Już od końca ubiegłego roku dużo mówi się o trudnej sytuacji Getin Noble Bank i to ten aspekt jest jednym z zagrożeń dla konsumentów pozywających bank. Komisja Nadzoru Finansowego nie zaakceptowała nowego planu naprawczego przygotowanego przez Getin, a także postanowiła ustanowić dla banku kuratora, który miał być wsparciem dla organów banku w procesie próby poprawy jego sytuacji ekonomiczno-finansowej. Ujawnione przez bank w kwietniu informacje o wynikach finansowych i swojej sytuacji kapitałowej wskazują na wystąpienie tzw. „przesłanki zagrożenia upadłością”. To wszystko sprawia, że realne stają się obawy o to, że bank ten znajdzie się w stanie upadłości lub przymusowej restrukturyzacji. O tym świadczy też ekspresowe tempo prac nad nowelizacją prawa bankowego i ustawy o Bankowym Funduszu Gwarancyjnym. Dla frankowiczów mających umowy z Getin Bankiem to zagrożenie, któremu jednak prawnicy starają się przeciwdziałać.

 

Wrzutki bankowe to sygnał dla frankowiczów

- Spekuluje się, że wrzutka” do ustawy o dodatku węglowym dotyczy obecnej sytuacji Getin Noble Banku S.A. i poszukiwania szybkich rozwiązań w tym zakresie – mówi radca prawny Beata Strzyżowska.

W myśl tejże nowelizacji BFG będzie mógł udzielić wsparcia finansowego podmiotowi, który miałby przejąć restrukturyzowany bank.

- Taka konstrukcja umożliwia przeprowadzenie procedury resolution przez podmioty, które samoistnie nie posiadałyby środków na przejęcie.  W konsekwencji więc restrukturyzacja w formule przejęcia wybranych praw majątkowych lub wybranych zobowiązań podmiotu w restrukturyzacji staje się bardzo realna i niebezpiecznie bliska. W takiej sytuacji zagrożeniem jest możliwość pozostawienia w portfelu takiego banku „toksycznych” produktów, w tym właśnie kredytów powiązanych z walutą obcą – tłumaczy Beata Strzyżowska.

Konsumenci mogą mieć kłopoty z dochodzeniem roszczeń

Z podobnym przypadkiem mieliśmy już do czynienia z końcem 2020 roku, kiedy to Pekao S.A. przejął Idea Bank S.A., jednak bez roszczeń związanych ze sprzedażą obligacji GetBack.

- W mojej ocenie, takie rozwiązanie może uniemożliwić dochodzenie roszczeń przez konsumentów przeciwko Getin Noble Bank S.A. z tytułu nieważnych umów kredytów powiązanych z walutą obcą, gdyż wraz z rozpoczęciem procesu restrukturyzacji egzekucja w stosunku do restrukturyzowanego podmiotu jest przez prawo wyłączona. Dojdzie więc wówczas do paradoksalnej sytuacji, w której nasz największy wierzyciel staje się naszym najgorszym, bo nieegzekwowalnym dłużnikiem – uważa Beata Strzyżowska.

Nie warto zwlekać z pozwem

Jak uważa Beata Strzyżowska, w przypadku, gdyby ziścił się scenariusz, w którym Getin Noble Bank S.A. zostanie zrestrukturyzowany, jedynym sposobem na odzyskanie należności od banku jest jak najszybsze złożenie pozwu przeciwko bankowi o ustalenie nieważności umowy kredytu i zapłatę z tego tytułu określonego świadczenia nienależnego.

- Co najbardziej istotne, aby orzeczenie wydane było od razu skuteczne, należy złożyć wniosek o nadanie wyrokowi rygoru natychmiastowej wykonalności. Wówczas nawet potencjalna apelacja złożona przez przeciwnika nie wstrzymuje możliwości egzekwowania wyroku wobec Getin Noble Bank. Sądy niezwykle rzadko nadają wyrokom taką klauzulę, jednak w obecnej sytuacji finansowej przesłanki nadania rygoru wydają się być spełnione, wymagają jednak odpowiedniej argumentacji w uzasadnieniu wniosku – wskazuje mec. Strzyżowska.

 

Przewodnik frankowicza

Jacek Czabański, Tomasz Konieczny, Mariusz Korpalski

Sprawdź  

Zabezpieczenie powództwa zyskuje na znaczeniu

Już od dawna kredytobiorcy frankowi występujący do sądu przeciwko Getin Noble Bank wnioskowali zwykle o udzielenie zabezpieczenia roszczenia, a teraz mogą się obawiać, że do momentu uzyskania prawomocnego orzeczenia, bank nie będzie dysponował już żadnym majątkiem, z którego konsumenci będą mogli zostać zaspokojeni, dlatego tak ważne jest uzyskanie stosownego zabezpieczenia.

