Jolanta Ojczyk: Czy obecnie firmy zgłaszają się do prokuratury by powiedzieć, że mają podejrzenie, że w ich organizacji doszło do jakiegoś przestępstwa?
Dariusz Kuberski: Obserwacja dotychczasowej praktyki funkcjonowania ustawy o odpowiedzialności podmiotów zbiorowych dowodzi, że do rzadkości należą sytuacje, kiedy przedsiębiorcy sami sygnalizują nieprawidłowości w obszarze funkcjonowania ich przedsiębiorstw. Dotychczasowe postępowania w znaczącej części inicjowane były przez organy ścigania względnie organy skarbowe i to one nadawały ton stosowaniu postanowień obowiązującej bądź co bądź jeszcze ustawy.
Czytaj również: Nowe przepisy ułatwią znalezienie paragrafu na firmę >>
Jeżeli projekt nowej, który już jest w Sejmie, zostałby uchwalony, ta sytuacja może się zmienić? Czy w interesie firmy może być doniesienie na samą siebie?
Konstrukcja tego projektu ustawy właściwie zachęca do skorzystania z pewnych instrumentów, które nawet w przypadku zaistnienia pewnych nieprawidłowości w funkcjonowaniu przedsiębiorstwa - spowodują, że przedsiębiorca będzie żywotnie zainteresowany w zasygnalizowaniu organom ścigania tychże nieprawidłowości. Będzie się to łączyło z mniejszym stopniem rygoryzmu stosowania środków prawnych przewidzianych.
Z mniejszą odpowiedzialnością?
Tak, aczkolwiek z pełnym obowiązkiem zwrotu bezprawnie uzyskanej korzyści wynikającej z przestępstwa. Myślę, że takie usytuowanie rozwiązań instytucjonalnych jest działaniem jak najbardziej prawidłowym, pożytecznym, przydatnym, a jednocześnie samoregulującym. Jest pewnego rodzaju zachętą dla przedsiębiorców do tworzenia własnych mechanizmów kontrolnych, które w dużym stopniu będą oddziaływać prewencyjnie. Wszczęcie postępowania w stosunku do podmiotu zbiorowego będzie ostatecznością. Jeżeli mechanizmy prewencyjne będą funkcjonowały w obszarze przedsiębiorstw, to być może pozwoli to na uniknięcie wielu sytuacji związanych właśnie z sankcjonowaniem zachowań na mocy ustawy znajdującej się obecnie w obszarze prac parlamentarnych.
Przeczytaj w LEX:
Czym jest HR compliance i dlaczego warto go wprowadzać do organizacji >
Regulacje etyczne w zarządzaniu pracownikami - przykład kodeksu nowego typu >
Pan zakłada, że ta ustawa będzie miała charakter prewencyjny. Firmy same z siebie będą wdrażać np. systemy compliance po to, żeby nie dopuścić do pewnych nieprawidłowości albo ewentualnie udowodnić, że zrobiły wszystko by do nich nie dopuścić.
Tak. Firmy będą dbać, aby dopełnić wszelkich aktów staranności. Będzie to okoliczność mająca istotne znaczenie z punktu widzenia dalszego biegu postępowania. W żywotnym interesie firmy leży podjęcie działań organizacyjnych. I tutaj nie do przeceniania jest okres od publikacji ustawy do jej wejścia w życie. Myślę, że pół roku jest to okres wystarczający na przygotowanie się.
Czytaj w LEX: Niedochowanie należytej staranności jako przesłanka cywilnoprawnej odpowiedzialności zarządców spółek kapitałowych >
Pojawiają się głosu, że ta ustawa wprowadzi do prawa handlowego grozę prawa karnego?
Nie chciałbym, aby samą ustawę postrzegać jako pewnego rodzaju mechanizm penalny. Przede wszystkim specyfiką obrotu gospodarczego jest to, że przedsiębiorcy wchodzą w różnego rodzaju interakcje. Jeżeli powiązania są zjawiskami negatywnymi, czy mają obraz działań przestępczych czy też ekonomicznie niezasadne, to ich wyeliminowanie będzie miało zbawienny wpływ na funkcjonowanie całego obrotu gospodarczego. A o to przede wszystkim chodzi.
Czy prokuratura, śledczy są przygotowani na taką ustawę w takim kształcie, gdzie jednak tych postępowań będzie znacznie więcej?
To są dwa zagadnienia. Czy postępowań będzie zdecydowanie więcej? Śmiem twierdzić, że będzie ich więcej. Nie obawiałbym się jednak takiego wzrostu postępowań, który zaważyłby na efektywności funkcjonowania instytucji powołanych do reakcji na tego rodzaju formy patologii życia społecznego, gospodarczego. Te obawy raczej bym odrzucił.
Czyli Prokuratura jest gotowa?
Z całą pewnością - instytucjonalnie, kadrowo. Również z punktu widzenia przygotowania zawodowego. Nie są to dla nas zjawiska obce.
Notował Jacek Górski
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.
Gotowość na UOPZ. Prokurator Dariusz Kuberski rozmawia z Prawo.pl
