Kancelaria prezydenta poinformowała w środę, że prezydent Andrzej Duda podpisał nowelę tzw. ustawy covidowej, która m.in. wydłuża termin obniża czynsze w galeriach handlowych.
Chodzi o nowelizację z 24 czerwca 2021 r. ustawy o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych oraz niektórych innych ustaw. Obniżyła ona do 20 proc. wysokość należnych udostępniającemu "świadczeń uprawnionego z tytułu używania powierzchni handlowej na podstawie umowy zawartej przed dniem 14 marca 2020 r. (tj. przed wystąpieniem epidemii wywołującej nadzwyczajną zmianę stosunków w rozumieniu art. 357 ze zn 1 Kodeksu cywilnego), w okresie obowiązywania zakazu prowadzenia działalności w obiektach handlowych o powierzchni sprzedaży powyżej 2000 mkw, a w okresie trzech miesięcy od dnia zniesienia każdego zakazu - do 50 proc. wysokości tych świadczeń.
Czytaj: Przepisy o obniżkach czynszów w galeriach handlowych z podpisem prezydenta>>
Zdaniem PRCH przyjęte rozwiązania są sprzeczne z podstawowymi zasadami obowiązującymi w ustroju społeczno-gospodarczym funkcjonującym w Polsce tj. sprawiedliwości społecznej, ochrony własności, wywłaszczenia bez celu i odszkodowania, ochrony własności, zasady swobody działalności gospodarczej, równości wobec prawa. Jak podkreśliła w czwartkowym stanowisku, apelowi towarzyszyła szczegółowa analiza prezentująca wątpliwości natury prawnej odnośnie uchwalonych przez parlament przepisów oraz ich adekwatności do sytuacji całego sektora handlowego.
Niesprawiedliwe rozwiązanie
Według PRCH wprowadzony art. 15ze ustawy covidowej i jego nowelizacja (art. 15ze1 i art. 7) nie były konsultowane z sektorem nieruchomości handlowych, pomimo wcześniejszych licznych apeli do przedstawicieli rządu, Sejmu i Senatu oraz Prezydenta. Zaznaczono, że branża sektora centrów handlowych "jest jedyną gałęzią gospodarki, w której działalność rząd tak głęboko zaingerował odgórnymi decyzjami ustawowymi". - Decyzje zostały podjęte bez merytorycznego uzasadnienia, analizy sytuacji sektora oraz rozwiązań przyjętych w innych krajach. Nie przyznano także symetrycznej rekompensaty stronie poszkodowanej, czyli wynajmującym (właścicielom i zarządcom centrów handlowych) - przekazano.
Zdaniem PRCH ochrona czynszowa najemców w uchwalonym kształcie narusza podstawowe prawa określone w Konstytucji RP, na co wskazywano także podczas posiedzeń komisji sejmowej i senackiej, które zajmowały się nowelizacją ustawy". Art. 15ze oraz art. 15ze1 i art. 7 wprowadzają bowiem regulacje, które w opinii wielu ekspertów prawa są niezgodne z obowiązującymi przepisami i Konstytucją RP, gdyż stanowią bezprawną interwencję państwa w umowy gospodarcze między dwoma podmiotami, są selektywne, dyskryminujące i nierówno traktują przedsiębiorstwa, a także naruszają zasadę niedziałania prawa wstecz. Co więcej, wprowadzane rozwiązania mogą stanowić niedozwoloną pomoc publiczną, a to może skutkować koniecznością zwrotu przyznanego wsparcia. W procesie prac nad nowelizacją ustawy covidowej doszło też do licznych uchybień.
PRCH podkreśliła, że branża centrów handlowych została wyjątkowo niesprawiedliwie potraktowana w okresie pandemii – wielokrotnie ograniczano działalność centrów handlowych bez konsultacji i analizy danych epidemicznych. Wprowadzone rozwiązania prawne, które nie były konsultowane z sektorem, spowodowały, że właściciele i zarządcy centrów zostali ustawowo pozbawieni wpływów z czynszów za prawie pół roku. Skutkowało to utratą ponad 4 mld złotych.
Kłopoty branży
Jednocześnie - jak podała PRCH - wynajmujący zostali wykluczeni z tarczy pomocowej PFR oraz pozbawieni innych form wsparcia. - W konsekwencji właściciele centrów handlowych są w bardzo trudnej sytuacji finansowej z miliardowymi zobowiązaniami wobec banków, należnościami publiczno-prawnymi i bieżącymi kosztami utrzymania nieruchomości, które nie zostały objęte jakąkolwiek "abolicją" - wskazano. Zatrudnienie w centrach handlowych znajduje ponad 400 tys. osób, które wpłacają do budżetu państwa rocznie ok. 6,8 mld zł z tytułu PIT i składek na ubezpieczenie społeczne. PRCH przypomniała, że wpływy z tytułu VAT wynoszą ok. 21 mld zł, a budżety państwa i samorządów są zasilane każdego roku kwotą 2,4 mld zł z tytułu CIT, podatku od nieruchomości i innych. Jednocześnie w drodze uchwalonych regulacji (art. 15ze i obecnie przyjęty art. 15ze1) każdy z najemców otrzymał jednolitą pomoc niezależnie od faktycznej sytuacji finansowej.
PRCH zwraca uwagę na strukturę najemców centrów handlowych: ponad połowa z nich to wielkie międzynarodowe korporacje, kolejne 40 proc. to polskie sieci, w tym duże firmy notowane na giełdzie, a 10 proc. stanowią mali, lokalni przedsiębiorcy, którzy najbardziej ucierpieli. Jak podkreśla PRCH, ponad połowa z około 570 centrów handlowych działających w Polsce należy do polskich właścicieli.
