Nowelizacja Kodeksu karnego wykonawczego jest dostosowaniem prawa do wyroku Trybunału Konstytucyjnego z marca 2017 r. Zmiany weszły w życie pod koniec kwietnia. TK orzekł, że osoba, która w stanie niepoczytalności popełniła przestępstwo o znacznej społecznej szkodliwości i została umieszczona przez sąd karny w zakładzie psychiatrycznym, powinna mieć możliwość uczestniczenia w posiedzeniu, na którym sąd rozstrzyga o jej dalszym pobycie w placówce. Trybunał wskazał też, że internowany (przebywający w zakładzie psychiatrycznym w ramach środka zabezpieczającego) powinien mieć nie tylko prawo do obecności na posiedzeniu, ale też i prawo do przedstawienia swojego stanowiska.
Będą zmiany w ustawie o Gostyninie? Resorty pracują - czytaj tutaj>>
Internowany z prawem do wypowiedzi
W związku z orzeczeniem TK, ustawodawca dodał do art. 204 k.k.w. przepisy od par. 2a do 2d, zgodnie z którymi: sprawcy zostało zagwarantowane prawo udziału w posiedzeniu w przedmiocie dalszego pobytu w zakładzie psychiatrycznym, o ile z opinii biegłych nie wynika, że byłoby to niewskazane, chyba że sąd uzna jego udział za konieczny. Ponadto osadzony będzie zawiadamiany o terminie posiedzenia, a także pouczany o prawie do złożenia wniosku o doprowadzenie go na posiedzenie.
Zobacz procedury:
Korzystanie przez tymczasowo aresztowanego z produktów spoza aresztu śledczego >
Kontrola korespondencji tymczasowo aresztowanego >
- Bywało, że posiedzenia sądu, w sprawie przedłużenia pobytu osadzonego w placówce psychiatrycznej, były dość fasadowe - trwały kilka minut i co 6 miesięcy automatycznie przedłużano pobyt w oparciu o opinię z zakładu psychiatrycznego - mówi dr Ewa Dawidziuk, dyrektor Zespołu do spraw Wykonywania Kar w Biurze RPO. - Dlatego Rzecznik Praw Obywatelskich wskazywał, że takie postępowanie jest niezgodne z konstytucją, co potwierdził Trybunał Konstytucyjny. W ramach prawa do obrony, w tym wypadku prawa do bycia wysłuchanym, osoba internowana powinna mieć możliwość przedstawienia swojej racji. Osobisty kontakt sądu z internowanym jest bardzo ważny, umożliwia sądowi zadanie mu pytań, zweryfikowania przez sąd na ile internowany logicznie na nie odpowiada. To zapewne pozwoli sądowi na własną ocenę co do możliwości zwolnienia z zakładu psychiatrycznego bądź potrzeby dalszego w nim pobytu danej osoby. Dlatego ta nowelizacja była tak potrzebna - podkreśla.
Sąd: Więźniów leczy się szybciej niż osoby „na wolności” - czytaj tutaj>>
Konwojowanie internowanego nadal obowiązuje
Nowelizacja ustawy wprowadza też zmianę właściwości sądu. Teraz posiedzenia będą się odbywać się w sądzie właściwym dla położenia zakładu psychiatrycznego,w którym przebywa internowany. Ma to ograniczyć trudności związane z konwojowaniem osadzonego na posiedzenie do odległych miejsc.
Sprawdź w LEX: Czy osoba odbywająca przerwę w odbywaniu kary pozbawienia wolności jest uprawniona do korzystania ze świadczeń z pomocy społecznej? >
- RPO postulował dodatkowo, żeby istniała możliwość zorganizowania posiedzenia sądu w zakładzie psychiatrycznym. Wszakże nie jest to nowe rozwiązane w sądownictwie. Na podobnych zasadach odbywają się posiedzenia sądu rodzinnego w szpitalach psychiatrycznych, kiedy mamy przyjęcie bez zgody. W zakładach karnych organizowane są posiedzenia sądu penitencjarnego dotyczące przedterminowego zwolnienia osadzonego, czy przerwy w karze. Ustawodawca nie uwzględnił postulatu RPO w tym zakresie, co niestety generuje duże koszty po stornie policji, która ma obowiązek dowieźć skazanego na takie posiedzenie co 6 miesięcy, jeśli nie będzie opinii przeciwstawnej o możliwości uczestniczenia w posiedzeniu – mówi dr Ewa Dawidziuk.
Jak zauważa Dawidziuk, w takich sytuacjach zwykle policja stosuje prewencyjne środki przymusu bezpośredniego, np. w postaci kajdanek. W przypadku osób z chorobami psychicznymi może to negatywnie wpływać na ich stan zdrowia.
Sprawdź w LEX: Czy osoba pozbawiona wolności, korzysta ze świadczeń zdrowotnych poza kolejnością przyjęć? >
- Dlatego RPO dążył do tego, żeby w toku procesu legislacyjnego zawrzeć zapis, że sąd może procedować przedłużenie pobytu w zakładzie psychiatrycznym bez konieczności konwojowania internowanego, na miejscu w zakładzie psychiatrycznym. Trudno zrozumieć dlaczego nie uwzględniono tego racjonalnego postulatu – mówi dr Ewa Dawidziuk
MS: Ustawa w pełni realizuje wyrok TK
Natalia Markiewicz, sekretarz Zespołu Radców Biura Ministra Sprawiedliwości, wyjaśnia, że ustawa w pełni realizuje wyrok Trybunału Konstytucyjnego. W sposób prawidłowy nadaje sprawcom czynów zabronionych, przebywających w zakładach psychiatrycznych, uprawnienie do udziału w posiedzeniu sądu w sprawie przedłużenia ich pobytu. Jednocześnie, w celu zminimalizowania dla skazanego niedogodności związanych z jego transportowaniem na posiedzenia sądu w przedmiocie dalszego stosowania środka zabezpieczającego w postaci pobytu w zakładzie psychiatrycznym oraz w celu obniżenia kosztów takiego transportowania nastąpiła zmiana w zakresie siedziby sądu właściwego do orzekania o dalszej izolacji sprawcy z sądu, który wydał orzeczenie w pierwszej instancji na sąd, w którego okręgu sprawca faktycznie przebywa w trakcie izolacji, tj. w istocie na sąd najbliższy miejsca osadzenia sprawcy.
Przeczytaj w LEX: Udział prokuratora w postępowaniu wykonawczym po zmianach Kodeksu karnego wykonawczego >
Odnosząc się natomiast do pytania dotyczącego sytuacji, w których skazany nie może uczestniczyć w posiedzeniu sądu, wskazać pozostaje, iż przesłanka ta została ujęta wprost w znowelizowanym brzmieniu art. 204 par. 2a k.k.w. poprzez wskazanie, że sprawca nie bierze udziału w posiedzeniu, jeżeli z opinii biegłych wynika, że byłoby to niewskazane, chyba że sąd uzna jego udział za konieczny. - czytamy w piśmie przesłanym redakcji Prawo.pl
Sprawdź w LEX: Czy osoba opuszczająca areszt śledczy może być traktowana jako osoba opuszczająca zakład karny? >
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.
