Już od soboty, 30 listopada zacznie obowiązywać nowelizacja z 16 października 2019 r. ustawy o ofercie publicznej i warunkach wprowadzania instrumentów finansowych do zorganizowanego systemu obrotu oraz o spółkach publicznych („ustawa o ofercie”). Wprowadza ona wiele nowych obowiązków dla spółek. Będą musiały m.in. opracować politykę zaangażowania, mieć zgodę rady nadzorczej na zawarcie istotnych transakcji, a także przeznaczyć więcej pieniędzy na emisje papierów wartościowych. Przede wszystkim jednak czeka je opracowanie i przyjęcie polityki wynagrodzeń. To zadanie może sprawić kłopoty. Po pierwsze, spółki będą musiały zmienić swoje przyzwyczajenia - informacje o wynagrodzeniach publikowane obecnie w sprawozdaniach finansowych są nietransparentne - o czym więcej w opinii Zbigniewa Dudzińskiego pt. Spółki giełdowe dobrze płacą zarządom, gorzej członkom rad nadzorczych. Po drugie, nowe przepisy wymagają przejrzenia wszystkich umów dotyczących wynagradzania najważniejszych osób w spółkach.

Co to jest polityka wynagrodzeń

Nowelizacja wprowadza m.in.: nowy rozdział 4a, który przewiduje dwa nowe instrumenty: politykę wynagrodzeń (PW)i sprawozdania o wynagrodzeniach. Polityka ma określać zasady wynagradzania oraz przyczyniać się do realizacji strategii biznesowej, długoterminowych interesów i stabilności spółki. Pierwszą uchwałę o jej przyjęciu walne zgromadzenie akcjonariuszy powinno przyjąć do 30 czerwca 2020 r. Polityka powinna opisywać wszystkie składniki, kryteria, metody i warunki stosowane do ustalania stałego i zmiennego wynagrodzenia oraz programów emerytalnych (o ile zostały przyjęte). Ponadto, powinna pokazywać jak wyglądał proces decyzyjny związany z jej ukształtowaniem i opis podjętych środków mających na celu unikanie konfliktu interesów związanych z jej tworzeniem. Ma też informować o okresie obowiązywania umów lub innych stosunków prawnych łączących członków organów ze spółką i warunkach ich rozwiązania (zakończenia).  PW będzie publicznie dostępna.

– Oznacza to, że do kształtowania polityki wynagrodzeń będzie uprawnione wyłącznie walne zgromadzenie. Innymi słowy, o zasadach wynagradzania członków zarządu i rady nadzorczej będą decydowali wyłącznie akcjonariusze – tłumaczy Krzysztof Szura, radca prawny w kancelarii NGL Legal. 

Zgodnie z nowelizacją polityka wynagrodzeń musi być „przyjęta” przez walne zgromadzenie, ale za informacje w niej zawarte odpowiadają członkowie zarządu.  Według Wojciecha Grabowskiego, adwokata w kancelarii Romanowski i Wspólnicy, nie jest oczywiste, jaką rolę przy „przyjmowaniu” polityk ma pełnić zarząd albo co oznacza sformułowanie, stosownie do którego członkowie zarządu „odpowiadają” za informacje zawarte w polityce. Jego zdaniem przepisy  „wyłącznie” zobowiązują zarząd spółki do przekazania akcjonariuszom informacji niezbędnych do sporządzenia polityki, np. o aktualnych zarobkach innych pracowników, aktualnym poziomie kosztów, czy też liczbie zatrudnianych pracowników. - Na zarządzie nie spoczywa więc obowiązek samodzielnego przygotowania polityki czy kompleksowego opracowania informacji o zasadach wynagrodzeń w taki sposób, że mogą one zostać „przyjęte” jako polityka – tłumaczy mec. Grabowski.

W praktyce jednak to zarząd albo akcjonariusz większościowy może przygotować w całości PW. – Niezależnie od tego kto opracował politykę, zawsze musi ona zostać przyjęte przez walne zgromadzenie w drodze uchwały – podkreśla Przemysław Mazur, radca prawny w kancelarii Romanowski i Wspólnicy.

 

Polityka to nie będzie czysta formalność

Zgodnie z art. 90 e ust. 1, wynagrodzenia dla członków zarządu i rady nadzorczej w spółkach publicznych będą mogły być wypłacane jedynie na podstawie polityki wynagrodzeń. I tu pojawia się kolejna wątpliwość. – Czy przyjęta przez walne zgromadzenia polityka samodzielnie kształtuje stosunki cywilnoprawne istniejące między spółką a członkami organów – zastanawia się Wojciech Grabowski. Jego zdaniem nie, bo powodowałoby to, że walne zgromadzenie mogłoby jednostronnie i dowolnie kształtować stosunki cywilnoprawne, niezależnie od treści umów zawartych ze spółką (umów o pracę, kontraktów menadżerskich itd.). – Tym samym postanowienia przyjętej polityki, powinny zostać odpowiednio odzwierciedlone w umowach z członkami zarządów oraz rad nadzorczych – dodaje Przemysław Mazur.

Sławomir Paruch, partner w kancelarii Raczkowski Paruch uważa, że przyjęcie polityki wynagrodzeń powinno się wiązać z analizą umów z członkami zarządów i zasad wynagradzania członków rad nadzorczych. - Zmiany mają na celu uporządkowanie tych umów i zwiększenie ich transparentności w celu ochrony interesów akcjonariuszy. Dlatego uważam, że umowy zostaną poddane rewizji i porządkom, bo ich ramy w pewnym stopniu będą upublicznione – podkreśla Sławomir Paruch. A co w sytuacji, gdy umowa będzie odbiegać od przyjętej polityki wynagrodzeń?

