Zwraca na to uwagę samo Ministerstwo Zdrowia. W marcu tego roku (ostatnie dane, jakie ma obecnie MZ – red.) w programie lekowym „Leczenie tętniczego nadciśnienia płucnego (TNP)” leczonych było około 1300 pacjentów. W 2024 r. wydatki NFZ na terapię w programie wyniosły ponad 180 mln złotych. – Wydatki na refundację leków w przedmiotowym programie lekowym systematycznie rosną od 2012 r., w którym wynosiły one około 28 mln złotych. Istotny wzrost wydatków płatnika w analizowanym okresie (ponad 6-krotny) związany jest zarówno z systematycznym poszerzaniem armamentarium leków dostępnych w tym programie, jak i obejmowaniem leczeniem wzrastającej systematycznie grupy pacjentów z tym rzadkim schorzeniem (w 2012 r. w programie leczonych było ok. 500 pacjentów) – informował w sierpniu ówczesny wiceminister zdrowia Jerzy Szafranowicz (pod koniec sierpnia złożył rezygnacje ze stanowiska).
Obecnie w programie lekowym dla chorych na TNP są dostępne wszystkie grupy leków wskazane w wytycznych leczenia tętniczego nadciśnienia płucnego. Poza najnowszym sotaterceptem (lek Winrevair), który został dopuszczony do obrotu w Unii Europejskiej w ubiegłym roku. Zawiera substancję czynną sotatercept i należy do nowej klasy leków modyfikujących szlak choroby.
Pacjenci z TNP zależni od innych
- Pokazuję trzy kobiety, które wyglądają zwyczajnie. Ale wszystkie czekają na przeszczep. Jedna mdleje siedem razy dziennie, uderzając głową w przedmioty. Tej choroby nie widać. Nie znają jej lekarze POZ, co sprawia, że z gorączką musimy jechać wiele kilometrów do ośrodka, gdzie się leczymy, bo boją się podać nam antybiotyk. Opioidów także nie wypisze nam lekarz w przychodni. Nasza codzienność to ciągłe planowanie i zależność od kogoś, od opiekuna. Lęk, co będzie, jak on zachoruje, jak sobie poradzimy. To ciągłe myślenie i sprawdzanie stanu leków, koncentratorów tlenu, ładowarki i baterii do pompy – mówiła podczas prezentacji w czasie posiedzenie ostatniego Parlamentarnego Zespołu ds. Chorób Rzadkich Małgorzata Piekarska, prezes Polskiego Stowarzyszenia Osób z Nadciśnieniem Płucnym i ich Przyjaciół.
Choroby nie znają też lekarze orzecznicy podczas wydawania orzeczeń o niepełnosprawności. - Właśnie dziś córka, 16 lat z nadciśnieniem i innymi problemami, dostała orzeczenie umiarkowane, czyli ja już dłużej nie mogę się nią zajmować, bo muszę szukać pracy – pisze jedna z internautek. Osoby te nie mogą też otrzymać karty parkingowej, bo nie posiadają niepełnosprawności ruchowej, choć wejście na trzy schody jest dla niektórych niebotycznym osiągnięciem, gdyż bardzo się męczą i mają problem z oddychaniem.
– Nadciśnienie płucne jest niefortunnym terminem, bo w tej chorobie mamy sytuację stricte nieprawidłowej hemodynamiki, czyli przede wszystkim kardiologia i trochę pulmunologii. Nadciśnienie tętnicze dotyczy 1 proc. ludzi na świecie, ale jest 10-procentowa roczna śmiertelność – mówi prof. Adam Torbicki, kardiolog z Europejskiego Centrum Zdrowia Otwock. To jeden z 20 ośrodków eksperckich w Polsce, gdzie chorzy na TNP mogą się leczyć w programie lekowym.
