We wrześniu 2018 r. Komitet ONZ ds. Praw Osób z Niepełnosprawnościami dokonał pierwszego przeglądu wdrażania przez Polskę Konwencji o prawach osób niepełnosprawnych z 2006 r. i wydał rekomendacje wobec naszego kraju. Pomimo upływu niemal 6 lat od publikacji tych rekomendacji, tłumaczenie – zarówno na język polski, na Polski Język Migowy (PJM), jak i opracowanie ich treści w języku łatwym do czytania i rozumienia – do tej pory nie zostało publicznie udostępnione. Tym samym nie zrealizowano m.in. ww. zalecenia, a zasięg oddziaływania wydanych Uwag jest ograniczony.

- Sytuacja ta budzi uzasadniony sprzeciw Rzecznika Praw Obywatelskich, działającego także jako organ monitorujący wdrażanie Konwencji. Należy przy tym podkreślić, że władze państwowe zobligowane są do przedłożenia kolejnego sprawozdania z realizacji Konwencji do 25 września 2026 r., uwzględniającego postępy we wdrożeniu Uwag Komitetu z 2018 r. – pisał Valeri Vachev, zastępca Rzecznika Praw Obywatelskich 9 lipca 2024 r. w wystąpieniu do Łukasza Krasonia, wiceministra rodziny, pracy i polityki społecznej, Pełnomocnika Rządu ds. Osób Niepełnosprawnych.

W środę, 13 sierpnia 2025 r., Biuro RPO poinformowało, że ww. zalecenia zostały wreszcie opublikowane w języku polskim i angielskim, a także w Polskim Języku Migowym (PRJM) oraz w języku łatwym do czytania i rozumienia (ETR). Są one dostępne na stronie Biura Pełnomocnika Rządu ds. Osób Niepełnosprawnych.

Czytaj więcej:  Uwagi Komitetu ONZ ds. Praw Osób z Niepełnosprawnościami wciąż nieprzetłumaczone >>

Zalecenia Komitet ONZ ds. Praw Osób z Niepełnosprawnościami

Uwagi Komitetu wskazują na poczynione postępy, lecz przede wszystkim skupiają się na obszarach, które wymagają podjęcia działań w celu zapewnienia realizacji postanowień Konwencji w prawie i w praktyce.

Mając na uwadze efektywność oddziaływania, Komitet podkreślił potrzebę szerokiego rozpowszechnienia jego uwag, w tym wśród organizacji pozarządowych i organizacji osób z niepełnosprawnościami, a także samych osób z niepełnosprawnościami i członków ich rodzin - w języku urzędowym i językach mniejszości, w tym w języku migowym, oraz w dostępnych formatach, w tym w wersji łatwej do czytania i zrozumienia, a także udostępnienia ich na rządowej stronie internetowej poświęconej prawom człowieka.

Przepis art. 33 ust. 3 Konwencji podkreśla obowiązek państw-stron do zapewnienia, by społeczeństwo obywatelskie, w szczególności osoby z niepełnosprawnościami i reprezentujące je organizacje były włączone w proces monitorowania wdrażania Konwencji i umożliwiono im pełne uczestnictwo w tym procesie. Komitet ONZ w Komentarzu ogólnym nr 7 podkreślił, że zarówno Konwencja, jak i związane z nią strategie wdrażania powinny być przetłumaczone i udostępnione osobom reprezentującym szeroką różnorodność niepełnosprawności. Państwa-strony powinny również zapewnić osobom z niepełnosprawnościami dostęp do informacji, które pozwolą im zrozumieć i ocenić kwestie związane z procesem decyzyjnym oraz wnieść znaczący wkład w proces monitorowania. 

Do takich informacji z pewnością należą uwagi Komitetu ONZ, które stanowią listę zaleceń dla państw-stron Konwencji. Brak ogólnodostępnego tłumaczenia tego dokumentu oraz jego publikacji w formatach dostępnych utrudnia aktywny udział osób z niepełnosprawnościami w procesie monitorowania wdrażania postanowień Konwencji.