Sąd: Sam weksel in blanco to za mało, by uwzględnić powództwo

Spółka pozwała konsumenta o zapłatę kwoty ok. 6700 zł, przedkładając do akt weksel in blanco. Dług pozwanego miał wynikać z umowy pożyczki. Umowy tej powód jednak nie przedstawił sądowi. Nie złożył on również deklaracji wekslowej. Zatem powództwo należało ocenić jako nieudowodnione - orzekł Sąd Okręgowy w Łomży.

Spółka wystąpiła z pozwem przeciwko pozwanemu o zapłatę kwoty ok. 6700 zł z odsetkami. W pozwie wyjaśniono, że pozwany zobowiązał się przez podpisanie weksla do zapłaty ok. 7000 zł. Pozwany dokonał wpłaty jedynie ok. 270 zł. Powód wezwał pozwanego do wykupu weksla, ale pozwany odmówił dobrowolnego uregulowania długu. Pozwany nie stawił się na rozprawę przed sądem rejonowym. Nie zajął on także stanowiska w sprawie.

Ustalenia sądu

Sąd rejonowy ustalił, że w marcu 2012 r. udzielono pozwanemu pożyczki pieniężnej. Pozwany zobowiązał się do ratalnej spłaty kwoty pożyczki. Pożyczkodawca przeszedł restrukturyzację. Ostatecznie wierzytelność przeszła na stronę powodową. Gdy pozwany zaprzestał regulowania rat, powód wypowiedział umowę pożyczki. Powód poinformował pozwanego o wystawieniu weksla in blanco na kwotę ok. 7000 zł. Powód wskazał, że na tę sumę składają się kwota niespłaconej pożyczki (ok. 5800 zł), kwota kosztów windykacji (ok. 1170 zł) oraz odsetki ustawowe. W 2017 r. wypełniono weksel "nie na zlecenie" podpisany przez pozwanego na kwotę ok. 7000 zł.

Sprawdź: Prawo wekslowe>>

Niezasadne powództwo

Sąd rejonowy wydał wyrok zaoczny, którym oddalił powództwo w całości. Sąd wyjaśnił, że choć przy wydaniu wyroku przyjmuje się za prawdziwe twierdzenia pozwu, to możliwe jest odstąpienie od tej zasady. Tak się dzieje, gdy twierdzenia pozwu budzą uzasadnione wątpliwości albo zostały przytoczone w celu obejścia prawa. Sąd wskazał, że powziął wątpliwości co do kwoty dochodzonej pozwem. Pozwany udowodnił fakt udzielenia pożyczki. Zastrzeżenie budziła jednak kwota pożyczki dochodzona także z innymi kosztami. Sąd uznał za przyznane fakty zaciągnięcia pożyczki i braku jej spłaty - pozwany nie ustosunkował się bowiem do twierdzeń pozwu.

Źródło zobowiązania

Sąd wskazał, że zobowiązanie wynikające z weksla in blanco powinno mieć oparcie w źródle zobowiązania, czyli w umowie, która mogłaby zostać zweryfikowana przez sąd. Choć zobowiązanie z weksla ma charakter abstrakcyjny, to jednak nie oznaczało to, że powód nie powinien przedłożyć umowy pożyczki z deklaracją wekslową. Powód nie przedłożył tych dokumentów. Takie postąpienie pozwanego stanowiło w ocenie sądu rażące pokrzywdzenie strony przeciwnej, które uniemożliwiało jej podjęcie skutecznej obrony. Brak udostępnienia dokumentów nie pozwolił na zbadanie prawidłowości wystawienia i wypełnienia weksla.

Porozumienie wekslowe

Sąd rejonowy wskazał, że porozumienie wekslowe to umowa między wystawcą weksla a remitentem. Umowa ta towarzyszy wręczeniu weksla in blanco. Skutkiem zawarcia porozumienia i wydania weksla in blanco jest stworzenie po stronie wierzyciela uprawnienia do wypełnienia weksla zgodnie z warunkami określonymi w porozumieniu. To porozumienie podlega regułom interpretacyjnym - zaznaczył sąd. Zobowiązanie wekslowe powstaje dopiero po uzupełnieniu weksla in blanco zgodnie z porozumieniem wekslowym. Dowodem zawarcia porozumienia wekslowego jest tzw. deklaracja wekslowa. Skoro więc powód nie złożył do akt ani deklaracji wekslowej ani umowy pożyczki, to należało uznać jego roszczenie za nieudowodnione. To na powodzie spoczywał obowiązek wykazania zasadności żądania pozwu. Sąd nie mógł zaś zbadać, czy weksel wypełniono prawidłowo.

 

Heropolitańska Izabela, Komentarz do ustawy - Prawo wekslowe, [w:] Prawo wekslowe i czekowe. Komentarz >>

Bezzasadna apelacja

Powód wniósł apelację, lecz sąd okręgowy ją oddalił. Sąd odwoławczy zgodził się z sądem rejonowym, że należało krytycznie ustosunkować sie do twierdzeń pozwu. Co znamienne, powód to profesjonalista w obrocie gospodarczym, zaś pozwany to konsument. Sąd podkreślił, że zobowiązanie wekslowe związane było z umową pożyczki. Ta umowa była integralną częścią porozumienia wekslowego. Taka umowa podlegała też ocenie pod kątem jej ważności przez sąd, skoro przepisy przewidują regulacje chroniące konsumentów zawierających umowy tego rodzaju. Konsumenta chronią np. przepisy o odsetkach maksymalnych, czy karze umownej w takich umowach. Powód zaś nie dołączył umowy pożyczki i sąd nie mógł jej zbadać. W takim przypadku uwzględnienie powództwa byłoby sprzeczne z celem przepisów, które chronią konsumentów zawierających pożyczki.

Niewykazana kwestia

Zatem powód nie udowodnił, że zobowiązanie z tytułu umowy pożyczki nie zostało wykonane w sposób wynikający z deklaracji wekslowej. Ta okoliczność była zaś przesłanką do wypełnienia weksla. Należało więc uznać za nieudowodnione to, że powstało wobec pozwanego zobowiązanie wekslowe - zaznaczył sąd odwoławczy.

Wyrok Sądu Okręgowego w Łomży z dnia 7.06.2018 r., I Ca 168/18, LEX nr 2538265.