Jawność informacji o wszczęciu postępowania w przedmiocie ogłoszenia upadłości zamieszczana w Krajowym Rejestrze Zadłużonych (KRZ) stanowi istotne źródło wiedzy o sytuacji ekonomicznej przedsiębiorcy dla uczestników obrotu gospodarczego, w szczególności dla aktualnych i przyszłych kontrahentów biznesowych.
Zgodnie z art. 25a Prawa upadłościowego (dalej jako: pr. up.) obwieszczeniu w Krajowym Rejestrze Zadłużonych podlega m.in.: zarządzenie o wpisaniu do repertorium wniosku o ogłoszenie upadłości złożonego przez dłużnika. Informacja taka widoczna jest dla wszystkich użytkowników systemu KRZ. Z tego przepisu wynika również, że informacje o złożeniu wniosku o ogłoszenie upadłości obwieszcza się jedynie, w przypadku gdy taki wniosek złożył dłużnik a nie inne uprawnione podmioty. Natomiast milczy on o możliwości obwieszczenia o złożeniu wniosku przez wierzyciela. Ustawodawca wyszedł z założenia, że wierzyciel, może niekiedy działać pochopnie lub z intencją wyrządzenia szkody innemu podmiotowi działającemu na rynku.
Czytaj też: SN potwierdza ważność umów w sprawie z udziałem syndyka Getin Noble Banku
Nie tylko obwieszczenie informuje o wniosku upadłościowym
Ogłoszenie upadłości dotyka interesów wielu podmiotów. Informacja o wszczęciu takiego postępowania, inaczej niż w przypadku, konkretnych spraw toczących się pomiędzy dwiema stronami, ma znaczenie więc dla nieograniczonej liczby uczestników obrotu gospodarczego. Poza tym w postępowaniu o ogłoszenie upadłości obwieszczenie o zarządzeniu wpisu wniosku o ogłoszenie upadłości do repertorium nie jest jedynym, które dostarcza informacji o złożeniu takiego wniosku.
W toku postępowania upadłościowego informacja o wyznaczeniu przez sąd tymczasowego nadzorcy sądowego lub zarządcy przymusowego podlega również obwieszczeniu. Pośrednio zatem dostarczają informacji uczestnikom obrotu, że taki wniosek wpłynął do sądu niezależnie, czy taki wniosek złożył dłużnik czy też wierzyciel.
Po złożeniu wniosku o ogłoszenie upadłości sąd na wniosek albo z urzędu może dokonać zabezpieczenia majątku dłużnika. W przypadku złożenia takiego wniosku, nie ma znaczenia czy wniosek o zabezpieczenie pochodzi od dłużnika czy od wierzyciela. Tym samym uczestnicy obrotu otrzymują informację o złożeniu wniosku o ogłoszenie upadłości, także kiedy wniosek został złożony przez wierzyciela, a wiedza ta dostarczana jest pośrednio poprzez obwieszczenie o zdarzeniach, które ustawa nakazuje ujawnić w Krajowym Rejestrze Zadłużonych. Ustawodawca, tym samym przyznał prymat zasadzie bezpieczeństwa obrotu, przed ewentualnym ujawnianiem, chociażby pośrednio, faktu złożenia wniosku przez wierzyciela dłużnika, który, jak już wskazano, może być pochopny lub złożony z intencją wyrządzenia szkody dłużnikowi. Wynika to bezpośrednio już z samej treści ustawy o Krajowym Rejestrze Sądowym, gdzie w art. 5 pkt 14, wskazano, że w postępowaniu upadłościowym, w rejestrze ujawnia się informację o zabezpieczeniu majątku dłużnika przez ustanowienie tymczasowego nadzorcy sądowego, tymczasowego zarządcy lub zarządcy przymusowego oraz informację o zakresie i sposobie wykonywania zarządu.
Przygotowana likwidacja a złożenie wniosku
Podobnie należy traktować kolejną instytucję prawa upadłościowego, jaką jest przygotowana likwidacja (pre-pack). Zgodnie z art. 56ab pr. up. o złożeniu wniosku o zatwierdzenie warunków sprzedaży obwieszcza się. Wniosek o zatwierdzenie warunków sprzedaży (pre-pack) może złożyć tylko uczestnik postępowania o ogłoszenie upadłości, a w związku z tym, jeżeli wniosek o ogłoszenie upadłości złożył sam dłużnik, tylko on może złożyć wniosek o pre-pack; jeżeli wniosek taki złożył wierzyciel, to wniosek o pre-pack może złożyć zarówno wierzyciel, jak i dłużnik, z uwagi, że te dwa podmioty są uczestnikami postępowania o ogłoszenie upadłości.