Umowa sobie, polityka sobie równa się sprawa w sądzie

Wojciech Grabowski zauważa, że  w świetle przepisów możliwy jest pogląd, że wypłata wynagrodzenia zgodna z treścią dokumentu umowy, ale naruszająca politykę, mogłaby być traktowana jako świadczenie nienależne.Jego zdaniem jednak to pogląd zbyt daleko idący. Podobnie uważa Sławomir Paruch. - W przypadku, gdy członek zarządu otrzyma świadczenia nie przewidziane polityką wynagrodzeń, to spółce trudno będzie żądać jego zwrotu. Można będzie jednak dochodzić odpowiedzialności od organu lub osoby, która przyznała świadczenie wykraczające poza ramy polityki wynagrodzeń. Nie dotyczy to sytuacji, gdy zarząd sam tj. bez zgody spółki będzie korzystał z dodatkowych świadczeń. Wtedy, będą one nienależne i mogą podlegać obowiązkowi zwrotu – tłumaczy Sławomir Paruch. 

Z kolei jeśli członek zarządu nie otrzyma świadczeń przewidzianych w polityce wynagrodzeń, to – w zależności od treści polityki oraz podstawy zatrudnienia członka zarządu – może on mieć roszczenie o wypłatę należnego świadczenia. - Z tej perspektywy ważne jest, aby polityki wynagrodzeń były skonstruowane prawidłowo. W przypadkach zarządów zatrudnionych na podstawie umów o pracę, treść polityki może kreować bezpośrednie roszczenia zatrudnionych zarządców. Doktryna i orzecznictwo będą rozstrzygać w najbliższych latach, czy politykom wynagrodzeń przypisany zostanie charakter źródeł prawa pracy – podsumowuje Sławomir Paruch.

 

Kodeks spółek handlowych. Komentarz. Tom I i II

Andrzej Kidyba

Sprawdź  

Warto zacząć porządkować dane i umowy

Ponadto każda spółka publiczna będzie musiała zamieszczać przez 10 lat na swojej stronie internetowej roczne sprawozdanie o wynagrodzeniach sporządzone przez radę nadzorczą.  Znajdą się w nim informacje o wszystkich świadczeniach, niezależnie od ich formy, otrzymanych przez poszczególnych członków zarządu i rady nadzorczej. Zarządy spółek giełdowych, z wyjątkiem tych notowanych na NewConnect, bo ich nowe przepisy nie dotyczą, powinny poważnie podejść do nowych obowiązków. Zgodnie bowiem z nowym art. 104a mogą zostać ukarane grzywną za podanie nieprawdziwych informacji lub ich zatajenie, zarówno niezbędnych do przygotowania polityki wynagrodzeń, jak i sprawozdania. Ponadto, zgodnie z art. 483 kodeksu spółek handlowych, zarząd odpowiada wobec spółki za szkodę wyrządzoną działaniem lub zaniechaniem sprzecznym z prawem.

Co jeszcze zmienia nowelizacja

  • Emisje będą droższe. Emitenci papierów wartościowych będą musieli częściej, niż dotychczas, sporządzać memoranda informacyjne. Zgodnie z dodanym nowym art. 1a każda kolejna oferta publiczna papierów wartościowych tego samego rodzaju, skierowana do inwestorów innych, niż kwalifikowani, przeprowadzona w tym samym roku kalendarzowym, wymaga opublikowania memorandum informacyjnego (zgodnie z  art. 38b).  Zatwierdzić je będzie musiała Komisja Nadzoru Finansowego. Ponadto obligacje, listy zastawne i certyfikaty inwestycyjne emitowane przez niepubliczne fundusze inwestycyjne mają być obligatoryjnie rejestrowane  w depozycie papierów wartościowych.
  • Mała firma, prostszy prospekt. Nowela wprowadza też nowy, prostszy prospekt, tj. prospekt UE. Będzie on dostępny dla małych i średnich przedsiębiorców, spółek zatrudniających do 499 osób oraz spółek nienotowanych dokonujących niewielkich emisji.
  • Regulowane ceny. Spółka, której akcje zostały wprowadzone wyłącznie do alternatywnego systemu obrotu, cena akcji proponowana w wezwaniu, nie może być niższa od średniej ceny rynkowej z okresu sześciu miesięcy poprzedzających ogłoszenie, w czasie których dokonywany był obrót tymi akcjami w alternatywnym systemie obrotu. Jeżeli obrót był dokonywany przez okres krótszy - to brana jest pod uwagę średnia cena rynkowa z tego krótszego okresu, ale nie może on być krótszy, niż trzy miesiące.
  • Informacja o istotnych transakcjach. Rada nadzorcza będzie musiała wyrazić zgodę na istotne transakcje z podmiotami powiązanymi w rozumieniu Międzynarodowych Standardów Rachunkowości. Za transakcję istotną uznaje się transakcję, której wartość przekracza 5 proc. sumy aktywów spółki, ustalonych na podstawie ostatniego zatwierdzonego sprawozdania finansowego. Obowiązek zatwierdzenia nie dotyczy transakcji zawartej na warunkach rynkowych. 
  • Polityka zaangażowania. Nowela wprowadza dla inwestorów instytucjonalnych i podmiotów zarządzających aktywami obowiązek opracowywania polityki zaangażowania w spółkę oraz informowania o sposobach jej realizacji. Domy maklerskie i towarzystwa funduszy inwestycyjnych będą też musiały informować o sposobie ich działania w najlepszym interesie długoterminowym inwestora.
  • Komunikacja z akcjonariuszami. Na żądanie spółki publicznej podmioty prowadzące rachunki papierów wartościowych - także te mające siedzibę poza krajami UE - obowiązane będą udostępnić jej informacje umożliwiające identyfikację akcjonariuszy oraz liczbę posiadanych przez nich akcji.

 

 

-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.