Będą unijne przepisy o ochronie sygnalistów

Osoby, które zgłaszają przypadki naruszenia prawa, czyli sygnaliści, otrzymają większą ochronę i bezpieczne kanały zgłaszania przypadków naruszeń prawa - we wtorek Parlament Europejski poparł propozycje nowych przepisów w tej sprawie. Regulacje muszą jeszcze zostać przyjęte przez Radę UE, a państwa członkowskie będą miały dwa lata na ich wdrożenie.

Ochrona osób zgłaszających przypadki naruszenia prawa w UE jest obecnie fragmentaryczna i niejednolita. W większości państw UE odnosi się wyłącznie do konkretnych sektorów lub kategorii pracowników. Wspólne dla całej UE standardy ochrony sygnalistów zostały po raz pierwszy zaproponowane przez Komisję Europejską w kwietniu 2018 r. Obejmują szeroki zakres obszarów prawa UE, w tym przepisy dotyczące przeciwdziałania praniu pieniędzy, opodatkowania osób prawnych, ochrony danych, ochrony interesów finansowych Unii, bezpieczeństwa żywności i produktów oraz ochrony środowiska i bezpieczeństwa jądrowego. Państwa członkowskie mogą ponadto rozszerzyć te przepisy na inne obszary. To odpowiedz na ostatnie skandale, jak LuxLeaks, Panama Papers i Cambridge Analytica, które pokazały, jak ważna jest pomoc informatorów w wykrywaniu oraz zapobieganiu naruszeniom prawa UE szkodliwym dla interesu publicznego i społeczeństwa.

Nowe regulacje to większa ochrona sygnalistów

Sygnaliści otrzymają bezpieczne kanały zgłaszania naruszeń. Ich tworzenie będzie obowiązkowe zarówno wewnątrz organizacji (prywatnych lub publicznych), jak dla organów publicznych. Nowe regulacje dadzą też sygnalistom dużą ochronę przed odwetem i zobowiążą organy krajowe do odpowiedniego poinformowania obywateli i wyszkolenia urzędników publicznych, jak postępować w przypadku naruszeń. KE zachęca sygnalistów, aby stwierdzone przypadki łamania prawa zgłaszali w pierwszej kolejności wewnątrz własnej organizacji, o ile tylko danym naruszeniom można skutecznie przeciwdziałać wewnątrz niej i jeśli sygnaliści nie muszą obawiać się odwetu.

---------------------------------------------------------------------------------------------------

Weź udział w szkoleniu online: Whistleblowing w bankowości, 16.05.2019 r. >

---------------------------------------------------------------------------------------------------

Jeżeli zgłoszenie do właściwych organów nie skutkuje odpowiednimi działaniami lub nie może do nich doprowadzić (np. w wyniku zmowy między tymi organami a sprawcą przestępstwa), lub w przypadku bezpośredniego czy wyraźnego zagrożenia dla interesu publicznego, sygnaliści mogą ujawnić sprawę publicznie, w tym poinformować o niej media. Oznacza to ochronę sygnalistów, gdy stają się oni źródłami informacji dla dziennikarzy śledczych.

Czytaj też: Sygnalista pod ochroną. Fundacje mają własny projekt ustawy >

Przepisy będą chronić sygnalistów przed zwolnieniem, degradacją i innymi formami represji. Nakładają one również na organy krajowe obowiązek informowania obywateli o procedurach zgłaszania przypadków naruszania prawa i o dostępnych środkach ochrony. Sygnaliści będą również chronieni w postępowaniu sądowym.