Zarząd Związku Miast Polskich wydał stanowisko w sprawie wniosków o zmianę granic miast i o przyznanie praw miejskich w 2020 roku. Korporacja przypomina, że wielokrotnie zabierała głos w kwestii zmian granic miast, zwłaszcza tych, których rozwój został sztucznie ograniczony przez przypadkowo poprowadzone granice administracyjne.
Zrównoważony rozwój powinien być wyznacznikiem
Do postulowanych zmian w przepisach nie doszło, ZMP przypomina więc, że obecnie obowiązujące prawo nie uwzględnia wymogów zintegrowanego prowadzenia polityki rozwoju, opisanego w strategicznych dokumentach rządowych (SOR, KSRR) i znajdującego odzwierciedlenie w ostatnich zmianach ustawowych.
Czytaj w LEX: Zmiana granic gminy i miasta >
Związek uważa, że konieczne są systemowe zmiany w obowiązujących w tych sprawach przepisach prawa. Powinny one respektować określone zasady. Zasadniczym kryterium podejmowania decyzji w sprawach zmiany granic, którego nie ma w obecnych przepisach, powinny być zgodnie z Konstytucją uwarunkowania zrównoważonego rozwoju. W procesie konsultacji społecznych kluczowa powinna być opinia mieszkańców obszaru, którego dotyczy projektowana zmiana granic.
Zdaniem korporacji trzeba określić zasady kontynuacji spraw prowadzonych na obszarze objętym zmianą granic. Decyzja Rady Ministrów w tym zakresie – podobnie jak wiele innych, dotyczących konkretnych jednostek samorządu terytorialnego – powinna podlegać kontroli sądów administracyjnych, zgodnie z postanowieniem sygnalizacyjnym Trybunału Konstytucyjnego S1/19 z dnia 12 czerwca 2019 r.
Zarząd Związku przypomina jednocześnie specyficzną sytuację miast sztucznie administracyjnie oddzielonych od swego otoczenia, bardzo często ściśle wzdłuż linii zabudowy miejskiej, jaka istniała w dniu podejmowania decyzji o przebiegu granic, kilkadziesiąt lat temu. Dotyczy to szczególnie niektórych dużych miast, a także wszystkich miast otoczonych przez tzw. gminy obwarzankowe, najczęściej mające siedziby w tych miastach i korzystające z ich infrastruktury.
Konflikty przy zmianie granic
Związek Miast Polskich podkreśla, że zmiany granic w tych przypadkach powodują konflikty, które nie mają żadnego uzasadnienia merytorycznego, za to budzą „niepotrzebne emocje”. Odmienna jest zmiana granic miast w obrębie gmin miejsko-wiejskich, która zachodzi co roku w sposób niemal niezauważalny – w roku 2020 było 13 takich wniosków. Nie ingeruje ona w zasadniczy podział terytorialny.
Te miasta mogą bezkonfliktowo zmieniać swoje granice, kierując się wyłącznie uwarunkowaniami rozwoju lokalnego. „Wzywamy ponownie do systemowej korekty zasadniczego podziału terytorialnego kraju w tym zakresie, zgodnie z wieloma rzeczowymi argumentami, sformułowanymi np. przez prof. Przemysława Śleszyńskiego” – podkreśla Związek w stanowisku.
Czytaj też: Gminy wiejskie apelują o usunięcie luk w prawie i zawieszenie procedur zmian granic>>
Obecne sprawy dotyczące zmiany granic miast i gmin
Związek popiera wniosek miasta Włocławek, ponieważ umożliwi on realizację w ramach układu ulic miejskich ważnej dla płynności i bezpieczeństwa ruchu drogowego inwestycji w ciągu drogi wylotowej z miasta. Na wnioskowanym obszarze nikt nie mieszka, ani też nie ma on istotnego znaczenia ekonomicznego dla gminy Włocławek.
Wspiera też wniosek Pucka, którego obecne granice administracyjne zostały ustanowione 30 lat temu, dokładnie wzdłuż ówczesnej linii zabudowy tkanką miejską. Wniosek miasta dotyczy obszarów, które już dziś stanowią w sposób oczywisty kontynuację zwartej zabudowy miejskiej.
Zdaniem ZMP na uwzględnienie zasługuje też propozycja dotycząca obszaru gminy Stężyca, bezpośrednio przylegającego do granicy miasta Dęblin, na którym miasto zainwestowało w nowoczesną oczyszczalnię ścieków. Zwiększona po modernizacji wartość budowli oczyszczalni spowoduje dwu i półkrotny wzrost podatku od nieruchomości, płaconego gminie Stężyca, co istotnie wpłynie na ceny ścieków dla mieszkańców. Po zmianie granic Dęblin będzie mógł skorzystać wobec własnego przedsiębiorstwa z władztwa podatkowego i dostosować wysokość podatku do opłaty za odbiór ścieków.
Wniosek miasta Zielona Góra, poparty przez ZMP, dotyczy wzajemnej wymiany obszarów między miastem a gminą Świdnica, wymuszonej ustalonym przebiegiem południowej obwodnicy miasta. W jej wyniku sposób zarządzania nieruchomościami w przebiegu obwodnicy zostanie ujednolicony. Wniosek miasta Krosna jest złożony po raz drugi i ponownie poparty przez korporację. Związany jest z budową łącznika drogowego z drogą ekspresową S19. Został on uzgodniony z dwoma zainteresowanymi gminami (Krościenko Wyżne i Miejsce Piastowe), a także z innymi gminami z obszaru funkcjonalnego Krosna, które podjęły współpracę na rzecz zintegrowanego rozwoju gospodarczego całej aglomeracji. Jest też pozytywna opinia powiatu.
Wnioski miasta Rzeszowa dotyczące sołectwa Pogwizdów Nowy z gminy Głogów Małopolski – z pozytywną opinią wojewody oraz sołectwa Malawa z gminy Krasne, który otrzymał negatywną opinię wojewody również zostały poparte przez ZMP. Według korporacji opinia wojewody w tym drugim wypadku jest niezrozumiała, ponieważ mieszkańcy Malawy w konsultacjach społecznych w zdecydowanej większości opowiedzieli się za przyłączeniem do Rzeszowa.
Nadanie praw miejskich
Zarząd Związku popiera większość wniosków w sprawie nadania miejscowościom będącym siedzibami gmin statusu miasta, w tym zwłaszcza tym – jak np. Solec nad Wisłą – które prawa miejskie posiadały, lecz utraciły je wskutek represji za postawę patriotyczną w czasie powstania styczniowego.
Natomiast negatywnie ZMP opiniuje wniosek miejscowości Skarbimierz-Osiedle. Miejscowość ta to przylegająca bezpośrednio do granic miasta Brzeg była sowiecka jednostka wojskowa, która ma niemal identyczny charakter jak osiedle Bagicz (Podczele), będące dziś częścią miasta Kołobrzeg. Jest to zdaniem korporacji „w sposób oczywisty część miasta”. Jak podkreślono w stanowisku, w dodatku miejscowość jest obecnie siedzibą gminy obwarzankowej, która jeszcze w roku 2001 nosiła nazwę Brzeg i miała swoją siedzibę w mieście. Zdaniem Związku Miast Polskich gmina ta powinna zostać połączona z gminą miejską Brzeg.
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.
