Właścicielka przedszkola Katarzyna K. wniosła pozew przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddziałowi w Krakowie o podleganie ubezpieczeniom społecznym.
Spór w tej sprawie dotyczył prawnej oceny czterech umów, które zawierała odwołująca z Magdą O. na opracowanie i wykonanie autorskiego programu przedstawień w przedszkolu, prowadzonym przez Katarzynę K.
Dzieci z przedszkola, prowadzonego przez Katarzynę K., prezentowały program, przygotowany przez Magdę O.:
- w 2014 i 2015 r. z okazji Dnia Babci i Dnia Dziadka;
- w 2014 i 2015 r. z okazji Dnia Matki i Dnia Ojca lub z okazji Dnia Rodziny;
- 26 czerwca 2015 r. na „Pożegnaniu Zerówki";
- 14 kwietnia 2015 r. na XVII Przeglądzie Dorobku Artystycznego Przedszkoli (dzieci zaprezentowały taniec krakowiak);
- podczas I Przeglądu Zespołów Ludowych 3 czerwca 2015 r.
Sąd pierwszej instancji przyjął, że były to umowy o dzieło, podczas gdy organ rentowy zakwalifikował je jako umowy zlecenia, więc także - podważył tytuły objęcia Magdy O. ubezpieczeniem społecznym.
Czytaj w LEX: Oskładkowanie umów zlecenia na przykładach >
Zobacz: Dzięki orzeczeniom sądów ZUS kwestionuje umowy o dzieło i żąda składek
Zakład Ubezpieczeń Społecznych wniósł apelacji o zmianę zaskarżonego wyroku i oddalenie odwołania Katarzyny K., zarzucając:
- naruszenie przepisów prawa procesowego, tj. art. 233 par. 1 k.p.c. poprzez dokonanie dowolnej, a nie swobodnej oceny dowodów i przyjęcie, że przedmiotem umów zawieranych przez odwołującą z zainteresowaną był sam program choreograficzny, podczas gdy z zebranego materiału dowodowego wynika, że przedmiotem tym były cykliczne zajęcia taneczne z dziećmi i występ obrazujący osiągnięte efekty nauki,
- przyjęcie, że sporne umowy były umowami o dzieło, a nie umowami o świadczenie usług,
- naruszenie art. 6 ust. 1 pkt 4 i art. 13 ust. 2 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych poprzez ich niezastosowanie.
Sąd Apelacyjny w Krakowie nie zgodził się z ustaleniem, że wynagrodzenie Magdy O. było ustalone za każdy z czterech bloków występów i podzielone na miesięczne raty. Okoliczność ta nie wynika ani z dokumentów, ani z zeznań świadków.
Zobacz procedurę w LEX: Kontrola umów o dzieło przez ZUS >
Sposób płatności
Sąd pierwszej instancji oparł rozstrzygnięcie na przesłuchaniu samej ubezpieczonej, która zeznała m.in. że jej wynagrodzenie za każdy z „bloków” wynosiło 1000 złotych. Nie sposób jednak uznać takiego twierdzenia za wiarygodne – uznał sąd II instancji.
Po pierwsze: sąd nie ustalił na czym polegał każdy z „bloków”, a według tutejszego sądu brak jest podstaw dla takich ustaleń.
Trudno w tych występach zauważyć chronologię czterech powtarzających się imprez w ciągu roku. Również analiza umów o dzieło pod kątem wysokości wynagrodzenia nie pozwala na odniesienie tego ostatniego do czterech części.
I tak: wynagrodzenie za okres od września 2015 r. do czerwca 2016 r. wyniosło 4997 złotych (netto – 4275 złotych), przy czym należność za wrzesień wynosiła połowę kwoty, ustalonej za każdy kolejny miesiąc. Zatem - strony dążyły do takiego wyliczenia wynagrodzenia, żeby było wypłacone w każdym miesiącu. Nie sposób natomiast odnieść tego do twierdzenia o zapłacie za cztery „bloki”.
Jeszcze trudniej dopatrzeć się kwoty podzielnej przez cztery w wynagrodzeniu za 2012 r. (wynagrodzenie miesięczne wynosiło 654 złotych i było przewidziane za 9 miesięcy, co daje łącznie kwotę 5886 zł, która po podziale na 4, wynosi wyjątkowo nierówną i trudną do zapamiętania kwotę 1471,50 złotych).
Zobacz procedurę w LEX: Opodatkowanie umów zlecenia i o dzieło >
Brak swobody twórczej
Wykonawca dzieła nie podlega nadzorowi zlecającego dzieła podczas pracy, samodzielnie ją organizuje w miejscu i czasie, natomiast świadczenie usług wiąże się ściśle z miejscem lub czasem ich wykonywania i w tym zakresie jest od nich zależne np. godzin obsługi klientów, przebiegu procesu produkcyjnego, organizacji pracy w zespole.
Zobacz procedurę w LEX: Wybór właściwej formy zatrudnienia w przypadku umów cywilnoprawnych (umowa zlecenia, inne umowy o świadczenie usług, umowa agencyjna, umowa o dzieło) >
Sąd odwoławczy ustalił , że treść pisemnych umów, które miała zawrzeć Katarzyna K. z Magdą O. wyraźnie wskazuje, że ich przedmiotem było opracowanie i wykonywanie autorskiego programu choreograficzno-pedagogicznego „Tańce ludowe” w okresie trwania roku szkolnego. Nie sposób doczytać się w tych dokumentach odwołania do jakichkolwiek „bloków”, „występów” czy „konkursów”. Nie ma w nich również mowy o konkretnych zespołach, z którymi Magda O. miała pracować w ramach swoich obowiązków.
Magda O. nie tylko nie miała wpływu na skład zespołów, z którymi pracowała, ale również była ograniczona warunkami miejsca i czasu stworzonymi przez dyrektora przedszkola dla prowadzonych przez nią prób. Nie miała zatem swobody, jaką powinien dysponować twórca.
Sąd Apelacyjny uznał wiec stanowisko Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, za słuszne i dlatego zmienił zaskarżony wyrok oddalając odwołanie.
Wyrok Sądu Apelacyjnego w Krakowie z 6 kwietnia 2023 r., sygn. akt III AUa 764/19
Zobacz procedurę w LEX: Umowa o dzieło jako tytuł do obowiązkowych ubezpieczeń społecznych >
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.
