Kto decyduje o włączeniu sygnałów alarmowych w karetce Pogotowia Ratunkowego SP ZOZ?

Czy należy to do obowiązków i praw dyspozytora medycznego?

Czy jeżeli po rozpoczęciu akcji medycznych czynności ratunkowych kierujący tą akcją uzna, że stan pacjenta wymaga przewiezienia do szpitala, ale bez potrzeby używania sygnałów alarmowych, to powinien to uzgodnić z dyspozytorem, czy sam decyduje?

Czy dyspozytor może odwołać zespół ratownictwa medycznego w trakcie udzielania świadczeń, jeżeli badanie nie zostało zakończone, i zadysponować ten zespół do innego pacjenta?

Czy o tym decyduje wyłącznie dyspozytor?

Decyzję co do włączenia sygnalizacji świetlnej i dźwiękowej w pojeździe uprzywilejowanym obowiązujące przepisy pozostawiają kierującemu pojazdem, co nie wyklucza jednak możliwości ustalenia w uregulowaniach wewnętrznych jednostki systemu obowiązku uzyskania zgody dyspozytora medycznego lub wykonywania jego poleceń w tym zakresie. Dyspozytor może odwołać zespół ratownictwa medycznego w trakcie udzielania świadczeń, jeżeli badanie nie zostało zakończone, i zadysponować ten zespół do innego pacjenta, z uwagi na przypisany do zakresu jego zadań obowiązek ustalania priorytetów i niezwłoczne dysponowanie zespołów ratownictwa medycznego na miejsce zdarzenia.

Zgodnie z art. 27 ust. 1 pkt 1-3 ustawy z dnia 8 września 2006 r. o Państwowym Ratownictwie Medycznym - dalej u.p.r.m., do zadań dyspozytorów medycznych należy m.in. przyjmowanie powiadomień o zdarzeniach, ustalanie priorytetów i niezwłoczne dysponowanie zespołów ratownictwa medycznego na miejsce zdarzenia, zgodnie z przepisami z dnia 10 stycznia 2014 r. w sprawie ramowych procedur przyjmowania wezwań przez dyspozytora medycznego i dysponowania zespołami ratownictwa medycznego - dalej r.r.p.p. Tu zaś, w § 1 r.r.p.p. znajduje się m.in. obowiązek zadysponowania właściwym zespołem ratownictwa medycznego, biorąc pod uwagę jego rodzaj i najkrótszy czas dotarcia na miejsce zdarzenia (pkt 6) oraz wskazanie właściwego szpitalnego oddziału ratunkowego lub szpitala, do którego może być przewieziona osoba w stanie nagłego zagrożenia zdrowotnego (pkt 8).

Punkt 5 upoważnia ponadto dyspozytora do ustalenia priorytetu zadysponowania zespołu ratownictwa medycznego na podstawie przeprowadzonego wywiadu medycznego, z uwzględnieniem kodów pilności (kod 1 - niezbędny natychmiastowy wyjazd zespołu ratownictwa medycznego o najkrótszym czasie dotarcia na miejsce zdarzenia, kod 2 - niezbędny wyjazd wolnego zespołu ratownictwa medycznego).

Z kolei art. 41 u.p.r.m. stanowi, że akcją prowadzenia medycznych czynności ratunkowych kieruje wyznaczony przez dyspozytora medycznego kierujący, jednak według art. 40 ust. 1 u.p.r.m. akcja ta rozpoczyna się w momencie przybycia zespołu ratownictwa medycznego na miejsce zdarzenia. Wynika stąd, iż ustawowe uprawnienia kierującego zespołem rozpoczynają się dopiero w chwili przybycia zespołu na miejsce zdarzenia i obejmują tylko kierowanie medycznymi czynnościami ratunkowymi.

Pozostaje więc do rozważenia, czy uprawnionym do podejmowania decyzji o włączeniu sygnalizacji w karetce jako pojeździe uprzywilejowanym jest wyłącznie dyspozytor, czy też decyzję w tym zakresie może podjąć kierowca karetki.

W tym zakresie przepisy nie przewidują uregulowań szczegółowych, regulujących sposób realizacji procedury dotarcia do miejsca zdarzenia.

W tej sytuacji należy wziąć pod uwagę treść art. 53 ust. 2 z dnia 20 czerwca 1997 r. - Prawo o ruchu drogowym zgodnie z którym kierujący pojazdem uprzywilejowanym może, pod warunkiem zachowania szczególnej ostrożności, nie stosować się do przepisów o ruchu pojazdów, zatrzymaniu i postoju oraz do znaków i sygnałów drogowych tylko w razie, gdy:

1) uczestniczy:
a) w akcji związanej z ratowaniem życia, zdrowia ludzkiego lub mienia albo koniecznością zapewnienia bezpieczeństwa lub porządku publicznego albo
b) w przejeździe kolumny pojazdów uprzywilejowanych,
c) w wykonywaniu zadań związanych bezpośrednio z zapewnieniem bezpieczeństwa osób zajmujących kierownicze stanowiska państwowe, którym na mocy odrębnych przepisów przysługuje ochrona;
2) pojazd wysyła jednocześnie sygnały świetlny i dźwiękowy; po zatrzymaniu pojazdu nie wymaga się używania sygnału dźwiękowego;
3) w pojeździe włączone są światła drogowe lub mijania.

Należy więc dojść do wniosku, że decyzja co do używania sygnalizacji w pojeździe uprzywilejowanym pozostawiona jest, w świetle prawa, do decyzji kierującego tym pojazdem. Jeśli bowiem w jego ocenie dotarcie w wymaganym czasie na miejsce zdarzenia wymaga, z uwagi na sytuację drogową, użycie sygnalizacji świetlnej i dźwiękowej, ma on obowiązek włączyć ją, gdyż w przeciwnym wypadku nie będzie mógł korzystać z prawa do niestosowania się do przepisów ruchu drogowego, co może doprowadzić do bezzasadnego opóźnienia realizacji zadań jednostki ratownictwa. Z drugiej strony żaden przepis nie nakłada na pojazd uprzywilejowany obowiązku korzystania z sygnalizacji, gdy nie zamierza on korzystać z prawa do niestosowania się do przepisów ruchu drogowego, czyli gdy możliwe jest dotarcie na miejsce wezwania w wymaganym czasie bez korzystania z tego prawa.

Przepisy powyższe nie wykluczają jednak możliwości uregulowania przez dysponenta jednostki, którym zgodnie z art. 3 pkt 1 u.p.r.m. jest podmiot leczniczy, w którego skład wchodzi jednostka systemu, w sposób szczegółowy podziału obowiązków pomiędzy zatrudnionych w jednostce pracowników, w tym zobowiązania (w treści zakresu obowiązków pracownika lub w umowie cywilnoprawnej) do uzyskania przez kierowcę zgody dyspozytora na zastosowanie sygnalizacji świetlnej i dźwiękowej. W braku takich ustaleń obowiązywać będą wskazane wcześniej zasady wynikające z ustawy i rozporządzenia.

W zakresie pytania o możliwość odwołania przez dyspozytora zespołu ratownictwa medycznego w trakcie udzielania świadczeń, jeżeli badanie nie zostało zakończone, i zadysponowania tego zespołu do innego pacjenta, uprawnienie takie wynika z cytowanego na wstępie art. 27 ust. 1 pkt 1 u.p.r.m., który w zakresie uprawnień dyspozytora przewiduje ustalanie priorytetów i niezwłoczne dysponowanie zespołów ratownictwa medycznego na miejsce zdarzenia.