- Z reguły kumulatywnie formułowane jest roszczenie o ustalenie nieważności umowy kredytu oraz zapłatę z tytułu zwrotu nienależnego świadczenia w postaci spłaty rat kredytu. Co do roszczenia o ustalenie nieważności umowy wnosimy o udzielenie zabezpieczenia poprzez zawieszenie obowiązku spłaty rat oraz zakaz wypowiedzenia umowy, tak aby klienci niepotrzebnie nie nadpłacali kapitału. Natomiast w przypadku roszczeń o zapłatę zabezpieczenie o jakie wnosimy miałoby polegać na zajęciu środków na rachunkach banku, w tym prowadzonego przez NBP oraz przekazanie ich do depozytu, lub zajęciu ruchomości – mówi adwokat Cezary Korolczuk z kancelarii Konieczny, Polak i Partnerzy.

W obu przypadkach wnioski o zabezpieczenie mają na celu zabezpieczenie interesu kredytobiorców, aby umożliwić im realizację wyroku, co może być istotnie utrudnione czy wręcz niemożliwe w przypadku upadłości banku lub jego przymusowej restrukturyzacji.

Zajęcie wierzytelności wskazanego rachunku bankowego prowadzonego w Getin Noble Bank S.A. lub innych rachunków banku prowadzonych przez Narodowy Bank Polski wiąże się jednak z kosztami, tj. opłatą komorniczą w wysokości 5 proc. od sumy zabezpieczenia. Kredytobiorca, który nie posiada takich środków, może zawnioskować o zwolnienie z ponoszenia kosztów postępowania zabezpieczającego.

Sądy różnie podchodzą do wniosków kredytobiorców

Sądy inaczej podchodzą do tych wniosków wtedy, gdy kredytobiorca spłacił więcej niż wynosi kwota kapitału udostępnionego mu przez bank, a inaczej, gdy ta kwota nie została jeszcze spłacona.

- Jeśli chodzi o skuteczność tego typu wniosków, to o ile wnioski o zawieszenie obowiązku spłaty rat są uwzględniane w przypadku, gdy suma spłat przekroczy kwotę udostępnionego kapitału (zwłaszcza w przypadku spraw zawisłych przed Sądem Okręgowym w Warszawie XXVIII Wydział Cywilny), to wnioski o udzielenie zabezpieczenia poprzez zajęcie aktywów banku niestety są uwzględniane przez sądy sporadycznie - wskazuje Cezary Korolczuk.

Jak mówi radca prawny Wojciech Bochenek, to oczywiście nie jest kryterium przesądzającym zasadność takiego wniosku, ale sądy bardzo często weryfikują tę okoliczność. Swojego czasu taką rekomendację przedstawił Sąd Okręgowy w Warszawie zajmujący się sprawami frankowymi, ale nie jest to przyjętą zasadą, gdyż zdarzało się, że konsumenci uzyskali takie orzeczenie pomimo braku spłaty równowartości otrzymanego kapitału.

-  Trudno ocenić jaka jest skala i skuteczność składania takich wniosków, z uwagi na brak powszechnie dostępnych danych. Natomiast na skuteczność takich wniosków w przyszłości może wpłynąć stanowisko przedstawione przez TSUE, gdyż w jednej ze spraw prowadzonych przeciwko Getin Noble Bank sąd okręgowy zdecydował się na skierowanie pytania prejudycjalnego, dotykającego obszaru zabezpieczenie postępowania poprzez zawieszenie płatności rat kredytu – podaje Wojciech Bochenek.

Nadzieja w Trybunale Sprawiedliwości Unii Europejskiej

Mianowicie Sąd Okręgowy w Warszawie skierował do TSUE 3 maja 2022 r. pytanie prejudycjalne (sygn. C-287/22):

Czy w świetle zasady skuteczności i proporcjonalności art. 6 ust. 1 oraz art. 7 ust. 1 Dyrektywy 93/13 sprzeciwiają się takiej wykładni przepisów krajowych lub orzecznictwu krajowemu, zgodnie z którymi sąd krajowy może - w szczególności ze względu na ciążące na konsumencie obowiązki rozliczenia się z przedsiębiorcą albo dobrą sytuację finansową przedsiębiorcy - nie uwzględnić wniosku konsumenta o zarządzenie przez sąd środka tymczasowego (zabezpieczenia powództwa) polegającego na zawieszeniu na czas trwania postępowania wykonywania umowy, która prawdopodobnie zostanie uznana za nieważną na skutek usunięcia z niej nieuczciwych warunków umownych?

W uzasadnieniu postawionego pytania sąd krajowy wskazał, że w przypadku, gdy eliminacja nieuczciwych warunków umownych wiąże się ze stwierdzeniem nieważności umowy kredytu, stosowne środki zabezpieczające (takie jak zawieszenie obowiązku spłaty rat kapitałowo-odsetkowych wynikającego z tej umowy na czas trwania postępowania) co do zasady są niezbędne dla zapewnienia pełnej skuteczności przyszłego orzeczenia.

 

-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.