Sąd Apelacyjny w Rzeszowie zmienił wyrok sądu pierwszej instancji i oddalił odwołanie prezesa zarządu od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych. Tym samym doszło do uprawomocnienia się rozstrzygnięcia organu, na podstawie którego przeniesiono na prezesa zarządu odpowiedzialność za zobowiązania spółki z tytułu nieopłaconych składek na ubezpieczenia społeczne. Prezes zarządu nie zgodził się z wydanym wyrokiem, więc jego pełnomocnik wniósł skargę kasacyjną.
Czytaj w LEX: Odpowiedzialność osób trzecich za zobowiązania podatkowe na przykładach >
Kluczowa bezskuteczność egzekucji
Sprawa trafiła na wokandę Sądu Najwyższego, który wskazał, że w kwestii odpowiedzialności osób trzecich za zobowiązania składkowe, art. 31 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych nie odsyła do przepisów kodeksu spółek handlowych, tylko do art. 116 par. 1 ordynacji podatkowej. Sąd wskazał, że na gruncie tego przepisu, kluczowym elementem konstrukcji odpowiedzialności jest bezskuteczność egzekucji przeciwko spółce. Pojęcie to należy rozumieć jako sytuację, w której nie ma żadnych wątpliwości, że nie zachodzi możliwość zaspokojenia egzekwowanej wierzytelności z jakiejkolwiek części majątku spółki. Okoliczność ta może zostać stwierdzona postanowieniem o umorzeniu postępowania egzekucyjnego ze względu na jego bezskuteczność albo postanowieniem o umorzeniu postępowania upadłościowego lub o oddaleniu wniosku o ogłoszenie upadłości.
Czytaj także: Konflikt w spółce - co zrobić, gdy nikt nie chce być członkiem zarządu? >>>
Likwidacja nie zwalnia z odpowiedzialności
Bezskuteczność to stan obiektywny, wynikający z braku majątku, który sprawia, że potencjalna egzekucja nie pozwoliłaby zaspokoić wierzytelności. Celem jej prowadzenia nie jest uzyskanie formalnego stwierdzenia bezskuteczności, ale spieniężenie majątku spółki i zaspokojenie wierzycieli. Sąd wskazał, że likwidacja spółki nie prowadzi do uwolnienia się członka zarządu od odpowiedzialności za jej zobowiązania. Tym samym nie może on skutecznie powoływać tej okoliczności, by uniknąć odpowiedzialności z art. 116 par. 1 ordynacji podatkowej. Dowodem na bezskuteczność egzekucji może być odpis z rejestru przedsiębiorców KRS wskazujący, że spółka utraciła byt prawny i nie funkcjonuje w obrocie.
Zobacz procedurę w LEX: Odpowiedzialność podatkowa za zobowiązania osób prawnych >
Brak możliwości wszczęcia egzekucji oznacza jej bezskuteczność
SN wskazał, że dla stwierdzenia bezskuteczności egzekucji wystarczy sytuacja, w której w ogóle nie można wszcząć postępowania w tym zakresie. Okoliczność ta jest bowiem równoznaczna z tym, że nie jest możliwe przeprowadzenie jakiejkolwiek czynności egzekucyjnej wobec spółki. Sąd podkreślił, że w takiej sytuacji bezskuteczność egzekucji ziszcza się przez brak podstaw umożliwiających przymusowe wyegzekwowanie zaległości podatkowych z majątku spółki. Tym samym pod pojęciem bezskuteczności egzekucji rozumie się także sytuację, w której wszczęcie postępowania egzekucyjnego nie jest możliwe. Mając powyższe na uwadze, SN odmówił przyjęcia skargi kasacyjnej do rozpoznania.
Postanowienie SN z 27 kwietnia 2023 r., sygn. akt III USK 177/22
Zobacz linie orzecznicze w LEX:
- Odpowiedzialność członków zarządu za zobowiązania, których termin płatności upłynął w czasie pełnienia przez nich obowiązków członka zarządu >
- Sposób ustalania bezskuteczności egzekucji w postępowaniu o orzeczenie odpowiedzialności członków zarządu za zobowiązania spółek kapitałowych >
- Postępowanie w przedmiocie odpowiedzialności za zaległości podatkowe spółki kapitałowej w sytuacji wieloosobowego zarządu >
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.
