Opłatę adiacencką można ustalić w sytuacji dokonywania podziału gruntów rolnych
Pytanie:
Czy można ustalić opłatę adiacencką w sytuacji podziału gruntów rolnych?
Odpowiedź:
Pojecie "niezależnie od ustaleń planu miejscowego" dotyczy podziałów nieruchomości dokonywanych wbrew planowi, w określonych sytuacjach, gdy dane obszary są objęte planem.
Możliwe jest natomiast ustalenie opłaty adiacenckiej, w sytuacji dokonywania podziału gruntów rolnych – jeśli następuje on w trybie przepisów ustawy o gospodarce nieruchomościami (a więc m.in. przy podziale na działki mniejsze niż 0,3 ha) - jeśli na dzielonym obszarze nie ma żadnego planu miejscowego.
Uzasadnienie:
Regulacje prawne dotyczące opłaty adiacenckiej, w tym opłaty adiacenckiej związanej z podziałem gruntów, zawarte są w przepisach ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami (tekst jedn.: Dz. U. z 2010 r. Nr 102. poz. 651 z późn. zm.) - dalej u.g.n.
Zgodnie z przepisem art. 92 ust. 1 u.g.n., przepisów rozdziału o podziale nieruchomości nie stosuje się do nieruchomości położonych na obszarach przeznaczonych w planach miejscowych na cele rolne i leśne, a w przypadku braku planu miejscowego do nieruchomości wykorzystywanych na cele rolne i leśne, chyba że dokonanie podziału spowodowałoby konieczność wydzielenia nowych dróg niebędących niezbędnymi drogami dojazdowymi do nieruchomości wchodzących w skład gospodarstw rolnych albo spowodowałoby wydzielenie działek gruntu o powierzchni mniejszej niż 0,3000 ha.
Powyższe oznacza, że podział nieruchomości rolnych – chyba że następuje na działki mniejsze niż 0,3 ha – nie jest dokonywany w trybie u.g.n. Nie ma więc i wtedy opłaty adiacenckiej.
Przepis art. 93 ust. 2a u.g.n. wskazuje na przypadki, kiedy możliwe jest podzielenie nieruchomości rolnych na działki mniejsze niż 0,3 ha. Zgodnie z powołanym przepisem podział nieruchomości położonych na obszarach przeznaczonych w planach miejscowych na cele rolne i leśne, a w przypadku braku planu miejscowego wykorzystywanych na cele rolne i leśne, powodujący wydzielenie działki gruntu o powierzchni mniejszej niż 0,3 ha, jest dopuszczalny, pod warunkiem że działka ta zostanie przeznaczona na powiększenie sąsiedniej nieruchomości lub dokonana zostanie regulacja granic między sąsiadującymi nieruchomościami. W decyzji zatwierdzającej podział nieruchomości określa się termin na przeniesienie praw do wydzielonych działek gruntu, który nie może być dłuższy niż 6 miesięcy od dnia, w którym decyzja zatwierdzająca podział nieruchomości stała się ostateczna.
Przepis art. 98a ust. 2 u.g.n. stanowi natomiast, że opłaty adiacenckiej nie pobiera się przy podziale nieruchomości dokonywanym niezależnie od ustaleń planu miejscowego.
Ten przepis nawiązuje do art. 95 u.g.n. Zgodnie z nim niezależnie od ustaleń planu miejscowego, a w przypadku braku planu niezależnie od decyzji o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu, podział nieruchomości może nastąpić w celu:
1) zniesienia współwłasności nieruchomości zabudowanej co najmniej dwoma budynkami, wzniesionymi na podstawie pozwolenia na budowę, jeżeli podział ma polegać na wydzieleniu dla poszczególnych współwłaścicieli, wskazanych we wspólnym wniosku, budynków wraz z działkami gruntu niezbędnymi do prawidłowego korzystania z tych budynków;
2) wydzielenia działki budowlanej, jeżeli budynek został wzniesiony na tej działce przez samoistnego posiadacza w dobrej wierze;
3) wydzielenia części nieruchomości, której własność lub użytkowanie wieczyste zostały nabyte z mocy prawa;
4) realizacji roszczeń do części nieruchomości, wynikających z przepisów niniejszej ustawy lub z odrębnych ustaw;
5) realizacji przepisów dotyczących przekształceń własnościowych albo likwidacji przedsiębiorstw państwowych lub samorządowych;
6) wydzielenia części nieruchomości objętej decyzją o ustaleniu lokalizacji drogi publicznej;
6a) wydzielenia części nieruchomości objętej decyzją o ustaleniu lokalizacji linii kolejowej;
6b) wydzielenia części nieruchomości objętej decyzją o zezwoleniu na realizację inwestycji w zakresie lotniska użytku publicznego w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 12 lutego 2009 r. o szczególnych zasadach przygotowania i realizacji inwestycji w zakresie lotnisk użytku publicznego;
6c) wydzielenia części nieruchomości objętej decyzją o pozwoleniu na realizację inwestycji w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 8 lipca 2010 r. o szczególnych zasadach przygotowania do realizacji inwestycji w zakresie budowli przeciwpowodziowych;
7) wydzielenia działki budowlanej niezbędnej do korzystania z budynku mieszkalnego;
8) wydzielenia działek gruntu na terenach zamkniętych.
Potwierdził to WSA w Szczecinie w wyroku z dnia 30 kwietnia 2008 r., II SA/Sz 1059/07, w którym stwierdził: "pojecie "niezależnie od ustaleń planu miejscowego" użyte w art. 98a ust. 2 u.g.n. posiada swoją treść normatywną zawierającą się w granicach przesłanek określonych w art. 95 u.g.n.".
Możliwe jest natomiast ustalenie opłaty adiacenckiej, w sytuacji dokonywania podziału gruntów rolnych – jeśli następuje on w trybie u.g.n. - nawet jeśli na dzielonym obszarze nie ma żadnego planu miejscowego.