Czytaj też w LEX: Profilaktyka "Moje Zdrowie" – praktyczny przegląd programu >
Cena promocyjna: 101.4 zł
Cena regularna: 169 zł
Najniższa cena w ostatnich 30 dniach: 101.4 zł
W Polsce bez nowoczesnego leku
TNP to nieuleczalna, rzadka choroba, choruje na nią 15-25 osób na milion. Polega na tym, że ciśnienie krwi jest nadmiernie podwyższone, co prowadzi do obciążenia prawej części serca i może skutkować jej uszkodzeniem, a ostatecznie niewydolnością serca. Pacjenci mają duże trudności z oddychaniem, a charakterystycznymi objawami choroby są chroniczne zmęczenie, ból w klatce piersiowej i brak sił do wykonania najprostszych czynności. Najczęściej choroby doświadczają kobiety w wieku produkcyjnym 30-50 lat, co powoduje, że szybko nie są aktywne zawodowo i stają się zależne od innych. Jak zauważa prof. Piotr Pruszczyk, kardiolog z Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego (WUM), rokowania przy TNP są gorsze niż w chorobie nowotworowej. Problemem jest także to, że pacjenci są zbyt późno diagnozowani.
– Mimo że przyjmuje już 3 leki i wyczerpała już wszystkie dostępne opcje, jej ciśnienie płucne jest nadal 2-krotnie wyższe niż norma. Obecnie medycyna w Polsce nie ma jej już nic do zaproponowania. Dlatego jestem tu dziś, aby prosić o lek sotatercept. Ten lek daje pacjentom szansę, że choroba nie będzie postępować w takim tempie, i że będą mogli żyć dłużej i normalnie. To także szansa, by leczenie w Polsce nie odstawało od europejskich standardów – mówiła w Sejmie w imieniu swojej chorej na TNP 35-letniej siostry Urszula Grzywacz.
Polski przedstawiciel podmiotu odpowiedzialnego dla leku Winrevair (MSD Polska Dystrybucja sp. zo.o.) złożył wniosek o objęcie refundacją i ustalenie cen zbytu netto czterech prezentacji leku Winrevair (sotatercept), proszek i rozpuszczalnik do sporządzania roztworu do wstrzykiwań. Rekomendacja prezesa AOTMiT z 4 czerwca 2025 r. jest pozytywna. – Sprawa zatrzymała się prawdopodobnie w Komisji Ekonomicznej (działającej przy MZ – red.) i być może chodzi o ustalenia pomiędzy firmą a resortem – mówi prof. Torbicki. W Komisji negocjowana jest cena leku.
Problemy z RDTL
Lek jest dostępny w ramach Ratunkowego Dostępu do Technologii Lekowych (RDTL), ale procedura jest długa.
– Apelujemy o usprawnienie procedury, bo wniosek złożony przez lekarza akceptuje konsultant krajowy, ale potem kwestionuje go urzędnik. Pacjenci czekają po 4 miesiące, a przez ten czas ich sytuacja może się znacznie zmienić – mówi Małgorzata Piekarska.
Czytaj też w LEX: Zasady stosowania RDTL przez świadczeniodawców >
Na jeszcze inny problem zwróciła uwagę dr hab. Olga Dzikowska-Didych, kardiolog z WUM. – Od kilku miesięcy warszawski oddział NFZ odpowiada mi, że nie ma podstawy prawnej do podania leku sotatercept, jeśli pacjent otrzymuje inne leki z programu lekowego. Wiem, że odpowiedzi oddziałów NFZ są różne w tej sprawie, jako lekarz czuję się więc zagubiona. A pacjentów chcemy leczyć wielotorowo – zwraca uwagę. Przewodnicza parlamentarnego Zespołu ds. Chorób Rzadkich prof. Alicja Chybicka zwróci się więc do MZ z prośbą o wyjaśnienie tej sprawy.
Resort w odpowiedzi na wniosek środowiska ekspertów klinicznych zajmujących się leczeniem pacjentów z tętniczym nadciśnieniem płucnym podjął też jeszcze inne działania. - Prowadzone są prace mające na celu zmianę warunków stosowania leków aktualnie dostępnych w programie lekowym w celu poprawy rokowania pacjentów leczonych w tym programie, w tym np. poprzez umożliwienie wdrażania bardziej intensywnego leczenia już na początku choroby oraz wykorzystanie dodatkowych parametrów oceny postępu choroby i związanego z tym rokowania, niż ma to aktualnie miejsce – odpowiadał w sierpniu Jerzy Szafranowicz na interpelację posłanki Joanny Wichy (nr 10861).
Bądź zawsze na bieżąco i śledź w LEX projekty ustaw i rozporządzeń z zakresu prawa ochrony zdrowia >
Czytaj również: Niektóre leki w internecie zbyt łatwo dostępne, ale zmian na razie nie będzie
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.
