną w odniesieniu do JPK_ST u podatników PIT prowadzących pełne księgi rachunkowe. Taka asymetria terminów nie znajduje uzasadnienia merytorycznego w kontekście procesu badania, korekt, co rodzi potencjalne ryzyka zarówno po stronie podatników, jak i organów podatkowych.

- Moim zdaniem, powinno nastąpić zrównanie terminu raportowania JPK_ST z terminem JPK_KR dla podatników PIT prowadzących księgi rachunkowe - tj. po zakończeniu roku obrotowego, zamknięciu ksiąg i zatwierdzeniu sprawozdania finansowego - co zwiększy spójność procesową i ograniczy ryzyka korekt wtórnych oraz rozbieżności danych. Wnioski te wpisują się w praktyczne obserwacje środowiska audytorskiego i praktyków rachunkowości, dla których centralnym elementem jakości raportowania jest synchronizacja terminów obowiązków sprawozdawczych z cyklem badania i zatwierdzania sprawozdań finansowych – dodaje.