Celem ustawy z dnia 25 lipca 2014 r. o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz ustawy - Ordynacja podatkowa jest kolejny etap wdrożenia Dyrektywy Rady 2008/8/WE z dnia 12 lutego 2008 r. zmieniającej dyrektywę 2006/112/WE w odniesieniu do miejsca świadczenia usług (Dz. Urz. UE L z 2008 r. nr 44, s. 11) – dalej Dyrektywa 2008/8/WE. Wcześniejsze zmiany wynikające z tej dyrektywy zostały już zaimplementowane pod postacią ustawy z dnia 23 października 2009 r. o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług, która weszła w życie z mocą od 1 stycznia 2010 r. (tzw. pakiet VAT) oraz ustawy z dnia 16 listopada 2012 r. o redukcji niektórych obciążeń administracyjnych w gospodarce, która weszła w życie z mocą od 1 stycznia 2013 r.

Wprowadzane zmiany dotyczą nowych zasad określania - od dnia 1 stycznia 2015 r. - miejsca świadczenia w odniesieniu do usług telekomunikacyjnych, nadawczych radiowych i telewizyjnych oraz świadczonych drogą elektroniczną na rzecz osób niebędących podatnikami (ostatecznych konsumentów). Implementacja wymaga nie tylko zmian w ustawie z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług - dalej u.p.t.u., ale również stworzenia systemu informatycznego, za pomocą którego podatnicy - usługodawcy ww. usług będą rozliczać VAT na nowych zasadach.
Stan prawny do 31 grudnia 2014 r.
Do 31 grudnia 2014 r. zasady określania miejsca świadczenia usług telekomunikacyjnych, nadawczych oraz elektronicznych są zróżnicowane ze względu na status podmiotu świadczącego usługę oraz rodzaj świadczonych usług.
Zgodnie z zasadą ogólną, określoną w art. 28c u.p.t.u., w przypadku świadczenia usług na rzecz podmiotów niebędących podatnikami miejscem świadczenia usług jest, co do zasady, miejsce, w którym usługodawca posiada siedzibę działalności gospodarczej. Jednak od tej zasady w zakresie usług telekomunikacyjnych, nadawczych oraz świadczonych drogą elektroniczną na rzecz ostatecznych konsumentów przewidziano pewne wyjątki (art. 28k i art. 28l pkt 8-10 u.p.t.u.), tym samym:
1) miejscem świadczenia usług telekomunikacyjnych, nadawczych i elektronicznych świadczonych na rzecz ostatecznych konsumentów (niepodatników) posiadających siedzibę, stałe miejsce zamieszkania lub zwykłe miejsce pobytu poza terytorium UE - jest miejsce, gdzie konsumenci ci posiadają siedzibę, stałe miejsce zamieszkania lub zwykłe miejsce pobytu;
2) miejscem świadczenia usług elektronicznych na rzecz ostatecznych konsumentów (niepodatników) posiadających siedzibę, stałe miejsce zamieszkania lub zwykłe miejsce pobytu na terytorium UE, przez podatników posiadających siedzibę działalności gospodarczej lub stałe miejsce prowadzenia działalności gospodarczej, z którego świadczą te usługi, poza terytorium Unii Europejskiej - jest miejsce, gdzie konsumenci ci posiadają siedzibę, stałe miejsce zamieszkania lub zwykłe miejsce pobytu.
W konsekwencji, opodatkowane zgodnie z zasadą ogólną są obecnie:
1) usługi telekomunikacyjne oraz nadawcze świadczone na rzecz ostatecznych konsumentów posiadających siedzibę, stałe miejsce zamieszkania lub zwykłe miejsce pobytu na terytorium UE, niezależnie od miejsca siedziby usługodawcy (z zastrzeżeniem art. 28m u.p.t.u.),
2) usługi elektroniczne świadczone na rzecz ostatecznych konsumentów posiadających siedzibę, stałe miejsce zamieszkania lub zwykłe miejsce pobytu na terytorium UE przez podatnika, który co do zasady posiada na terytorium UE siedzibę działalności gospodarczej lub stałe miejsce prowadzenia działalności gospodarczej, z którego świadczy te usługi.
Stan po 31 grudnia 2014 r.
Od 1 stycznia 2015 r. omawiane powyżej zasady ulegną zmianie. W tym celu zmodyfikowano art. 28k u.p.t.u., który określa miejsce świadczenia usług telekomunikacyjnych, nadawczych oraz usług elektronicznych w przypadku ich świadczenia na rzecz osób niebędących podatnikami. Po zmianie, niezależnie od statusu oraz miejsca siedziby działalności gospodarczej usługodawcy, w przypadku świadczenia usług telekomunikacyjnych, nadawczych oraz elektronicznych na rzecz osób niebędących podatnikami miejscem ich świadczenia zawsze będzie miejsce, w którym taki konsument ma siedzibę, stałe miejsce zamieszkania lub zwykłe miejsce pobytu. Zmiana odpowiada regulacji art. 58 Dyrektywy 2006/112/WE z dnia 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej – dalej Dyrektywa VAT, w brzmieniu obowiązującym od 1 stycznia 2015 r.
Procedury szczególne
Nowe zasady określania miejsca świadczenia usług telekomunikacyjnych, nadawczych oraz usług elektronicznych w przypadku ich świadczenia na rzecz osób niebędących podatnikami powodują obowiązek rozliczenia VAT w państwie „konsumpcji", tj. takim gdzie konsument ma siedzibę, stałe miejsce zamieszkania lub zwykłe miejsce pobytu.
W celu uniknięcia znaczącego obciążenia administracyjnego dla usługodawców związanego z koniecznością rejestracji w każdym państwie członkowskim, w którym siedzibę ma usługobiorca - ostateczny konsument, postanowiono wprowadzić uproszczony system rozliczania VAT (tzw. małego punktu kompleksowej obsługi – ang. Mini One Stop Shop, MOSS), analogiczny do funkcjonującego do 31 grudnia 2014 r. w odniesieniu do usług elektronicznych świadczonych przez podmioty zagraniczne spoza UE. W rezultacie wprowadzono:
• procedurę szczególną dotyczącą usług telekomunikacyjnych, usług nadawczych lub usług elektronicznych świadczonych przez podmioty mające siedzibę działalności gospodarczej na terytorium UE, ale nieposiadające takiej siedziby w państwie członkowskim konsumpcji, na rzecz osób niebędących podatnikami (rozdział 6a w dziale XII u.p.t.u. - procedura unijna), oraz
• zmianę/rozszerzenie obecnie obowiązującej procedury szczególnej dotyczącej podmiotów zagranicznych świadczących na terytorium UE usługi elektroniczne osobom niepodlegającym opodatkowaniu (rozdział 7 działu XII u.p.t.u. - procedura nieunijna).
Przepisy obu projektowanych procedur szczególnych będą miały zastosowanie do usług telekomunikacyjnych, nadawczych lub elektronicznych, dla których miejscem świadczenia jest miejsce określone zgodnie z art. 28k u.p.t.u. Dla celów stosowania obu procedur uznano, że pod pojęciem "VAT" należy rozumieć podatek od towarów i usług oraz podatek od wartości dodanej.
(...)
Czytaj więcej: Kompas Księgowo-Kadrowy