Tym samym w przypadku złożenia wniosku o ogłoszenie upadłości przez wierzyciela, informacja o tym zdarzeniu, pośrednio dotrze do uczestników obrotu, poprzez fakt obwieszczenia o złożeniu wniosku pre-pack przez tego wierzyciela lub dłużnika. W praktyce często to sam dłużnik składa wniosek o ogłoszenie upadłości wraz z wnioskiem pre-pack. Co rodzi pytanie o zakres stosowania art. 25a i art. 56ab pr. up. Czy w sytuacji złożenia wniosku o ogłoszenie upadłości wraz z wnioskiem pre-pack, wystarczające jest dokonanie jednego z obwieszczeń, o których mowa w tych przepisach?
Odpowiedź na tak postawione pytanie, dostarczają regulacje ustawy o Krajowym Rejestrze Zadłużonych (u.KRZ), które nakazują ujawnić w rejestrze niezależnie, informację o złożeniu wniosku o ogłoszenie upadłości przez dłużnika (art. 5 ust 1 pkt 12 u.KRZ) oraz informację o złożeniu wniosku o zatwierdzenie warunków sprzedaży w trybie przygotowanej likwidacji (art. 5 ust. 1 pkt 16 u.KRZ), niezależnie od faktu, od kogo taki wniosek pochodzi.
Co z wnioskiem KNF i BFG?
Ciekawe zagadnienie, dotyczące jawności wszczęcia postępowania o ogłoszenie upadłości, wyłania się na gruncie obwieszczenia informacji o złożeniu wniosku o ogłoszenie upadłości w postępowaniu odrębnym dotyczącym upadłości banku i spółdzielczej kasy oszczędnościowo-kredytowej.
Wniosek o ogłoszenie upadłości wymienionych podmiotów, może zgłosić wyłącznie Komisja Nadzoru Finansowego albo Bankowy Fundusz Gwarancyjny (art. 426 ust. 2 pr. up. i art. 441a ust. 1 pr. up.). Nie może go złożyć skutecznie ani sam bank, ani żaden z jego wierzycieli, ani żaden z podmiotów, o których mowa w art. 2o ust. 2 pr. up. Powstaje więc pytanie, czy zarządzenie o wpisaniu do repertorium wniosku o ogłoszenie upadłości, jak literalnie wskazuje art. 25a pr. up., złożonego przez dłużnika dotyczyć będzie także wniosku złożonego przez KNF czy BFG?
Zgodnie z art. 4 ust. 1 pr. up. przepisy części pierwszej stosuje się odpowiednio do innych rodzajów postępowań unormowanych w ustawie, chyba że przepis szczególny stanowi inaczej. Wprawdzie przepisy odnoszące się do postępowania odrębnego dotyczącego wniosku o ogłoszenie upadłości banku lub spółdzielczej kasy oszczędnościowo kredytowej milczą na temat obwieszczenia dotyczącego chociażby wymienionego powyżej zarządzenia, to w mojej ocenie takie zdarzenie w postępowaniu upadłościowym powinno podlegać obwieszczeniu.
Wniosek nie pochodzi bezpośrednio od dłużnika, na co wprost wskazuje art. 25a pr. up. Tym niemniej uważam, że skoro ustawodawca imiennie wymienia podmioty które, jako jedyne, mogą go złożyć, to zarządzenie o wpisaniu do repertorium wniosku o ogłoszenie upadłości banku złożonego przez KNF i BFG, powinno podlegać obwieszczeniu w KRZ.
Można jednak w oparciu o literalne brzmienie analizowanych przepisów prezentować pogląd odmienny, ograniczając obowiązek obwieszczenia wyłącznie do wniosku złożonego przez osobę dłużnika, nie zaś do innych podmiotów, jego przedstawicieli - także ustawowych, niezależnie od faktu, że są jedynymi uprawnionymi do podejmowania czynności, których sam dłużnik nie ma możliwości wykonać.
dr Paweł Janda, adwokat z Kancelarii Prawa Upadłościowego i Restrukturyzacyjnego, prokurent w Janda Mozdżeń Restrukturyzacje sp. z o.o., były sędzia oraz kierownik sekcji ds. upadłościowych i naprawczych (restrukturyzacyjnych) Sądu Rejonowego w Rzeszowie; adiunkt na Wydziale Prawa i Administracji Uniwersytetu Rzeszowskiego.
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.
